سال ٢٠٢١؛ نقض گستردە حقوق شهروندان کرد در ایران
۱۴۰۰ دی ۱۱, شنبه
ناظران حقوق بشر می‌گویند کە جمهوری اسلامی ایران به طور گسترده حقوق شهروندان کرد را نقض میکند. به گفته سازمانهای حقوق بشری کە وضعیت کردستان ایران را دنبال می‌کنند، در مدت یک سال گذشته دستکم ۳١ نفر اعدام و ۵٠٠ نفر بازداشت شدەاند. در همین زمان ۴٧ نفر قربانی انفجار مین و گلولە‌های عمل نکردە شدەاند. همچنین ٢١٩ کولبر کشته یا زخمی شدەاند.
اوین مصطفی‌زاده، از اعضای "آژانس کردپا" کە وضعیت حقوق بشر در کردستان ایران را رصد میکند، بە دویچه وله فارسی می‌گوید: «در سالی که گذشت در ایران و کردستان ما نه تنها شاهد بهبود وضعیت حقوق بشر نبوده‌ایم، بلکه با بدترشدن وضعیت حقوق بشر خصوصا در زمینه افزایش آمار بازداشت، اعدام و افرادی که براثر شکنجه در زندانهای ایران جان‌باخته‌اند، روبرو بوده‌ایم.»
او در ادامه می‌گوید: «برای نمونه در کردستان، ما در سال گذشته شاهد موج‌های گسترده بازداشت‌های فله‌ای و خودسرانه بوده‌ایم، بازداشت‌هایی که هدف آن مشخصا جامعه مدنی و فعالین مدنی و محیط زیست بوده است، فعالینی که با پرونده‌سازی‌های امنیتی روبرو بوده‌اند و ماه‌ها در سرنوشت نامعلومی و بدون دسترسی به حق وکیل و ملاقات تحت بازجویی و اعترافات اجباری بوده‌اند که از نظر مبانی حقوق بشری نیز در زمره ناپدیدسازی قهری قرار می‌گیرند.»
افزایش فشار بر اقلیت‌ها در دوران رئیسی
ابراهیم رئیسی از ١٢ مرداد ١۴٠٠ (٣ اوت) به عنوان هشتمین رئیس جمهوری ایران مشغول به کار شد. عضویت او در هیئت رسیدگی به وضعیت زندانیان سیاسی در دهه ۶٠ مورد انتقاد سازمانهای حمایت از حقوق بشر و فعالان سیاسی قرار گرفت. به همین دلیل ترس آن می‌رود کە در دوران قدرت او با مخالفان برخورد بیشتری شود. البته رئیسی در دوران انتخابات با حمایت موردی از جامعه اهل سنت، رای بخشی از اقلیت‌های مذهبی را به صندوق خود ریخت.
کاوە کرمانشاهی سخنگوی شبکه حقوق بشر کردستان در مورد عملکرد ابراهیم رئیسی در دوران تصدی پست ریاست جمهوری می‌گوید: «در دوران رئیسی نه تنها تغییری ایجاد نشده است، بلکه فشار و سرکوب را نیز تسریع کردەاند. اعدام شهروندان کرد و بلوچ، برکناری امام جماعیت اهل سنت و بازداشت ده‌ها شهروند کرد، پاسخ او به رای دهندگانش بود.»
احضار و بازداشت ۵٠٠ شهروند
به گزارش مرکز دموکراسی و حقوق بشر کردستان (ماف نیوز) در یک سال گدشته دستکم ۵٠٠ شهروند کرد در ایران با اتهامات سیاسی به نهادهای امنیتی احضار، بازداشت و بازجویی شدەاند.
اسکندر جعفری سخنگوی این مرکز حقوق بشری در گفت‌وگو با دویچه وله فارسی این بازداشت‌ها را غیرقانونی می‌خواند. او در این رابطه می‌گوید: «منظورمان از بازداشت غیرقانونی، آن دسته از قوانینی است که در سطح بین‌الملل مشروعیت دارند. نه قوانین جمهوری اسلامی. ایران یکی از امضا کنندگان منشور جهانی حقوق بشر است، اما هیچکدام از بندهای آن را در رابطه با شهروندان خود به مورد اجرا در نمی‌آورد.»
به گفته جعفری اتهام مطروحه علیه عمده‌ی افرادی که در کردستان با بازجویی و یا بازداشت روبرو شده‌اند "همکاری با احزاب کرد مخالف نظام" است. اومی‌گوید نکته‌ای قابل تامل این است که هیچکدام از احزاب اپوزیسیون کرد معتقد به اعمال تغییراتی در قوانین ایران نیستند، بلکه با ماهیت و سیستم جمهوری اسلامی در تضاد هستند، به همین دلیل کسانی کە با این اتهامات روبرو می‌شوند از سوی جمهوری اسلامی با شدیدترین احکام روبرو می‌شوند.
خسرو کردپور مدیر آژانس خبری موکریان در مهاباد در این‌باره به دویچه وله می‌گوید: «اکثر محاکمات متهمین به هوادارای یا عضویت در احزاب، بر خلاف اصل ۱۶۸ قانون اساسی به صورت غیر علنی و بدون حضور هیئت منصفه برگزار می گردد. که نمی‌تواند افکار عمومی را قانع کند.»
اعدام دستکم ٣١ شهروند کرد
بەگزارش "مرکز حقوق بشر کوردستان ایران" (چاو نیوز) طی سال ٢٠٢١ دستکم ٣١ زندانی کرد در زندانهای ایران اعدام شدەاند.
شاهروخ حسن زادە مدیر این مرکز در این‌باره به دویچه وله فارسی می‌گوید: «در سال جاری ١٧ مورد بە دلیل جرایم مرتبط با مواد مخدر، ١٣ شهروند دیگر بە اتهام قتل عمد (قصاص) و یک شهروند بە نام "حیدر قربانی" بە اتهام سیاسی اعدام شدەاند.»
همچنین به گفته حسن‌زاده دو زندانی کرد با نام‌های "محی الدین ابراهیمی" اهل اشنویە و "شاکر بهروزی" اهل اورمیە کە پیشتر بە اتهامات سیاسی امنیتی توسط دستگاه قضایی جمهوری اسلامی بە اعدام محکوم شدەاند و در زندانی مرکزی اورمیە نگهداری می‌شوند در خطر قریب‌القوع اعدام بە سر می‌برند.
کشته و زخمی شدن ٢١٩ کولبر
رسانه "کولبر نیوز" کە بەطور تخصصی اخبار مربوط به کولبران و کاسبکاران را پوشش می‌دهد در آمار سالانه خود گفته کە در سال گذشته دستکم ۲۱۹ کولبر کشته یا زخمی شدەاند. در این میان ۵۴ کولبر جان باختەاند و ١۶۵ نفر هم زخمی شدەاند.
همچنین به گفته سازمان حقوق بشری "هەنگاو" در سال ٢٠٢١ چهار کولبر زیر ١٨ سال کشتە شدەاند .اما این سازمان مشخص نکرده کە علت مرگ این اشخاص چه بودە است.
کولبر به افرادی گفته می‌شود که برای کسب درآمد، به حمل اجناسی، بین دو طرف خط مرزی مبادرت می‌ورزند. بیشتر کولبرها در استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه و ایلام هستند. گاها آنها مورد هدف شلیک نیروهای مرزبانی ایران و ترکیه قرار می‌گیرند. همچنین خطراتی از قبیل سرمازدگی و سقوط آنها را تهدید میکند.
افزایش ١١ درصدی قربانیان مین
"عیسی بازیار" متخصص پاک‌سازی میادین مین و مهمات عمل‌نکرده کە به طور تخصصی اخبار مربوط به این حوضه را دنبال میکند به دویچه وله فارسی گفت کە در سال ٢٠٢١ میلادی در پنج استان آذربایجان‌غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام و خوزستان کە آلوده به من هستند در مجموع ۴٧ نفر قربانی انفجار مین و گلوله‌های عمل‌نکرده شدەاند. از این میان ١٧ نفر جان باخته‌اند و ٢٧ نفر زخمی شدەاند. به گفته او در میان قربانیان دو کودک و یک زن جان باخته‌اند و دو کودک نیز زخمی شدەاند.
به گفته عیسی بازیار بیشترین قربانیان از شهرهای دهلران و مهران در استان ایلام و سردشت در استان آذربایجان‌غربی هستند و آمارها رشد ١١ درصدی قربانیان نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد.
در ادامه این متخصص پاک‌سازی میادین من به دویچه وله فارسی گفت: «بخشی از این مین‌ها در ایران در میانه جنگ ایران و عراق کاشت شدەاند. اما در استان‌های آذربایجان‌غربی و کردستان دلیل عمده کاشت مین‌ها حفاظت فیزیکی از پایگاه‌های نظامی در دوران جنگ کردستان هستند.»
فعالان حقوق بشر در چند ساله گذشته خبر می‌دهند کە سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مناطق مرزی کردستان ایران با ترکیه و عراق مناطق جدیدی را آلوده به مین کردە است. بیشتر قربانیان مین و گلوله‌های عمل نکرده کولبران، کشاورزان و دامداران هستند.
جان باختن در زندان
"سازمان حقوق بشری هەنگاو" در آمار سالانه خود آوردە :"در سال ۲۰۲۱ دستکم ١٨ زندانی در زندانهای کُردستان جانشان را از دست داده‌اند که ۱۰ مورد آنها زیر شکنجه جان باخته‌اند و ۴ مورد از این موارد زندانیان سیاسی بوده‌اند."
همچنین هەنگاو می‌گوید کە ۵ زندانی به دلیل عدم رسیدگی پزشکی جانباخته و یک زندانی خودکشی نموده و دلیل مرگ یک زندانی نیز نامعلوم است.