تلاش برای مصادره ۱۶ آذر
۱۳۸۷ آذر ۱۶, شنبه
دویچه وله: روزنامه اعتماد در شماره امروزش در مطلبی تحت عنوان "۱۶آذر متعلق به کیست؟"، ضمن حمله به حزب توده می‌نویسد که دکتر علی شریعتی برای نخستین بار از چهره شانزده آذر چپ‌زدائی کرد. اما از طرف دیگر می‌بینیم که جمهوری اسلامی هم سال‌های زیادی است که تلاش برای دولتی کردن شانزده آذر می‌کند. این روز واقعا متعلق به چه کسی است؟
ف. تابان: ۱۶ آذر، وقتی ما از آن به عنوان روز دانشجو اسم می‌بریم، طبعتا متعلق به جنبش دانشجوئی در ایران است، و طبعیتا طرح این پرسش که روز دانشجو متعلق به کیست، اگر در کشوری غیر از کشور ما باشد، یک مقدار موضوع عجیبی است. اما همان طور که اشاره کردید تلاش برای مصادره روز دانشجو از جهت‌های مختلفی صورت می‌گیرید و ادامه دارد. مهم‌ترین تلاشی که برای مصادره این روز صورت می‌گیرد، از طرف حکومت جمهوری اسلامی است که در تمام این سال‌ها کوشش کرده، به روز ۱۶ آذر و جنبش دانشجوئی خصلتی دولتی ببخشد و این روز را به نام خود بکند و تشکل‌های دست نشانده‌اش را میدان‌دار برگزاری این روز بکند. کار به جائی کشیده که حتی امسال تشکل‌های دانشجوئی این‌ها ادعا کردند که اصلا ۱۶ آذر و این سه دانشجوئی که در این حادثه جان باختند، تحت رهبری امام خمینی بودند. این را اطلاعیه‌ای که این‌بار تشکل‌های وابسته به حکومت منتشر کردند، مدعی شدند.
از طرف دیگر به نسبت‌های ضعیف‌تر تلاش برای مصادره این روز و جهت دادن خاص به آن از سوی سایر نیروهای سیاسی که به هر حال در دانشگاه‌ها نفوذی داشتند، صورت گرفته. از جمله همین موضوع سه آذر اهورائی که اشاره کردید توسط دکتر شریعتی طرح شد با هدف چپ‌زدائی از حرکت ۱۶ آذر. در حالی که خوب ما می‌دانیم که به هر حال این سه دانشجوئی که در این روز کشته شدند و مجموعه فعالین آن دوره جنبش دانشجوئی در آن دوره کلا گرایش به حزب توده ایران داشتند و همچنین به جبهه ملی ایران. در تمام این سال‌ها گرایش این دانشجویان مسکوت ماند و با طرح سه آذر اهورائی بیشتر سعی کردند یک جنبه مذهبی به این موضوع بدهند.
تفاوت ۱۶آذر در دوران قبل از انقلاب اسلامی با دوران بعد از انقلاب اسلامی چیست؟
تفاوت بیشتر در شکل بروز ۱۶ آذر و نحوه گرامی داشت ۱۶آذر بوده. تشابه در این بوده که ۱۶ آذر به هر حال همواره یک خصلت ضد دیکتاتوری داشته. در زمان حکومت شاه این حرکت به طور عمده یک حرکت ضد دیکتاتوری پهلوی بوده و در زمان جمهوری اسلامی، آن زمانی که دانشجویان امکان برگزاری‌اش را داشتند یک حرکت خوب در جهت مقابله با استبداد مذهبی و اعتراض به استبداد مذهبی بوده.
خصلت ضد استبدایی جنبش ۱۶ آذر لزوما به معنی خصلت دمکراتیک آن نیست. آیا نحله‌های مختلف جنبش دانشجوئی و نحله‌های مختلف فکری آن همدیگر را قبول دارند، می‌توانند در کنار یکدیگر کار کنند؟
اگر واقعیت امروز را بخواهید، باید گفت، متاسفانه نه! همدیگر را قبول ندارند، در کنار هم حاضر به کار کردن نیستند.
این بخصوص از جریان ۱۶ آذر سال گذشته تشدید شد و طرفین بطور عمده نیروهای وابسته به انجمن‌های اسلامی و دانشجویان وابسته به چپ بیانه‌هائی علیه هم دادند و اعلام کردند که با هم کار نمی‌کنند.
این واقعیت هست متاسفانه ولی به نظر من یکی از مهم‌ترین اشکالات جنبش دانشجوئی است و عدم همکاری نیروهای دانشجوئی به تضعیف آنها، تضعیف جنبش دانشجوئی و تضعیف کل حرکت دمکراتیک در جامعه ما می‌انجامد.