تردید سرویس اطلاعاتی آلمان درباره نقش گولن در کودتای ترکیه
۱۳۹۵ اسفند ۲۸, شنبه
برونو کاهل، رئیس سرویس اطلاعاتی آلمان، در مصاحبه‌ای با "اشپیگل" گفت که نشانه‌ای در این مورد وجود ندارد که جنبش فتح‌الله گولن، واعظ و مدرس علوم الهیات اهل ترکیه، در کودتای ژوئن ۲۰۱۶ علیه رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری این کشور دست داشته است. به گفته‌ی کاهل: «ترکیه در سطوح مختلف تلاش کرد ما را در این زمینه متقاعد کند، اما موفق نشد».
کاهل در این تبلیغات دولت ترکیه نیز تردید دارد که جنبش گولن، جنبشی افراطی و حتی تروریستی است. به گفته‌ی او کودتای تابستان گذشته بهانه‌ی خوبی برای یک پاکسازی اساسی در ترکیه به دست داد و دستگیری‌ها و اخراج‌های گسترده و دیگر پیامدهای پس از کودتا «به هرحال اتفاق می‌افتاد؛ البته شاید نه به این شدت.»
رجب طیب اردوغان، همواره ادعا کرده که کودتا علیه دولت او از سوی نیروهای طرفدار فتح‌الله گولن انجام گرفته است. گولن که در تبعیدی خودخواسته در پنسیلوانیای آمریکا زندگی می‌کند، بارها این اتهام را رد کرده است.
بیشتر بخوانید: کردها و گولن موضوع مذاکرات اردوغان با رئیس سیا
ارزیابی کارشناسانه
اشپیگل آنلاین می‌نویسد که ارزیابی‌های رئیس سرویس اطلاعاتی آلمان می‌تواند مانند ماده‌ی منفجره‌ای در روابط پر تشنج کنونی میان آنکارا و برلین عمل کند و شکاف میان مواضع دو دولت را عمیق‌تر سازد.
روابط آلمان و ترکیه که پس از کودتای نافرجام ژوئن به دلیل دستگیری‌های گسترده‌ی مخالفان دولت، نقض موازین حقوق بشر و محدودکردن آزادی‌ها رو به وخامت گذاشته بود، در پی لغو سخنرانی‌های وزیر دادگستری این کشور و دیگر سیاستمداران ترک در شهرهای مختلف آلمان تیره‌تر شد. این سخنرانی‌ها قرار بود با هدف جلب آرای ترک‌های ساکن آلمان به سود رفراندوم تغییر قانون اساسی ترکیه برگزار شود. در صورت تغییر قانون اساسی این کشور، رئیس‌جمهوری از اختیارات زیادی برخوردار و سمت نخست‌وزیری در نظام حکومتی به کلی حذف می‌شود. تاریخ برگزاری رفراندوم روز ۱۶ آوریل تعیین شده است.
بیشتر بخوانید: تبلیغات گسترده بر سر تغییر قانون اساسی ترکیه در آلمان
دستگیری دنیس یوجل، خبرنگار روزنامه‌ی "دی‌ولت" در روز سه‌شنبه (۱۴ فوریه) نیز یکی دیگر از موارد اختلاف میان دو کشور است. یوجل به اتهام‌های "عضویت در سازمان تروریستی"، "انتشار تبلیغات تروریستی" و همچنین "سوءاستفاده از اطلاعات" بازداشت شده و هم‌اکنون نیز در استانبول در زندان به‌سر میبرد. تلاش‌های دولت آلمان برای آزادی این خبرنگار آلمانی ترک‌تبار تا کنون بی‌نتیجه مانده است.
تهدیدات دولت ترکیه
همزمان با تشدید تنش در روابط دو کشور، مقامات ترکیه نیز حملات لفظی به دولت و مسئولان سیاسی آلمان را شدت بخشیدند و کوشیدند با تهدید به لغو "یکجانبه‌ی" موافقنامه‌ی پناهجویان که در ۱۸ مارس ۲۰۱۵ منعقد شد، آلمان را زیر فشار قرار دهند. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، از جمله در پی فسخ سخنرانی‌های وزرای ترک، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، را به حمایت از تروریست‌ها متهم کرد و گفت که فهرست ۴ هزار "تروریست هوادار حزب ممنوعه‌ی پ.ک.ک." را در اختیار دولت آلمان قرار داده، "ولی مراجع این کشور هنوز اقدامی در این زمینه انجام نداده‌اند." دولت آلمان حملات لفظی اردوغان به مرکل را "کاملا نامربوط" ارزیابی و اعلام کرد که وارد "این گونه بازیهای سیاسی" نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: هم‌صدایی سیاستمداران ترک در تهدید اروپا با "حربه پناهجویان"
سلیمان سویلو، وزیر کشور ترکیه نیز روز جمعه (۱۰ مارس) برلین را به "روانه‌کردن پناهجویان به سوی اروپا" تهدید کرد و با اشاره به انتقاد مقامات آلمان به نقض موازین حقوق بشر گفت که این کشور بهتر است "در امور داخلی ترکیه دخالت نکند."
مولود چاوش‌اوغلو، وزیر خارجه‌ی ترکیه، نیز روز چهارشنبه (۱۵ مارس) در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفت که ترکیه می‌تواند "توافقنامه‌ی پناهجویان را به‌طور یک جانبه" فسخ کند.
بنا به گزارش خبرگزاری‌های آلمان به نقل از مقامات مسئول این کشور، تا کنون نشانه‌ای مبنی بر لغو "توافقنامه‌ی پناهجویان" از سوی ترکیه دیده نشده است.