حذف ۴ صفر پول ملی، سودبخش یا زیان‌بار؟
۱۳۹۰ تیر ۲۱, سه‌شنبه
جزئیات طرح حذف ۴ صفر از واحد پول ملی ایران قرار است پس از بررسی در کمیسیون اقتصادی دولت و کارگروه طرح تحول اقتصادی تقدیم مجلس شورای اسلامی شود. حذف صفرها، بخشی از "لایحه اصلاح واحد پول ملی" است. خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، به نقل از غلامرضا مصباحی مقدم عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نوشته است: «لایحه اصلاح واحد پول ملی باید به تصویب مجلس برسد، اما حذف صفرها از پول ملی نیازی به تصویب مجلس ندارد.»
واحد پول جدید، ۳ سال دیگر
پیشنهاد حذف ۴ صفر از واحد پول ملی ایران، قبلا از سوی بانک مرکزی با دولت درمیان نهاده شده بود. این پیشنهاد در نشست روز یکشنبه (۱۹ تیر) از تصویب دولت گذشت. به گفته شمس‌الدین حسینی وزیر اقتصاد و دارائی، اکنون بانک مرکزی مامور شده است، پس از مشورت با کارشناسان، پیشنهادهای اجرائی خود را نیز در این زمینه تدوین کند. حسینی به خبرگزاری مهر گفته است که به‌عقیده مسئولان بانک مرکزی حذف صفرها و جایگزین کردن یک واحد پول جدید دست کم ۳ سال طول خواهد کشید.
حذف ۳ یا ۴ صفر از واحد پول ملی ایران، برای نخستین بار در سال ۱۳۷۲ مطرح شد و در سال ۱۳۸۶ به یکی از جنجالی‌ترین طرح‌هائی بدل گردید که دولت امکان اجرای آن را بررسی می کرد. این‌طرح از همان آغاز، در محافل اقتصادی ایران مخالفان و موافقانی داشت. اکنون نیز، با تصویب مقدماتی این طرح در هیئت دولت، بحث‌های موافق و مخالف دوباره اوج گرفته است.
اقتصاد بیمار و بی‌معنا شدن صفرها
خبرگزاری کار ایران (ایلنا) در گزارشی اقتصاد بیمار و تورم را عامل تعیین کننده در کاهش ارزش پول ملی و بی معنا شدن صفرهای آن برآورد می‌کند و می‌نویسد:«میان افزایش تورم، کاهش ارزش پول ملی، ناتوانی دولت‌ها در مهار تورم لجام گسیخته و حذف صفرهای بی‌گناه پول ملی، رابطه مستقیمی هست که ریشه در سیاست‌های اقتصادی ناکارآمد دارد.»
ایلنا سپس این پرسش را مطرح می‌کند که اگر حذف صفرها می‌تواند ارزش پول ملی را واقعی کند، به مهار تورم منتهی شود و اقتصاد را شکوفا سازد، دیگر چه نیازی به سایر راه‌حل‌های اقتصادی هست؟
همین خبرگزاری، دیدگاه موافقان طرح دولت را چنین منعکس می‌کند:« کاهش صفرها، تورم را کاهش نمی‌دهد، اما سبب کاهش حجم اسکناس در گردش، کاهش صف پشت گیشه‌ها برای شمارش پول، جمع‌آوری دستگاه‌های پول‌شمار و کاهش هزینه چاپ اسکناس می‌شود. علاوه بر این، در تبدیل پول، مردم دیگر احساس نمی‌کنند که ارزش پول کشور ما کم است.»
پیش‌شرط‌های موفقیت طرح
سعید لیلاز، کارشناس اقتصادی در شمار مخالفان طرح حذف صفرها از پول ملی است. او در مقاله‌ای که در روزنامه شرق منتشر کرده، هشدار می‌دهد: « با توجه به شرایط ملتهب اقتصادی و سیاسی ایران، پافشاری روی حذف صفرها از پول ملی، بر التهابات می‌افزاید و به اقتصاد متزلزل ایران زیان وارد می‌کند.»
لیلاز در عین‌حال تاکید می‌کند که حذف صفرها از پول ملی، در یک اقتصاد کمتر متلاطم می‌تواند اثر روانی مثبتی داشته باشد، زیرا احساس باارزش بودن پول ملی را پدید می‌آورد و کار حسابداران را راحت می‌کند.
این کارشناس اقتصادی رسیدن جامعه به نرخ تورم باثبات، آزادسازی اقتصادی و از همه مهم‌تر آرامش اقتصادی و سیاسی یک جامعه را پیش‌شرط‌های رسیدن به دستاوردهای مثبت حذف صفرها از پول ملی می‌داند؛ پیش‌شرط‌هائی که در ایران فراهم نیست.
JT/SA