بیستمین نمایشگاه کتاب تهران؛ افتتاح چیدن غرفه‌ها!
۱۳۸۶ اردیبهشت ۱۲, چهارشنبه
بیستمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برخلاف معمول نه در روز نخست که شب پیش در مصلا افتتاح شد. نمایشگاه کتاب کار خود را امروز در حالی رسما آغاز کرده که هنوز غرفه‌ی بسیاری از ناشران آماده نیست. این البته دور از انتظار نبود. ناشران عضو ۱۲ تشکل صنفی نشر که به تغییر محل نمایشگاه و انتقال آن به مصلای تهران اعتراض داشتند تازه هفته‌ی پیش ثبت نام کردند. نخستین روز این نمایشگاه ده روزه بیشتر به آماده‌سازی غرفه‌ها گذشت.
سال گذشته در محل دائمی نمایشگاه‌ها نیز پس از نوزده سال تجربه، ساماندهی غرفه‌ها با بی‌نظمی‌های بسیار روبرو بود. نمایشگاه امسال در پی اختلاف نظری که میان تشکلهای نشر و وزارت ارشاد برسر تغییر محل برگزاری نمایشگاه به وجود آمد تا چند روز پیش وضعیتی ناروشن داشت. تعدادی از ناشران معترض تازه هفته‌ی گذشته و پس از توافقی که میان نمایندگان اتحادیه و وزارت ارشاد حاصل شد ثبت نام کرده‌اند.
از سوی دیگر روز شنبه، تنها ۳ روز مانده به افتتاح نمایشگاه، بر اثر بارندگی شدید بخشی از شبستان و رواق شرقی مصلا پر از آب شد و به کتابهای بعضی از ناشران خسارتهایی وارد آمد. امروز همچنان سقف بعضی سالنها، از جمله محل نمایش و فروش کتابهای خارجی چکه می‌کند. برگزارکنندگان نمایشگاه تازه نیمه شب گذشته واگذاری محل برگزاری مراسم افتتاحیه به ناشران را آغاز کردند.
بسیاری از ناشران اظهار می‌کنند، فضایی که در اختیارشان قرار گرفته از آنچه درخواست کرده‌اند بسیار کمتر است. ناهماهنگی‌هایی که در روزهای گذشته به چشم می‌خورد در مراسم افتتاح نیز ادامه یافت. در حالی که پیش از این مجید حمیدزاده معاون بخش داخلی نمایشگاه اعلام کرده بود، در مراسم افتتاحیه ناشر نمونه سال در بخش‌های مختلف معرفی خواهد شد، این کار بدون هیچ توضیحی انجام نشد و به مراسم اختتامیه موکول شد.
شاید همین بی‌نظمی‌ها باعث شد که رئیس جمهور محمود احمدی‌نژاد در سخنان شب گذشته‌ی خود به وزیر ارشاد توصیه کر از هم‌اکنون کار تدارک نمایشگاه سال بعد را آغاز کنند و اظهار امیدواری کرد «با توجه به تجربیاتی كه در این نمایشگاه پیدا می‌كنید، برای نمایشگاه سال آینده برنامه‌ریزی جامع‌تر و مناسب‌تری داشته باشید.»
محسن پرویز رییس بیستمین نمایشگاه بین‌المللی كتاب تهران نیز در مراسم افتتاح به چالش‌هایی که بر سر تغییر محل به وجود آمده اشاره کرد و گفت «فقدان امكانات مطلوب و مهیا به همراه اغراق و سلایق كه در برخی موارد وزش نسیم غیرالهی از آن احساس می‌شد، بر چالش‌های موجود می‌افزود.»
به رغم همه‌ی نارسایی‌ها سازماندهندگان نمایشگاه معتقدند که استقبال ناشران امسال گسترده‌تر بوده. محسن پرویز از حضور ۱۸۲۹ ناشر داخلی و ۷۴۰ ناشر از ۶۶ كشور خارجی خبرمی‌دهد. قرار است ناشران ایرانی ۱۲۳ هزار و ۷۰۰ کتاب را در نمایشگاه عرضه کنند.
به رغم توصیه‌ی تشکلهای نشر تعدادی از ناشران کوچک و متوسط در نمایشگاه امسال شرکت نکردند. برخی از این ناشران با توجه به تاخیرهایی که در دادن مجوز پیش آمده چندان کتاب تازه‌ای منتشر نکرده‌اند و عده‌ای نیز به یکی از بندهای فرم درخواست شرکت در نمایشگاه معترضند.
این دسته از ناشران معتقدند مطابق این بند مسئولان نمایشگاه اختیار دارند از عرضه‌ی کتابهایی که با مجوز وزارت ارشاد منتشر شده اما به تشخیص آنها «نامناسب» است جلوگیری کنند. سال پیش مسئولان نمایشگاه درصدد جمع آوری برخی از کتابها برآمدند که در مواردی با اعتراض ناشران روبرو شد.
بیستمین نمایشگاه کتاب تهران در حالی کار خود را آغاز کرده که نقشه‌ی راهنمایی در اختیار بازدیدکنندگان نیست و بسیاری از غرفه‌ها و سالنها نام و شماره ندارند. به نظر می‌رسد، امروز برای بسیاری از ناشران روز تحویل گرفتن و آغاز چیدن غرفه‌هاست و چند روزی طول خواهد کشید تا همه‌ی ناشران بتوانند نمایش کتابهایشان را شروع کنند؛ البته اگر باران نبارد.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران