ستایشگر شور آزادگی
۱۳۹۹ دی ۲۸, یکشنبه
پدر ابوالقاسم عارف قزوینی وکیل دعاوی بود: «از زمان طفولیت به جهت خصومتی که میان پدر و مادرم بود، مثل این بود که میان دو ببر خشمگین زیست کنیم. به یاد ندارم اسم پدرم را به خوبی برده یا برای او طلب آمرزش کرده باشم و تمام بدبختی‌هایم را از او می‌دانم.»
آموزش‌های نخستین را در خوشنویسی و ادبیات نزد پدر دید و سپس به مکتب رفت.
۱۳ ساله بود که پدرش او را به حاج صادق خرازی، آموزگار آواز سپرد: «پدرم سپس هیچ بهتر ندید که برای جلوگیری از خطاهای خود مرا به روضه‌خوانی وادار کرده باشد.»
۱۷ ساله بود که پدرش درگذشت و او که پنهانی با دختری پیوند زناشویی بسته بود، روضه‌خوانی و مدرسه دینی را رها کرد و به رشت گریخت و به جای ساختن نوحه به گفتن قصیده و غزل پرداخت.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
۱۸ ساله بود که به تهران رفت و آواز خوشش پای او را به دربار باز کرد: «چیزی نگذشت که خود را در مجلسی دیدم که مجلس‌نشینانش به واسطه نادانی تمام آفرینش را از برای خود تصور می‌کردند. نشو و نمای تهران و معاشرت با مردمان روشنفکر چشم و گوشم را باز کرد و موهوماتی که سال‌ها در دماغم جایگزین شده بود، خانه خالی کرد.»
با اوجگیری جنبش مشروطه او دربار را رها کرد و هنرش را یکپارچه در اختیار آزادیخواهان گذاشت و با درآمیختن درونمایه‌های سیاسی و عشق شخصی، سبک نوی در شعر و ترانه پدید آورد:
"چها گذشت ز زلفت به دل چه می‌دانی
به کارگر چه ز سرمایه‌دار می‌گذرد"
۳۷ ساله بود که نخستین بار در تاریخ ایران بدون پشتیبانی دربار کنسرتی در تئاتر باقراُف تهران برای مردم عادی برگزار کرد و ترانه "از خون جوانان وطن لاله دمیده" را خواند که تا امروز سرود نمادین آزادیخواهی به شمار می‌آید.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
با اشغال بخشی از ایران توسط نیروهای روس و انگلیس به استانبول گریخت و چهار سال در آنجا زیست و سرود و خواند ولی دوری از میهن را تاب نیاورد و به تهران بازگشت:
"خرابه‌ای شده ایران و مسکن دزدان
کنم چه چاره که اینجا پناهگاه من است"
۴۵ ساله بود که از جنبش جمهوریخواهی رضاخان پشتیبانی کرد و "مارش جمهوری" را ساخت، ولی دیری نپایید که سردار سپه به پادشاهی رسید و با اوجگیری حکومت خودکامه او یکسره از سیاست سرخورده شد و افسرده و بیمار به همدان پناه برد.
عارف قزوینی در ۵۴ سالگی در همدان درگذشت.