سازمان "اکو" بحران مالی جهان را بررسی می‌کند
۱۳۸۷ آذر ۷, پنجشنبه
کارشناسان "اختلافات سیاسی" و "عدم‌همبستگی اقتصادی" در میان اعضای این سازمان را دلایل عمده‌ی ناکامی آن می‌دانند. خورشید انور، دبیر کل سازمان همکاری اقتصادی اکو گفته است که برخی از کشورهای عضو با توجه به میزان وابستگی آنها به مبادلات جهانی تأثیرپذیری محدودی داشته‌اند.
"اکو" سازمانی مهم ولی ناکام
سازمان همكاری‌های اقتصادی "اكو" در سال ۱۳۶۹ طی پيمانی كه ميان وزيران امور خارجه ايران، تركيه و پاكستان در شهر ازمير تركيه به امضا رسيد، تأسيس شد. کشورهای آسیای مرکزی نیز از سال ۱۹۹۲ به عضویت این سازمان منطقه‌ای درآمدند. اکنون ۱۰ کشور منطقه در این سازمان عضویت دارند. در پی عضويت كشورهای مسلمان تازه استقلال يافته‌ی شوروی (سابق) و همچنين افغانستان در اكو، فعاليت اين سازمان گسترش يافت و در سطح منطقه‌ای از اهميت بسياری برخوردار شد. این سازمان بزرگترين تشكل اقتصادی در میان کشورهای مسلمان محسوب می‌شود. سازمان اكو به عنوان نقطه تماس سه قاره آسيا، اروپا و آفريقا از موقعيتي استراتژيك در سطح منطقه برخوردار است. زبان رسمی اكو انگليسی و مقر اصلی آن در تهران است.
اختلافات سیاسی دلیل ناکامی
مراد اسنوف مدیر"مرکز استراتژی آسیای مرکزی و قفقاز" در سوئد معتقد است، سازمان اکو در سال های ۹۰ مورد توجه رهبران آسیای مرکزی قرار گرفته بود. در آنزمان در خصوص پروژه‌های عظیم اقتصادی صحبت می‌شد. ولی این طرح‌های اقتصادی تا کنون مورد اجرا قرار نگرفته است. به نظر این کارشناس فعالیت سازمان اکو در سال‌های اخیر حتی کاهش نیز یافته است. وی دلیل آن را اختلافات سیاسی میان اعضای سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) می‌داند: "به نظر من این سازمان قادر بود مسائل مهم و عمده منطقه را حل و فصل کند، زیرا بسیاری از دولت‌های مهم منطقه اعضای آن را تشکیل می‌دهند."
عدم همبستگی اقتصادی
به نظرمیرزا سلیم‌پور، کارشناس تاجیک در امور مسائل آسیای مرکزی اختلافات سیاسی دولت‌های عضو اکو دلیل ناکامی این سازمان نیست. وی در گفتگو با بخش فارسی دویچه وله با توجه به اجلاسیه‌های قبلی اکو به این مسئله اشاره می‌کند که اکو یک سازمان منطقه‌ای و قوی به حساب نمی‌آید.
به نظر میرزا سلیم‌پور "عدم همبستگی اقتصادی" در میان اعضای این سازمان، یکی از دلایل عمده ناکامی آن بوده است: «کشورهای نیازمند و ضعیفی مثل تاجیکستان از عضویت در این سازمان سود مالی و اقتصادی می‌جویند و وقتی این کمک از جانب این سازمان به آنها نمی‌رسد، طبیعی است که آنها روی این سازمان زیاد حساب نمی‌کنند و یکی از دلایل ناکامی اکو نیز همین است. برای کشوری که نیازمند هست، اصلا فرقی نمی‌کند که پول از پاکستان، ترکیه و یا از ایران بیاید. متاسفانه از جانب اکو این کمک‌ها کم انجام گرفته و به همین دلیل تاجیکستان روی این سازمان زیاد حساب نمی‌کند.»
رقابت ترکیه و ایران در اکو
آیا رقابت دولت‌های بزرگ منطقه چون ترکیه و ایران در سازمان همکاری اقتصادی اکو می‌تواند دلیل ناکامی این سازمان باشد؟
مراد اسنوف مدیر"مرکز استراتژی آسیای مرکزی و قفقاز" در سوئد در این رابطه معتقد است: «صحبت بر سر رقابت این یا آن کشور نیست. لازمه‌ی اجرای طرح‌های اقتصادی وحدت نظر سیاسی است و این دولت‌ها تفاهم سیاسی ندارند. ایران در سیاست خارجی خود اهداف خاصی را در نظر دارد و ترکیه نیز یک سیاست دیگری را دنبال می‌کند. سیاست دولت ایران مقابله با غرب و مخالف این کشورعلیه سیاست‌های آمریکا در آسیای مرکزی است. بر خلاف ایران، دولت ترکیه با بسیاری از کشورهای غربی در منطقه همگام عمل می‌کند. »
مراد اسنوف در ادامه‌ی گفتگو با دویچه وله با مثال آوردن از اتحادیه اروپا، به وحدت سیاسی و اقتصادی دولت‌های عضو اتحادیه اشاره می‌کند: «دولت‌های عضو اتحادیه اروپا از لحاظ سیاسی و اقتصادی نقطه نظرات مشترکی دارند ولی در در سازمان اکو وحدت سیاسی حاکم نیست و این مسئله در کوتاه مدت نمی‌تواند عملی شود. لازم به یادآوری است که بحران مالی جهانی موجب شده است که سازمان همکاری اقتصادی اکو هم اکنون سیاست فعالتری را در پیش گیرد.»
طاهر شیرمحمدی