1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله
تاریخ

دانشجویی پس از استادی

۱۳۹۹ مرداد ۲۶, یکشنبه

۲۶ مرداد ۱۳۹۷؛ دو سال پیش در چنین روزی عزت‌الله انتظامی در تهران درگذشت.

https://p.dw.com/p/3h22T
Filmszene A House Built on Water mit Ezzatolah Entezami, 2002
عکس: picture-alliance/dpa/Everett Collection

نخستین ایرانی بود که از یک جشنواره بین‌المللی (شیکاگو) جایزه بهترین نقش‌آفرینی را برای فیلم "گاو" گرفت.

عزت‌الله انتظامی در سال ۱۳۰۳ در تهران زاده شد. انتظامی می‌گوید: «پدرم نظامی بود. صدام که می‌کرد می‌فهمیدم باید در برم. می‌دونستم کتک‌کاریه. پدرم هیچی از من ندید. مادرم روضه‌خون زنونه بود. تنها زن سنگلج که سواد داشت. مکتب‌خونه داشت.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

دبستان را که به پایان رساند به هنرستان صنعتی رفت و برق خواند: «همه استادهامون آلمانی بودند. کلی آلمانی یاد گرفتم.»

او اما شیفته تئاتر و ذاتا هنرپیشه بود.

۱۷ ساله بود که با پیش‌پرده‌خوانی زیر نظر پرویز خطیبی کارش را در "تماشاخانه کشور" آغاز کرد. او می‌نویسد: «من، پسربچه کلاس اول دبیرستان، یک کروات گل و گشاد بهم زدند و گفتند وایسا ارکستر بزنه، بخون. حالا تا دیشب اون پایین جارو پارو می‌کردم. اولین بار بود که رفتم روی سن»

او چنین خواند:

«من عضو دون‌پایه‌ام ای آقای رئیس

فقیر و بی‌مایه‌ام ای آقای رئیس.»

۲۰ ساله بود که نخستین نقشش را در نمایشنامه "اولتیماتوم" در تئاتر پاریس لاله‌زار بازی کرد و ۲۵ ساله بود که نخستین بار در فیلم "واریته بهاری" به کارگردانی پرویز خطیبی نقش گرفت ولی تئاتر را رها نکرد.

او می‌نویسد: «۲۸ مرداد ۳۲ کودتا شد. همه تئاترها را بستند. چون تو تئاتر سعدی که مال توده‌ای‌ها بود کار می‌کردم گرفتندم. زندون چهار ماه طول کشید. چهار روز بعد از آزادی، ارزروم ترکیه بودم. بعد هم یک قطار و راهی آلمان.»

در شهر هانوفِر روزها در کارخانه ذوب آهن کار می‌کرد و شب‌ها درس تئاتر می‌خواند.

چهار سال بعد به ایران بازگشت و به کار ادامه داد.

او جز بازی در چندین نمایشنامه در ۵۶ فیلم سینمایی و ۷۰ فیلم و نمایش تلویزیونی نقش آفرید.

شاید ماندگارترین نقشش "مش حسن" در فیلم "گاو" در سال ۱۳۴۸ باشد که در فراق حیوانش می‌نالد و با او همذات‌پنداری می‌کند.

۴۵ ساله بود که به دانشگاه هنرهای زیبا رفت و با اینکه کارشناسان او را "دانش‌آموخته عملی" می‌دانستند، تحصیل کرد و سه سال بعد رشته نمایش و هنرپیشگی را با پایان‌نامه‌ای درباره پیش‌پرده‌خوانی در ایران و هنر نمایشنامه‌نویس آلمانی هاینریش فُن کلایست به پایان رساند.

ویژگی کارش غرق شدن در نقشی بود که می‌آفرید.

۴۶ ساله بود که نقش یک بنگاهی را در فیلم "آقای هالو" بازی کرد:

«وقتی (صحنه بنگاه را) بازی می‌کردیم صاحب بنگاه نگاه می‌کرد. بعد از فیلم من را خواست و گفت: تو پیش خودم بمون و با ما کار کن. هرچی اونها بهت میدن من بیشتر میدم.»

عزت‌لله انتظامی در ۹۴ سالگی در زادگاهش درگذشت.