روز همبستگی زنان ایران · گفت‌وگویی با آسیه امینی
۱۳۸۶ خرداد ۲۱, دوشنبه
برای روز ۲۲ خرداد حتی امكان یك تجمع ساده هم به زنان داده نشده. با این حال بیش از هفتصد نفر از مدافعان برابری جقوق زنان مردان در ایران با صدور بیانیه ای به استقبال این روز رفته اند و از اهداف جنبش زنان ایران حمایت كرده اند. دانشجویان دفتر تحكیم وحدت نیز خواهان برگزاری تجمعی در میدان هفت تیر شده اند كه تاكنون به آنها مجوزی داده نشده. گفتگویی با آسیه امینی روزنامه نگار و از فعالان جنبش زنان
دویچه‌وله: آیا برای فردا برنامه یا مراسمی درنظر گرفته‌اید؟
آسیه امینی: راستش تا این لحظه كه من با شما صحبت میكنم، هیچ برنامه‌ی خاصی قرار نیست فردا برگزار بشود. در واقع گروههایی كه در سال گذشته تجمع‌های آزاد برگزار كنند و هماهنگ‌كننده‌ی آن گروهها بودند به دلایل مختلفی ترجیح دادند امسال با یك بیانیه این روز را گرامی بدارند و این روز را احتمالا همانطور كه می‌دانید روز همبستگی زنان نامیدند. ولی در كنار ما دوستان جوان دیگری هستند كه در واقع در دفتر تحكیم وحدت تقاضای مجوز برگزاری یك تجمع آزاد را داده‌اند و پیشنهادشان بطور مشخص برای میدان هفت‌تیر، جلوی دانشگاه تهران و پارك دانشجو بوده كه متاسفانه تا این لحظه كه من با شما صحبت میكنم هنوز خبر مشخصی از نتیجه‌ی این درخواست به آنها داده نشده است. البته در این ساعت كه من با شما صحبت میكنم یك دو سه ساعتی هست كه بی‌خبرم و از آخرین خبرها جا مانده‌ام، ولی بدون شك اگر مجوزی صادر شده بود به احتمال زیاد من خبردار می‌شدم. تا صحب امروز می‌دانستم كه هیچ نتیجه‌ای گرفته نشده است.
سال ۸۵ تجمع زنان در میدان هفت‌تیر با خشونت بسیاری روبه‌رو شد و سركوب شد. با اینجال از دل آن كمپین یك میلیون امضا بوجود آمد و این روز به روز همبستگی زنان در ایران تبدیل شد. شما این همبستگی را تا چه اندازه گسترده ارزیابی می‌كنید و چه طیف‌هایی از زنان درعمل و نظر از آن حمایت می‌كنند؟
همانطور كه شما هم اشاره كردید، سال ۸۵ سال بسیار پرباری برای جنبش زنان بود. نه فقط كمپین یك میلیون امضا كه كمپین‌های زیادی در داخل این جنبش شكل گرفت و از داخل ایران هدایت و مدیریت شد. كارهای بسیار زیاد و ارزشمندی درواقع دستاورد جنبش زنان، نه فقط در سال ۸۵ كه از سالهای پیش به اینور بود. ولی سال ۸۵ شاید نمود عینی‌تری پیدا كرد و به عرصه‌های عمومی بیشتری كشیده شد و در واقع همین مسئله باعث شد كه طیف بیشتری از مردم نسبت به آن آگاهی پیدا بكنند و با آن درگیر بشوند، درگیر از نظر فكری و اینكه با موضوعات جنبش زنان درگیر بشوند. و همین مسئله همانطور كه شما هم اشاره كردید، بله كمپین‌های زیادی درایران، از جمله كمپین یك میلیون امضا در جنبش زنان الان مشغول فعالیت هستند و در واقع یكی‌دوتایی كه من در آنها درگیر هستم، مثل كمپین قانون بی‌سنگسار، كمپین ورود دختران به ورزشگاههای مختلف، كمپین مادر من، سرزمین من كه در واقع دنبال این هست كه به زنان خارج از اینكه تابع قواعد سرزمین همسرشان باشند، خودشان بطور مستقل بتوانند تابعیت داشته باشند و خیلی چیزهای دیگر، از جمله كمپین یك میلیون امضا كه بسیار دوستان ما در آنجا تلاش گسترده‌ای كردند برای رفع تبعیض از زنان در قانون و فعالیت‌های فردی، گروهی، نهادی، موسسه‌ای خیلی خیلی گسترده‌ای كه زنان بسیاری را درگیر خودش كرده. بله، من سال ۸۵ را سالی بسیار پرباری برای زنان ارزیابی میكنم. و... همانطور كه گفتید دست‌‌‌‌‌‌‌‌كم ما الان چندین زن را داریم كه بخاطر تلاشهای زنان توانسته‌اند از مرگ نجات پیدا بكنند و توانسته‌اند به زندگی طبیعی خودشان برگردند و توانسته‌اند یك تجربه‌ی در واقع كار جمعی را با تولد دوباره به‌دست بیاورند. و در كنار آن افزایش آگاهی عمومی نسبت به مسایل زنان بسیار نسبت به سالهای قبل گسترده‌تر شده است. من فكر میكنم شاید یكی از مهمترین دستاوردهای جنبش زنان را بشود كشاندن گفتمان درون‌گروهی و گفتمان روشنفكری به عرصه‌های عمومی و گفتمان اجتماعی عنوان كرد. به نظر من این یكی از ویژگی‌هایی بود كه همواره جنبش زنان در طول تاریخ و سابقه‌ی كاری خودش با كمبود در مورد آن مواجه بود. و من از این بابت خیلی خوشحالم، برای اینكه یك جنبشی نتواند خاستگاه اجتماعی خودش را پیدا بكند، اصلا ناگفته پیداست كه محكوم به شكست است. اما جنبش زنان نه تنها توانست این خاستگاه اجتماعی و این گفتمان اجتماعی را وارد بشود كه خودش تبدیل شد به یك نقطه‌ای كه جنبش‌های اجتماعی دیگر را بهم پیوند می‌دهد.
جنبش زنان از یكطرف گسترش عمقی پیدا كرد در جامعه و از یكطرف هم گسترش افقی پیدا كرد. ولی الان با شرایطی روبه‌رو هستیم كه حتا امكان برگزاری یك تجمع ساده هم به نظر می‌آید چندان ساده نباشد و چندین هفته هم هست كه با مسئله‌ی مبارزه با بدحجابی و بیحجابی روبه‌رو هستیم و فشارهایی كه دارد وارد می‌شود. از آنطرف هم می‌‌بینیم علیرغم تمام این فشارها خواسته‌های زنان كم كم راه خودش را باز می‌كند، بطوریكه حتا چهره‌های بسیار مذهبی از پاره‌ای از این خواست‌ها دفاع می‌كنند. شما ادامه‌ی این وضعیت را چگونه می‌بینید؟
ببینید، از نظر من سركوب هیچوقت نتیجه‌ی مثبتی برای سركوبگر نداشته است. در واقع این را من نمی‌گویم، سالها قبل علمای روانشناسی گفته‌اند. سركوب نتایج... در واقع دستاوردهای منفیاش به سركوبگر بیشتر برمی‌گردد تا به سركوب‌شونده. من در مورد جنبش زنان فكر میكنم كه همین ارزیابی ما از دستاوردها و نتایج كار فعالان جنبش زنان در سال ۸۵ خودش نشان می‌دهد نتایج این سركوب چه بوده است؟ ما سال ۸۵ اگر با سركوب هفت‌تیر مواجه شدیم، امسال می‌بینید كه همه‌ی رسانه‌‌ها و همه‌ی فعالان زن... باور كنید من روزی دهها ای‌میل دارم فقط در مورد اینكه برنامه‌ی شما برای ۲۲ خرداد چه هست؟ این خودش نشان می‌دهد ما به چیزی كه می‌‌خواستیم رسیده‌ایم. بنابراین نتیجه‌ی این سركوب متوجه‌ی ما نشده و به نظر من این سركوبگر است كه باید برای خودش فكری بكند. ما راه خودمان را می‌رویم و به آن باور داریم. این راه یك راه كاملا انسانیست، یك راه كاملا عادلانه و منصفانه است و هر آدم عاقل و منصفی نمی‌تواند با این عدالتخواهی و حق‌طلبی مبارزه بكند یا با آن مقابله بكند و یا مخالفت بكند. بنابراین این ما نیستیم كه مرعوب این شرایط باید بشویم، آن كسی كه سركوب می‌كند باید راه بهتری پیدا بكند برای تعامل با این شرایط.
مصاحبه‌گر: مریم انصاری