ترکیه: رئیس جمهور تازه، یا انتخابات تازه؟
۱۳۸۶ اردیبهشت ۸, شنبه
"رئیس جمهور تازه، یا انتخابات تازه؟" روزنامه‌ی ترکی انگلیسی‌زبان Turkish Daily News در صفحه‌ی اول شماره ۲۸ آوریل خود چنین عنوانی گنجانده است. این پرسش بیان مختصر بحران سیاسی در آنکارا گرد موضوع انتخاب رئیس جمهور است.
در ترکیه، رئیس جمهور توسط پارلمان انتخاب می‌شود. در روز جمعه ۲۸ آوریل دور اول انتخاب رئیس جمهور برگزار شد، اما تنها کاندیدای موجود، عبدالله گل از حزب اسلامی "عدالت و پیشرفت" نتوانست دوسوم آرای نمایندگان را به دست آورد، چیزی که برای انتخاب شدن در دور اول الزامی است.
عبدالله گل، که هم اکنون وزیر امور خارجه‌ی ترکیه است، به لحاظ صوری نبایستی برای انتخاب شدن مشکل مهمی داشته باشد. حزب او در پارلمان اکثریت را دارد. ولی نمایندگان اپوزیسیون، بویژه نمایندگان "حزب جمهوریت خلق" (CHP) مخالف آن هستند که فردی از یک حزب مذهبی بر کرسی ریاست جمهوری در جمهوری لاییک ترکیه بنشیند، از این رو انتخابات را تحریم کرده‌اند. آنان اجلاس پارلمانی دور اول را غیرقانونی می‌دانند، زیرا معتقدند که بایستی دست کم دوسوم نماینگان در مجلس حضور داشته باشند.
این موضوع در اجلاس روز جمعه پارلمان اعلام شد، اما حزب اکثریت اعتراض اپوزیسیون را نپذیرفت. اجلاس افتتاح شد، بی آنکه تعداد دقیق نمایندگان حاضر اعلام شود. رأی‌گیری که به عمل آمد، عبدالله گل توانست صاحب ۳۵۷ رأی شود. تعداد کل نمایندگان ۵۵۰ است. پس گل ۱۰ رأی کم آورده و انتخابات به دور بعدی کشیده شده است. در دور سوم دیگر کسب اکثریت مطلق کفایت می‌کند.
اما پرسش مطرح در آنکارا این است که آیا دور بعدی‌ای در کار خواهد بود. اپوزیسیون دور اول را قانونی نمی‌داند و به این خاطر به دادگاه قانون اساسی شکایت برده است. پس باید منتظر رأی این دادگاه عالی بود. اگر دادگاه قانون اساسی نظر اپوزیسیون را تأیید کند، در این صورت برای حل معضل انتخاب رئیس جمهوری کار به انحلال مجلس فعلی و اعلام انتخابات جدید می‌کشد. بر این قرار، این پرسش درست مطرح شده است: "رئیس جمهور تازه، یا انتخابات تازه؟"
اخطار نظامیان
پس از ماجرای دور اول رأی‌گیری، ارتش ترکیه در سایت اینترنتی خود با لحنی آمیخته با اخطار به موضوع انتخابات اشاره کرد. در سایت ارتش آمده است که «قوای نظامی ترکیه به اوضاع با نگرانی می‌نگرند.» در ادامه افزوده شده: «نبایستی فراموش کرد که ارتش، یکی از طرفهای بحث جاری به عنوان مدافع مطلق جدایی دین و دولت است.» در اعلامیه‌ی منتشر شده در سایت ارتش ترکیه همچنین آمده که قوای نظامی ترکیه نظرات خود را از این صریحتر بیان کرده و در صورت لزوم به وظیفه‌ی قانونی خود عمل خواهد نمود.
ارتش ترکیه با استدلالی مشابه از سال ۱۹۶۰ تا کنون سه بار دست به کودتا زده است.
مسئول امور گسترش اتحادیه اروپا، اُلی رن (Olli Rehn) اعلامیه‌ی ارتش را «نسبتا شگفت‌انگیز» توصیف کرد. وی خواهان حفظ خونسردی از سوی ارتش ترکیه و احترام آن به قانونهای بازی دموکراتیک شد. به گفته‌ی وی این قانونها کانون روند اروپایی‌شدن ترکیه را می‌سازند.