بودجه‌ی ۸۶ و اختلاف دولت و مجلس بر سر بهای بنزین
۱۳۸۵ اسفند ۹, چهارشنبه
به گفته‌ی حمیدرضا حاجی‌بابایی، عضو کمیسیون، بررسی لایحه‌ی بودجه از دوازدهم اسفند ماه در سه شیفت کاری انجام خواهد شد. نمایندگان مجلس ابتدا برای تصویب کلیات این لایحه رای خواهند داد و سپس به بررسی جزییات و تبصره‌های آن خواهند پرداخت.
یکی از پر سر و صداترین ماده‌های لایحه‌ی بودجه‌ی سال آینده به تعیین تکلیف بهای فرآورده‌های نفتی، به‌ویژه بنزین، مربوط است. با توجه به مصرف بیش از حد بنزین و گازوئیل و پایین بودن ظرفیت پالایشگاه‌های کشور ایران هر سال میلیاردها دلار از درآمدهای خود را صرف واردات بنزین می‌کند. این بنزین که در بازارهای جهانی قیمت تمام شده‌ای حدود ۵۰۰ تومان دارد در بازار داخلی به بهای ۸۰ تومان عرضه می‌شود.
سال‌هاست که چاره‌اندیشی برای این معضل به یکی از بحث‌های داغ، و موضوع اختلاف‌نظر سیاستمداران و کارشناسان اقتصادی تبدیل شده. دولت محمود احمدی‌نژاد که با شعار تثبیت قیمتها کار خود را آغاز کرد در طول یک سال و نیم فعالیت خود بارها با ضرورت یافتن راه‌حلی برای کاهش مصرف سوخت مواجه بوده است.
دو نرخی شدن، سهمیه‌بندی یا افزایش بهای بنزین سه گزینه‌ی اصلی برای حل این معضل به حساب می‌آیند. آنچه دولتمردان را در انتخاب یکی از این سه گزینه مردد می‌کند اثرات سوءیی است که هر یک می‌تواند به دنبال داشته باشد.
مطابق تبصره ۱۳ لایحه‌ی بودجه سال جاری تدابیری از جمله گسترش حمل و نقل عمومی و افزایش خودروهای گازسوز بایستی به کاهش مصرف بیانجامد و دولت مجاز است در صورت ضرورت در مورد سهمیه‌بندی یا افزایش قیمت سوخت تصمیم بگیرد.
با این همه دولت در بودجه‌ی سال آینده افزایش بهای فرآورده‌های نفتی را در نظر نگرفته و با آن به شدت مخالفت می‌کند. در حالی که سخنگوی دولت، غلامحسین الهام، روز دوشنبه در نشست هفتگی خبری خود بر مخالفت دولت با افزایش بهای بنزین تاکید می‌کرد، نمایندگان مجلس در کمیسیون تلفیق این افزایش را به تصویب رساندند.
الهام در اینباره گفت «دولت با هرگونه افزايش قيمت بنزين مخالف است.» او می‌افزاید «اين امر باعث فشار به طبقات مختلف جامعه از جمله قشر محروم مي‌شود و در لايحه نيز ما چنين پيشنهادی را ارائه نداده‌ايم.»
۲۹ بهمن ماه خبرگزاری فارس گزارش داد که پیشنهاد بنزین ۱۵۰ تومانی بر اساس یک پژوهش وزارت نفت مطرح شده. این گزارش بلافاصله از سوی روابط عمومی این وزارت‌خانه تکذیب شد. با این حال برخی از نمایندگان معتقدند، دولت برای رهایی از نارضایتی‌هایی که افزایش بهای سوخت به وجود می‌آورد تصمیم در این مورد را بر عهده‌ی مجلس گذاشته است. شاید همین امر بوده که این افزایش را با مخالفت‌های شدیدی در کمیسیون تلفیق روبرو کرد.
کمیسیون تلفیق به رغم مخالفت برخی اقتصاد‌دانان مجلس پس از سه بار بازنگری به نرخ ۱۵۰ تومانی بنزین رای داد. روز گذشته درخواست تعدادی از اعضای این کمیسیون برای تجدیدنظر در این مصوبه رد شد. حشمت‌الله جاسمی، یکی از نمایندگان مجلس معتقد است مردم نباید نگران باشند زیرا این پیشنهاد کمیسیون تلفیق است و الزاما در صحن علنی رای نمی‌آورد.
به گفته‌ی او بنزین ۱۵۰ تومانی موجب افزایش ۲،۶ درصدی تورم خواهد شد «و به اقتصاد كشور لطمات زیادی تحمیل خواهد كرد.» در سال جاری برداشت‌های دولت از صندوق ذخیره ارزی برای واردات بنزین با مخالفت شدید نمایندگان روبرو شد.
اخیرا محمدعلی خطیبی، معاون امور بین الملل شرکت ملی نفت در گفت وگو با مهر در مورد آخرین وضعیت واردات بنزین گفته است «اعتبار ٢/٢ میلیارد دلاری که مجلس برای واردات بنزین در ۶ ماهه دوم سال پیش بینی کرده بود، تنها تا پایان سال کفاف واردات بنزین را می دهد و برای سال جدید باید در انتظار تصمیم مجلس بود.»
براساس گزارش مركز پژوهش‌های مجلس، متوسط مصرف روزانه بنزین در سال گذشته معادل ٠٤/٦٧ میلیون لیتر در روز بوده است كه امسال به روزانه ٦/٧٣ میلیون لیتر افزایش یافته است. پیش بینی می‌شود مصرف روزانه‌ی بنزین در سال آینده از مرز ۷۵ میلیون لیتر بگذرد.
این در حالی است که تولید داخلی حدود ۴۰ میلیون لیتر است و با این حساب لااقل ۷ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی ایران در سال آینده صرف واردات بنزین خواهد شد. ایرانیان با بیش از یک لیتر در روز به ازای هر شهروند، حدود دو برابر متوسط جهانی، فرآوردهای نفتی مصرف می‌کنند و ایران پس از ۹ کشور صنعتی به لحاظ مصرف سوخت در رده‌ی دهم جهان جای دارد.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران