"راهپیمایی طولانی"، بدون حضور بوتو انجام شد

بی‌نظیر بوتو، رهبر حزب مردم پاکستان دوباره از دیروز (۱۲ نوامبر) تحت بازداشت خانگی قرار گرفته است. او پیش از آن، هواداران خود را فراخوانده بود تا در "راه‌پیمایی طولانی برای دموکراسی" شرکت کنند. مقامات اداری لاهور، پیش از انجام این تظاهرات، دوباره بوتو را در خانه‌ای که بسر می‌برد، تحت نظر گرفتند. با این حال، ارتباط رهبر حزب مردم پاکستان با خارج، کاملاً قطع نشده است. او در یک مصاحبه‌ی تلفنی با خبرنگاران، استعفای ژنرال پرویز مشرف، رئیس جمهور پاکستان را خواستار شد و گفت که وی "مانعی بر سر راه دموکراسی ‌است". بوتو به این پرسش که آیا در حکومت آینده‌ی مشرف، حاضر به قبول مقامی هست، پاسخ منفی داد.

"ما جانی نیستیم"

مقامات اداری لاهور با اجرای حکم جدید "بازداشت خانگی" بوتو، در صدد بودند، از برپایی "راه‌پیمایی طولانی" جلوگیری کنند. با این حال، صبح روز تظاهرات، صدها تن از هواداران او، جلوی محل اقامتش گرد آمدند تا راه‌پیمایی را که مسیرش از لاهور تا اسلام‌آباد تعیین شده بود، آغاز کنند. بر اساس گزارش‌ها، پیش از شروع تظاهرات، درگیری شدیدی بین هواداران بوتو و پلیس، درگرفت. شاهدان عینی خبر می‌دهند که حدود ۱۲ تن از تظاهرکنندگان دستگیر شدند. یاسمین رحمان، (Yasmin Rehman)، عضو حزب مردم پاکستان و نماینده‌ی مجلس، پیش از آن‌که دستگیر شود، به خبرنگاران گفت:«ما جانی نیستیم و هیچ قانونی را زیر پا نگذاشته‌ایم. ما تنها می‌خواهیم که حقمان، حق همه‌ی شهروندان رعایت شود.» بی‌نظیر بوتو در گفت‌وگوی تلفنی خود گفت که ۴۰۰۰ نفر از نیروهای پلیس خانه‌ی او را محاصره کرده‌اند. او گفت: «این‌ها باید به دنبال بن لادن بگردند. ولی تمام اقداماتشان، به جای آن‌که متوجه‌ی افراط گرایان باشد، متوجه‌ی دموکرات‌هاست.»

تغییر سیاست بوتو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌؟

در ماه‌های اخیر، سیاست بی نظیر بوتو بر پایه‌ی تقسیم قدرت سیاسی بین خود و مشرف تنظیم شده‌بود. از این رو بوتو ترجیح می‌داد، کمتر از اقدامات "غیر دموکراتیک" رئیس جمهور پاکستان انتقاد ‌کند. بر این اساس، مشرف، امکان بازگشت دوباره‌ی او را از مهاجرت فراهم آورد.

سیاستمداران و کارشناسان سیاسی، اکنون در صدد حل این معما هستند که آیا بوتو با انتقادهای شدید خود، سرانجام و به‌طور قاطع از توافق خود با مشرف عدول خواهد کرد یا این که بخاطر رعایت جو موجود در حزب خود، بر آنست که به عنوان مخالف مشرف، وجهه کسب کند تا سرانجام، دوباره با وی به گفتگو بنشیند.

خروج ممنوع

بر اساس گزارش خبرگزاری‌ها، در شب تظاهرات هزاران تن از نیروهای امنیتی، خانه‌ا‌ی که بوتو در لاهور در آن بسر می‌برد، محاصره کردند و پیرامون آن را سیم خاردار کشیدند. مقامات رسمی، محل اقامت بوتو را رسماً به زندان تبدیل کرده‌اند. رئیس پلیس لاهور، آفتاب شیما، (Aftab Cheema) گفته است: « دولت، تظاهرات لاهور را ممنوع اعلام کرده است.» او هم‌چنین اضافه کرد، از آن‌جا که امنیت شهر در خطر است، تظاهرات "راه‌پیمایی طولانی" ممنوع شده است. شیما گفت: «ما اجازه نمی‌دهیم که تظاهرات آغاز شود و می‌کوشیم، از اعمال خشونت بپرهیزیم.»

نیروهای پلیس، در عمل مانع خروج بی‌نظیر بوتو از محل اقامت خود شدند. پس از مدتی شایع شد که نیروهای پلیس می‌خواهند، رهبر اپوزیسیون را از محل دور کنند و در صورت امکان او را به خارج بفرستند. این شایعه هنوز تأیید نشده است. بوتو گفت که محل اقامتش را "داوطلبانه" ترک نخواهد کرد. او هم‌چنین اظهار داشت که بسر بردن در کنار همراهانش در بازداشت خانگی، به هر حال مطمئن تر از انتقال به جاهای نامعلوم است. بوتو پس از آن افزود: «ولی اگر مرا با زور ببرند، این مسئله‌ی دیگری است.»

"راه‌پیمایی طولانی" بدون بوتو‌

با این حال، گروه‌های طرفدار بوتو، "راه‌پیمایی طولانی" را که از لاهور تا اسلام آباد، ۳۰۰ کیلومتر فاصله دارد، بدون حضور او آغاز کردند. پلیس ولی جا‌به‌جا، به تظاهرکنندگان حمله برد و برخی از آنان را نیز دستگیر کرد. نیروهای اپوزیسیون، خواهان پایان دادن به وضعیت اضطراری، اجرای مفاد قانون اساسی و آزاد ساختن زندانیان و دستگیرشدگان هستند. رئیس جمهور پاکستان، پرویز مشرف، روز یک شنبه، (۱۱ نوامبر) اعلام کرده بود که انتخابات، پیش از ژانویه‌ی سال ۲۰۰۸ برگزار خواهد شد، ولی حاضر نیست، زودتر از دوماه دیگر به وضعیت اضطراری پایان دهد. بی‌نظیر بوتو گفت، بعید می‌داند که حزبش، تحت این شرایط در انتخابات شرکت کند.