1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله
تاریخ

دست اندرکار شهر و کتاب

۱۳۹۹ خرداد ۶, سه‌شنبه

ششم خرداد ۱۳۹۴: پنج سال پیش در چنین روزی سهیلا بسکی در استانبول درگذشت. می‌گفت: "نشریه‌تان را خبری کنید نه نظری، چون ایرانی‌ها همه نظر دارند".

https://p.dw.com/p/3clEm
Soheila Baski
عکس: hamshahrionline

سهیلا بسکی در سال ۱۳۳۲ در تهران زاده شد.

پدرش پزشک و مادرش پرستار بود و خود و خانواده‌اش در کارهای خیریه تلاش بسیار داشته‌اند.

۱۸ ساله بود که به رشت رفت و در دانشسرای عالی آنجا مدیریت خواند و نشریه دانشجویی پر استقبال "باران" را بنیان نهاد و آن را سردبیری کرد.

۲۰ ساله بود که به میشیگان آمریکا رفت و در آنجا اقتصاد خواند.

۲۴ ساله بود که در آستانه انقلاب به ایران بازگشت و در دانشگاه همدان و سپس تهران به تدریس اقتصاد پرداخت: "همه‌جور گروهی از چپ و راست حضور داشتند که می‌خواستند طبق نظر آنها اقتصاد را درس بدهم. سه چهار کتاب از گرایش‌های مختلف انتخاب کرده بودم و درس می‌دادم که موضوع دموکراتیک‌تر بحث شود".

۲۷ ساله بود که با طرح انقلاب فرهنگی دانشگاه‌ها بسته شدند و او به ترجمه دو زندگینامه "ویرجینیا وولف" و کنشگر حقوق زنان "اِما گولدمن" پرداخت ولی "مجبور بودم بروم دنبال کار، چون از کار ترجمه و داستان نمی‌شد پول درآورد".

۳۷ ساله بود که همزمان به نوشتن داستان پرداخت و با همفکرانش نشریه "آبادی" را بنیان نهاد که زیر نظر دولت بود و هفت سال فعالیتهای معماری و شهرسازی در ایران را بازتاب می‌داد اما چون پیوسته در دفتر مجله از نوع پوشش زنان ایراد می‌گرفتند از این کار کناره گرفت و مجله خصوصی "معمار" و سپس "شهر" را برپا کرد که "حرف اول را در زمینه معماری و شهرسازی در ایران" می‌زدند و سرشناسترین شهرسازان و معماران به آنها مطلب می‌دادند.

افزون بر این او "جایزه معمار" را هم بنیان نهاد که ۱۴ دوره به بهترین طرح معماری یا شهرسازی در ایران داده می‌شد.

او دو رمان و چهار جُنگ داستان کوتاه منتشر کرد که ویژگی آنها توصیف کوتاه اما دقیق و دلنشین جزئیات روزمره است.

۴۹ ساله بود که نخستین کارش "پاره کوچک" درآمد و یک سال پس از آن جایزه ادبی گلشیری را برد.

۵۳ ساله بود که خاطراتش را از کمک به ساختن آبریزهای بهداشتی در بم پس از زمین‌لرزه سال ۱۳۸۲ در اثر طنزآمیز "در حکایت ساختن مبال در بم" گردآورد. راوی در این اثر پرده از ریا و پنهانکاری و طمع مردمی برمی‌دارد که خودش از آنهاست: "دکتر‌ هادی گفت: وقت افتتاح ما را هم خبر کنید. می‌دانید مستراح را چه‌طور افتتاح می‌کنند؟ ... ساختن توالت و حمام سخت‌تر و گران‌تر از قسمت‌های دیگر خانه است. برای همین هم برای اردوگاه‌ها یا خیلی از خانه‌های اجاره‌ای، حتا در فرنگ هم توالتها و حمام‌های اشتراکی می‌سازند".

یک سال پیش از درگذشتش "عکس‌های فوری" را درآورد که مجموعه‌ای از نگاره‌های تک‌چهره‌ها است که در یک کادر و یک لحظه و بر یک زمینه توقف کرده‌اند تا خواننده را با دم ماندگاری از زندگی و مکان خود آشنا کنند.

سهیلا بسکی در ۶۲ سالگی در استانبول درگذشت.