تنش تازه در مناسبات ایران و بحرین

خبر جلوگیری از پرواز ایرانیان به منامه را، پایگاه اینترنتی تابناک به نقل از مسافران منتشر کرد، اما همزمان با آن، خبرگزاری فرانسه، شبکه خبری العربیه و خبرگزاری "بحرین نیوز" نیز از وجود یک تنش تازه در مناسبات ایران و بحرین خبر دادند. العربیه به نقل از یک مقام دولتی بلندپایه بحرین نوشت که این شیخ‌نشین مذاکراتش با ایران را بر سر ورود گاز قطع کرده است.

آژانس بحرین نیوز، روز ۱۲ فوریه (۲۴ بهمن) خبر داده بود که شیخ خالد بن‌احمد الخلیفه، وزیر خارجه بحرین، سفیر جمهوری اسلامی را فراخوانده و اعتراض کشورش را به اظهارات ناطق نوری به وی ابلاغ کرده است. به گزارش شبکه خبری العربیه، حسن قشقاوی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، روز چهارشنبه (۱۸ فوریه - ۳۰ بهمن) ضمن تاکید بر استقلال بحرین گفت: «دشمنان ما می‌خواهند از طریق پخش اطلاعات غلط، میان کشورهای منطقه اختلاف بیاندازند».

تنش تازه سیاسی میان ایران و بحرین، حاصل اظهارات علی‌اکبر ناطق نوری است. شبکه خبری العربیه گزارش داد: «علی ناطق نوری که مسئول موضع‌گیری‌های رسمی دفتر رهبر انقلاب اسلامی است، اخیرا گفته است که بحرین استان چهاردهم ایران بود و یک نماینده در مجلس داشت».

قطع مذاکرات گاز

روزنامه "الایام" بحرین گزارش داد که همین موضع‌گیری، مناسبات سیاسی و اقتصادی ایران و بحرین را دستخوش بحران کرد و سبب شد که هیئت اعزامی شرکت نفت و گاز بحرین، ایران را ترک کند. این هیئت در هفته‌های گذشته سرگرم مذاکره با مقام‌های ایرانی، پیرامون واردات گاز بود.

خبرگزاری فرانسه توضیحات حسن قشقاوی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، را با تفصیل بیشتری انتشار داد. این خبرگزاری به نقل از قشقاوی نوشت: «موضع ما در برابر بحرین کاملا روشن است. ما استقلال همه کشورهای منطقه، به‌ویژه بحرین را به رسمیت می‌شناسیم». قشقاوی اضافه کرد: «آنچه مطرح شده یک جنجال رسانه‌ای بوده و منظور آقای ناطق نوری بحرین نبوده است».

در این میان، شماری از کشورهای عربی، همچون مصر، اردن، امارات و عربستان سعودی با صدور بیانیه و یا در اشکال دیگر، حمایت خود را از آنچه که "ادعای ارضی ایران نسبت به بحرین" نامیده‌اند، اعلام کرده‌اند.

مناسبات لرزان ایران و بحرین

مناسبات ایران و بحرین، در چهل سال گذشته همواره با مشکلاتی مواجه بوده است. بحرین تا قرن نوزدهم میلادی به ایران تعلق داشت، پس از آن تحت‌الحمایه انگلستان شد و در آغاز دهه هفتاد میلادی، پس از برگزاری یک رفراندوم، اعلام استقلال کرد. دولت ایران در همان زمان استقلال بحرین را به رسمیت شناخت، اما ناسیونالیست‌ها و پان‌ایرانیست‌ها به مخالفت با این امر پرداختند. در سال ۱۹۷۱، پایگاه دریائی و هوائی آمریکا در بحرین مستقر شد. دولت ایران، در ماه فوریه سال ۱۹۷۹، چند ماه پیش از پیروزی انقلاب، توافقنامه پذیرش استقلال بحرین را ملغی اعلام کرد.

در سال‌های اخیر، رهبران جمهوری اسلامی سیاست یکسانی در برابر بحرین نداشته‌‌اند. در ماه ژوئیه سال ۲۰۰۷، حسین شریعتمداری، نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در کیهان، نوشت که بحرین باید به ایران بازگردانده شود. اما در ماه نوامبر همان سال، محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور، به منامه رفت و با امیر بحرین به گفت‌وگو نشست.

۷۰ درصد جمعیت بحرین را شیعیان تشکیل می‌دهند، اما حکومت این امیرنشین در انحصار اقلیت سنی حاکم است. همین مساله سبب شده است که طبقه حاکمه بحرین همواره نگران تحریک اکثریت شیعی از سوی جمهوری اسلامی ایران باشد.