زبان فارسی به لطف ترجمه
۱۳۹۹ بهمن ۲, پنجشنبه
ابوالحسن نجفی در سال ۱۳۰۸ در نجف زاده شد: «مادرم پیش معلم خانگی خواندن را یاد گرفته بود و پیش برادرش نوشتن را آموخت. پدرم مجتهد بود اما آدم روشنی بود و عقایدی نو داشت. در دوره ابتدایی تمام پول توجیبی‌ام را صرف کرایه کتاب می‌کردم. دوره دبیرستان برای فرار از آن محیط یکنواخت شهرستانی هر کتاب خوبی را که به چنگ می‌آوردم، می‌بلعیدم.»
در دبیرستان فرانسوی آموخت و ۱۸ ساله بود که در رشته ادبیات فرانسه دانشگاه تهران نام‌نویسی کرد و شش سال بعد با پایان‌نامه‌ای درباره صادق هدایت به زبان فرانسه، کارشناسی ارشد گرفت.
۲۰ ساله بود که نخستین بار مطلبی از او به چاپ رسید: «یک کار تألیفی درباره دکارت بود که در روزنامه ایران ما منتشر کردم.»
۳۰ ساله بود که به پاریس رفت و در دانشگاه بنام سوربن زبانشناسی خواند. پس از سه سال باز به پاریس رفت و بخشی از پایان‌نامه دکترای خود درباره حروف اضافه در زبان فرانسوی را نوشت، اما به ایران بازگشت و در دانشگاه اصفهان به تدریس ادبیات تطبیقی "تأثیر نویسندگان از و بر نویسندگان دیگر" پرداخت: «اولین ترجمه‌ای که چاپ کردم، داستان کوتاهی از "گی دو موپاسان" بود. دومی داستانی از ژوزف کاسِل که زحمت زیادی برای آن کشیدم، در حدود سال ۱۳۳۱. "ضد خاطرات" آندره مالرو مشکل‌ترین کتابی بوده که ترجمه کرده‌ام.»
ترجمه‌های او با اینکه به متن وفادارند، از گیراترین و روان‌ترین متن‌های فارسی به شمار می‌آیند: «مترجم باید تابع شیوه نویسنده باشد یعنی اگر نویسنده سبک ادبی به کار برده، مترجم هم باید از همان سبک استفاده کند.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
از او جز مقاله‌های بسیاری که در جُنگ‌ها و مجله‌هایی مانند "سخن" آمده، ۲۲ کتاب مستقل به چاپ رسیده است.
دقت در ترجمه او را به نگارش چند کتاب راهنما و مرجع کشاند که ماندگارترین آنها "غلط ننویسیم، فرهنگ دشواری‌های زبان فارسی" در سال ۱۳۶۶ بود که با وجود بمباران شهرهای ایران توسط عراقی‌ها با استقبال بسیار روبرو شد: «شاید چون مردم هویت ملی و در نتیجه زبان خود را در خطر می‌دیدند.»
او در زمینه وزن شعر فارسی و فرهنگ عامیانه هم پژوهش‌های بیسابقه و ارزنده‌ای کرده است.
ابوالحسن نجفی در ۸۶ سالگی در تهران درگذشت.