روز مبارزه با سانسور و سالگرد قتل مختاری و پوینده
۱۳۸۹ آذر ۱۳, شنبه
تازه‌ترین اطلاعیه‌های کانون نویسندگان ایران به تاریخ یازدهم آذر ماه ۸۹ امضاء شده‌اند. کانون نویسندگان در یکی از این اطلاعیه‌ها به فرارسیدن دوازدهمین سالگرد قتل دو عضو فعال و موثر این تشکل، محمد مختاری و محمد جعفر پوینده می‌پردازد. اطلاعیه‌ی دوم کانون به مناسبت سیزده آذر، روز مبارزه با سانسور منتشر شده است. کانون در اطلاعیه‌ی نخست خود همگان را فراخوانده نوزدهم آذر ماه به یاد مختاری و پوینده در گورستان "امامزاده طاهر" گرد هم آیند.
هنرمندان مستقل و یافتن راه‌های تازه
کمیته‌ی "مبارزه با سانسور" کانون نویسندگان ایران در بیانیه‌ای به مناسب سیزده آذر، ضمن تشریح ابعاد گسترده‌ی سانسور در ایران تاکید دارد این روز «روز همه‌ی كسانی است كه با سانسور می‌ستیزند و راضی نمی‌شوند صدایشان با گذر از فیلترهای دولتی به جامعه برسد.» این کمیته با اشاره به تلاش حکومت برای دست‌اندازی بر همه‌ی عرصه‌های فعالیت‌های هنری و فرهنگی تصریح می‌کند «اما همه‌ی تلاش‌های حاكمیت برای آن‌كه صحنه فقط در دست عوامل و سیاست‌های خودش باشد راه به جایی نبرده است.»
در بیانیه‌ی کانون نویسندگان آمده است «اگر تا دیروز هنر رقص "زیرزمینی" بود، امروز "ادبیات زیرزمینی"، "موسیقی زیرزمینی"، و "سینمای زیرزمینی" نیز به آن افزوده شده است و با تداوم این روند، دور نیست كه تئاتر نیز زیرزمینی شود.» به باور کانون نویسندگان دولت در خالی کردن عرصه‌ی فرهنگ از دگراندیشان توفیقی نخواهد داشت زیرا «در صحنه‌ی واقعی، پدیدآورندگان دست از مبارزه و كوشش برنداشته‌اند، با سخت‌كوشی از هر روشی برای بیان هنر و اندیشه‌ی خویش بهره می‌گیرند، و دم به دم راه‌های تازه‌تری می‌یابند.»
"لغو همه‌ی روش‌های سانسور"
در بیانیه‌ی کانون نویسندگان "استقبال مردم از هنرهای زیرزمینی" به معنای "بی‌اعتنایی مردم به اشكال رسمی هنر و ادبیات؛ یعنی داغ باطل زدن بر تلاش‌های امنیتی-مالی برای حكومتی‌كردنِ هنر و ادبیات" عنوان شده است. این بیانیه می‌افزاید «آزادی اندیشه و بیان بی هیچ حصر و استثنا برای همگان خواستی است كه باید به قانون تبدیل شود، تا از این طریق حقِ به‌یغمارفته‌ی مردم به آنان بازگردد و، در پرتو آن، خلاقیت هنری و ادبی چنان و چندان به بار نشیند كه شایسته مردم باشد.»
در بخش دیگری از بیانیه‌ی یاد شده آمده است، کمیته‌ی "مبارزه با سانسور" «خواهان لغو همه‌ی روش‌ها و نهاد‌های سانسور، و هم‌چنین خواهان آزادی همه‌ی كسانی است كه به سبب مقابله با سانسور و بیان آزادانه‌ی هنر خویش بازداشت و زندانی شده‌اند.»
گوشه‌های تاریک "قتل‌های زنجیره‌ای"
اطلاعیه‌ی دیگر کانون نویسندگان به منسبت دوازدهمین سالگرد قتل محمد مخناری و محمد جعفر پوینده صادر شده است. قتل این دو عضو کانون جزیی از سناریویی بود که به "قتل‌های زنجیره‌ای" معروف شده است. این قتل‌ها اول آذر ماه ۱۳۷۷ با کشتن داریوش فروهر (رهبر حزب ملت ایران) و همسرش پروانه اسکندری آغاز شد و با ربودن و سربه نیست کردن مختاری (۱۲ آذر) و پوینده (۱۸ آذر) به اوج رسید.
با برملا شدن گوشه‌ای از واقعیت قتل‌های زنجیره‌ای پای شماری از مسئولان ارشد جمهوری اسلامی به میان کشیده شد. وزارت اطلاعات که در آن زمان دری نجف‌آبادی در راس آن بود، با انتشار اطلاعیه‌ای این قتل‌ها را به «عناصر خودسر» درون این وزارتخانه نسبت داد. با این‌حال این پرونده بدون آنکه تمام جزییات آن روشن شود خیلی زود بسته شد. کانون نویسندگان در بیانیه‌ی خود می‌نویسد «هنگامی كه پرده اندكی كنار رفت آشكار شد كه عاملان خون‌آشام در گذشته‌ی نه‌چندان دور از ریختن خون ده‌ها آزادی‌خواه دیگر هم‌چون زنده‌یادان احمد میرعلایی، غفار حسینی، حمید حاجی‌زاده، پیروز دوانی، مجید شریف و ... هراسی به دل راه نداده بودند.»
"ادامه‌ی قتل‌های زنجیره‌ای در کهریزک"
پرونده‌ی قتل‌های زنجیره‌ای که در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی مدتی به جریان افتاد اندکی بعد از سوی حکومت بسته شد. ناصر زرافشان یکی از وکیلان خانواده‌ی قربانیان نیز مدتی بعد بازداشت و به پنج سال زندان محکوم شد. کانون نویسندگان حوادثی چون کشته شدن شماری از بازداشت شدگان در بازداشتگاه کهریزک را، که در پی نا آرامی‌های پس از انتخابات مناقشه برانگیز دهمین دوره ریاست جمهوری رخ داد، ادامه‌ی "قتل‌های زنجیره‌ای" عنوان می‌کند.
در اطلاعیه‌ی کانون به مناسبت دوزادهمین سالگرد قتل مختاری و پوینده تصریح شده «راه افتادن چندباره‌ی ماشین قتل‌های زنجیره‌ئی و تكرار چرخه‌ی كشتار آزادی‌خواهان این حقیقت را یادآوری می‌كند كه بهای آزادی در این سرزمین هم‌چنان سنگین است و زدودن ننگ آزادی‌كُشی از جامعه‌ی ما عزم و اراده‌ی به‌مراتب نیرومندترِ مردم آزادی‌خواه را می‌طلبد.»
"۱۹ آذر امامزاده طاهر"
کانون نویسندگان در بخش پایانی بیانیه‌ی خود تاکید می‌کند این تشکل «خواهان معرفی و محاكمه‌ی آمران و عاملان قتل‌های زنجیره‌ئی، آزادی همه‌ی زندانیان سیاسی، و حذف سانسور از تمامی زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی و تأمین آزادی اندیشه و بیان برای همگان است.»
"معرفی و محاكمه‌ی آمران و عاملان قتل‌های زنجیره‌ای" درخواستی است که از دوازده سال پیش از سوی بازماندگان قربانیان، و بسیاری از نهادها و تشکل‌های فعال در زمینه‌ی حقوق بشر مطرح می‌شود اما حکومت هرگز به آن توجهی نکرده است. در سال‌های اخیر برگزاری مراسم یادبود قربانیان این قتل‌ها نیز با محدودیت‌های شدیدتری روبرو بوده است. به رغم این هر سال بازماندگان قربانیان و شماری از شهروندان می‌کوشند با تجمع در امامزاده طاهر یاد از دست رفتگان را گرامی بدارند. کانون نویسندگان اعلام کرده «روز جمعه ۱۹ آذرماه ۱۳۸۹، ساعت ۲ بعد از ظهر، در گورستان امامزاده طاهر در مهرشهر كرج همراه با خانواده‌ها و یاران گرد می‌آییم و آرامگاه این جان‌باختگان راه آزادی را گلباران می‌كنیم.»
BK/MM