رژه خودروهای خاطره‌انگیز در مسکو و همدان

"چایکا" لیموزین لوکس شرکت خودروسازی شوروی سابق "گورکوفسکی" در فاصله سال‌های ۱۹۵۹ تا ۱۹۸۸ تولید می‌شد. این خودرو در دهه ۶۰ میلادی نماد زندگی تجملی و پرزرق و برق به شمار می‌رفت. چایکا خودروی محبوب نیکیتا خروشچف، نخست‌وزیر وقت اتحاد جماهیر شوروی و اعضای رده بالای حزب کمونیست بود.

"واز−۲۱۰۱" که در ابتدا به اسم لادای "ژیگولی" خوانده می‌شد، از سال ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۸ تولید می‌شد. ژیگولی که به عنوان خودروی ملی شوروی لقب داشت، الهام گرفته از خودروی ایتالیایی فیات ۱۲۴ بود. فیات ۱۲۴ که در سال ۱۹۶۶ خودروی سال اروپا شناخته شد، خودرویی ساده و بدون زرق و برق برای قشر متوسط بود که با استقبال بسیار خوبی نیز مواجه شد.

این "فیتون" قدیمی‌ترین خودروی به نمایش درآمده در این رژه بود که سال ساخت آن به ۱۹۳۲ باز می‌گردد. در زبان عامیانه این ماشین به اسم "گاز−آ" شهرت داشت و نخستین خودرویی بود که در اتحاد جماهیر شوروی به چرخه تولید انبوه رسید. گاز−آ در اصل بر اساس مدل فورد A ساخته شده بود و می‌توان آن را برادر روسی دوقلوی این خودروی آمریکایی لقب داد.

پابدا نسخه وطن‌پرستانه گاز−آ به شمار می‌رفت. کمپانی خودروسازی گورکوفسکی خط تولید این مدل را در سال ۱۹۴۶ به راه انداخت. پابدا در زمان اوج خود به نماد خودروی دوران پس از جنگ جهانی دوم تبدیل شد.

در دوران اتحاد شوروی داشتن خودروی شخصی تقریبا تجملی دور از دسترس بود. در سال ۱۹۵۶ تنها ۲۰۰ هزار خودرو در شوروی تولید شد، در حالی که در همان سال در آلمان غربی تعداد خودروهای تولیدی به بیش از سه میلیون دستگاه می‌رسید. شهروندان شوروی سابق تنها با داشتن یک پارتی می‌توانستند اقدام به خرید خودرو کنند و برای همان هم باید چندین سال در نوبت می‌ماندند.

انتخاب لغت پابدا که در روسی به معنای "پیروزی" است، در اصل ارجاعی به نتیجه جنگ جهانی دوم بود. در ساخت این خودرو از هیچ مدل غربی تقلید نشده بود و طراحی آن تماما در شوروی سابق انجام شده و نهایتا خودرو به مرحله تولید رسیده بود. در این عکس مدل اسپرت پابدا را مشاهده می‌کنید.

برای خودروهایی که در این رژه شرکت داشتند، حد سنی در نظر گرفته شده بود؛ به این ترتیب که خودروها دست‌کم باید ۳۲ سال عمر می‌داشتند.

سازندگان موتورسیکلت "اورال" در زمان شوروی برای تولید آن در اصل از نمونه‌ای الهام گرفتند که سازندگان موتورسیکلت معروف هارلی دیویدسون نیز آن را الگوی کار خود قرار داده بودند: موتورسیکلت R-71 ساخت کمپانی آلمانی ب‌ام‌و. این موتورسیکلت در طول تمرینات مشترک با ارتش آلمان در آغاز جنگ جهانی دوم، نظر ارتش سرخ را جلب کرد. هنوز مشخص نیست که نقشه ساخت این موتورسیکلت‌ها چگونه بعد از مدتی سر از شوروی درآوردند.

گفته می‌شود خودروی مسکوویچ تقلیدی از اوپل کادت بوده است. مسکوویچ تا سال ۱۹۵۵ به اسم مسکوویچ ۴۰۰ ساخته می‌شد. تازه ده سال بعد در سری سوم که به اسم مسکوویچ ۴۰۸ خوانده می‌شد، طراحان تغییراتی در بدنه فلزی آن دادند مثل این مدلی که در تصویر دیده می‌شود. نزدیک به ۴۰ درصد از تولید سالانه این خودرو به خارج از کشور صادر می‌شد. از این میزان بیش از نیمی از خودروهای صادراتی روانه غرب می‌شدند.

در رژه خودروها در مسکو یک مهمان قدیمی آشنا هم حضوری غافلگیرانه داشت: فولکس واگن قورباغه‌ای ساخت آلمان. البته از خلق خوش صاحبان این خودرو می‌توان حدس زد که برای آنها چندان مهم نبوده که با یک خودروی آلمانی در رژه خودروهای روسی شرکت کرده‌اند.

"وولگا" که تولید آن در سال ۱۹۵۷ آغاز شد، به "مرسدس شرق" شهرت داشت. تنها طبقه مرفه توان خرید این خودرو را داشتند. یوری گاگارین، فضانورد روسی و نخستین انسانی که به فضا رفت، صاحب یک دستگاه وولگای مشکی‌رنگ با تجهیزات داخلی به رنگ آبی آسمانی بود که دولت شوروی سابق به افتخار این دستاورد غرورآفرین به او هدیه داده بود.

زاپاروژتس ۹۶۵ ارزان‌ترین خودرو در شوروی به شمار می‌رفت. این خودرو که محصول کارخانه اتومبیل‌سازی زاپاروژسکی بود در فاصله‌های سال‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۴ تولید می‌شد. از سال ۱۹۶۷ به بعد زاپاروژتس که به طور مخفف "زاپاروژ" یا "زاپو" هم خوانده می‌شد، در حجم انبوه به آلمان شرقی سابق صادر شد.

عشق به خودروهای کلاسیک تقریبا در همه جای دنیا از جمله ایران وجود دارد. تقریبا به طور همزمان با رژه مسکو در شهر همدان نیز بیش از صد خودروی کلاسیک به نمایش درآمدند.

در این گردهمایی کهنه‌کاران، خودروهای تولیدی سال ۱۳۴۶ به بعد، از پیکان ‌و شورلت گرفته تا خودروهای آلمانی محبوب مثل مرسدس بنز در معرض دید عموم گذاشته شدند.

خودروهای کلاسیک قیمت تعیین‌شده‌ای ندارند و هر مدل بسته به تمیز بودن ماشین یا سلیقه فروشنده قیمت‌گذاری می‌شود.

خودروی ژیان که توسط کارخانه سیتروئن در فاصله سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۹۰ تولید می‌شد، برای خیلی از ایرانی‌ها به خصوص متولدین دهه شصت شمسی خاطره‌انگیز است. به نوشته سایت "اقتصاد نیوز" ژیان‌های تولیدی سال ۱۳۵۶ تا ۱۳۵۹ در بازار خودرو از ۶ میلیون و پانصد تا ۱۴ میلیون تومان قیمت دارند.

فولکس قورباغه‌ای یا فولکس‌واگن بیتل یکی از مشهورترین مدل‌های کارخانه خودروسازی فولکس واگن آلمان به شمار می‌رود. تولید این خودرو از اواخر سال ۱۹۳۸ آغاز شد. بیش از ۲۱ میلیون دستگاه از فولکس قورباغه‌ای در جهان به فروش رفت. در بازار ایران مدل‌های تمیز و تک این خودروی کلاسیک بین ۵۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان قیمت دارند.

تولید مرسدس بنز دبلیو ۱۱۴ (W 114) و دبلیو ۱۱۵ (W 115) در سال ۱۹۶۸ آغاز شد و تا سال ۱۹۷۶ ادامه داشت. در آن دوران نزدیک به دو میلیون دستگاه از این دو مدل به فروش رفت. این خودروها در ایران نیز بسیار محبوبیت داشتند و جزو خودروهای لوکس و گران‌قیمت به شمار می‌رفتند. نسخه‌های تر و تمیز یا به اصلاح "عروسک" این دو مدل هنوز هم نگاه‌ها را در خیابان، چه در آلمان، چه در ایران به خود معطوف می‌کنند.