رویارویی بی‌حاصل با موسسه‌های غیرمجاز مالی
۱۳۹۴ تیر ۱۹, جمعه
وعده ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی و رسیدگی به وضعیت موسسه‌های اعتباری و مالی که بدون مجوز فعالیت می‌کنند سابقه‌ای طولانی دارد و از چند سال پیش بیش از گذشته مطرح می‌شود.
بانک مرکزی سال گذشته فهرست جدیدی از بانک‌ها و موسسه‌هایی که دارای مجوز فعالیت هستد منتشر کرد که نام اغلب موسسه‌های فعال مالی و اعتباری در میان آنها به چشم نمی‌خورد.
به گفته‌ی حمید تهرانفر، معاون نظارت بانک مرکزی، در ایران نزدیک به ۷ هزار موسسه مالی و اعتباری وجود دارد. شماری از این موسسه‌ها تعاونی‌های کارگری و کارمندی هستند که بیرون از محل کار خود فعال نیستند.
بیشتر بخوانید: سود و زیان اقتصاد ایران از کاهش سود بانکی
قدرت موسسه‌های غیرمجاز
در فهرست یاد شده تنها نام سه موسسه اعتباری (توسعه، کوثر مرکزی، عسکریه) و کمتر از ده صندوق قرض‌الحسنه به عنوان شرکت‌های داری مجوز ثبت شده بود. به تازگی نام یک موسسه دیگر (نور) به این فهرست اضافه شده است.
به این ترتیب فعالیت دیگر موسسه‌ها، از جمله شرکت‌های مالی و اعتباری پرقدرتی نظیر "ثامن الحجج"، "ثامن‌الائمه"، "آرمان"، "فرشتگان"، "فردوسی" و "مولی‌الموحدین" غیرقانونی است.
اردیبهشت امسال طرحی برای بازنگری در "قانون عملیات بانکی بدون ربا" به مجلس ارائه شد که در آن برای سپرده‌گیری توسط موسسه‌های غیرمجاز مجازات پیش‌بینی شده است.
ظاهرا یکی از معضلات برخورد با موسسه‌های پولی غیرمجاز وابستگی آنها به مراکز مختلف قدرت، از جمله نهادهای مذهبی و نظامی و افراد و تشکل‌های بانفوذ است.
معضل دیگر تعلق برخی از این موسسه‌ها به نهادهای زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای است که خارج از نظارت دستگاه‌های مسئول قرار دارند.
بیشتر بخوانید: بانک مرکزی در برابر قدرت موسسه‌های مالی بدون مجوز
تهدید بانک مرکزی
خبرگزاری دولتی ایرنا، چندی پیش به نقل از علی کمیجانی، قائم مقام بانک مرکزی نوشت، شش موسسه مالی غیرمجاز حدود ۹۴ هزار میلیارد تومان از سپرده‌های مردم را در اختیار دارند و این رقم حدود ۱۵ درصد از کل نقدینگی موجود است.
مسئولان بانک مرکزی ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی را کاری سخت و نیازمند همکاری و هماهنگی سایر دستگاه‌ها به ویژه قوه قضائیه و نیروی انتظامی با این نهاد عنوان می‌کنند.
به گزارش روز جمعه (۱۹ تیر) خبرگزاری مهر، ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی در این زمینه گفته است: «متاسفانه برخی‌ها به دلیل گرایشات سیاسی و جناحی قصد دارند با اقدامات خود برای بانک مرکزی در زمینه ساماندهی موسسات مالی و اعتباری مشکل ایجاد کنند و حتی بانک مرکزی را متهم به سیاسی‌کاری می‌کنند.»
مطابق این گزارش سیف با اشاره به تهدیدهایی که در برخی مصاحبه‌ها درباره ساماندهی موسسات مالی و اعتباری انجام می‌شود، گفت: «بانک مرکزی با حول و قوه الهی مصمم است تا موسسات مالی و اعتباری را ساماندهی کند و خوشبختانه در این راه از حمایت مسئولان نظام برخوردار است.»
بیشتر بخوانید: زنگ خطر برای سپرده‌گذاران موسسه‌های غیرمجاز
نگرانی از پیامد اقدام قاطع
در این گزارش بدون اشاره به افرادی که بانک مرکزی را تهدید کرده‌اند آمده است: «حال باید دید بانک مرکزی پس از ۱۰ سال که برنامه ساماندهی موسسات غیرمجاز بانکی را آغاز کرده و با انواع تهدیدها روبرو بوده است، تا چه زمانی این برنامه را ادامه خواهد داد و آن را سرانجام به نتیجه خواهد رساند؟»
در کنار وابستگی موسسه‌های مالی و اعتباری غیرمجاز به نهادهای قدرت، حجم سپرده‌هایی که میلیون‌ها شهروند نزد این موسسه‌ها دارند، برخورد قاطع و جلوگیری احتمالی از فعالیت آنها را کاری پرمخاطره کرده است.
این موسسه‌ها با دادن سودی بیشتر از بانک‌های دولتی به سپرده‌گذاران توانسته‌اند سپرده‌های کلانی جذب کنند و از این طریق نقش مهمی در گردش مالی و دیگر فعالیت‌های تجاری و سوداگرانه بر عهده گرفته‌اند.
حدود یک ماه پیش شرکت تعاونی اعتبار میزان، پس از ۱۵ سال فعالیت بدون مجوز در خراسان منحل شد و صدها سپرده‌گذار این شرکت برای باز پس گرفتن پول خود تجمع کردند.
بانک مرکزی به طور رسمی اعلام کرده در مقابل سپرده‌گذاران موسسه‌های غیرمجاز مسئولیتی بر عهده نمی‌گیرد، اما چنانچه یکی از موسسه‌های بزرگ غیرمجاز دچار چنین مشکلی شود، بسیاری از نهادها و دستگاه‌ها را درگیر خواهد کرد.