1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله
تاریخ

بنيادگذار خياطی مدرن

۱۳۹۹ بهمن ۱, چهارشنبه

اول بهمن ۱۲۹۲؛ ۱۰۷ سال پيش در چنين روزی منتخب‌الملوک كوه نور (صبا) در تهران زاده شد: "بررسی تحول پوشاك و تزيينات دوختی روی آن، نه تنها از نظر تاريخ و هنر بلكه از ديد جامعه‌شناسی و فهم روانشناسی ملت‌ها نيز قابل توجه است".

https://p.dw.com/p/3o9So
Schneiderin  Montakhab Saba
منتخب صبا در کنار همسرش ابوالحسن صباعکس: Privat

پدر منتخب‌الملوک كوهِ نور اسفندياری فرماندار مازندران بود:

"مادرم علاوه بر اين كه خياط ماهری بود، خوب تار می‌زد. پدرم عود می‌نواخت و از صدای خوبی برخوردار بود. نه سال داشتم كه پدرم مرد".

شش ساله بود كه به مدرسه رفت و در ۸ سالگی فراگيری قاليبافی، ابريشم‌دوزی، سرمه‌دوزی و ديگر دوخت‌های رايج را آغاز کرد.

۱۰ ساله بود كه آموزش موسيقی را نزد علی‌اكبر شهنازی شروع كرد و در ۱۵ سالگی برای تكميل آن به شاگردی ابوالحسن صبا در آمد و يك سال پس از آن با او پيوند زناشويی بست و نام خانوادگی صبا را پذیرفت.

درباره همسرش می‌گفت:

"در كارهای خانه دخالت نمی‌كرد. امور بچه‌ها هم با من بود. حتا كارهای كلاس درس او از قبيل ثبت نام شاگردان، دريافت شهريه، حضور و غياب و ... با من بود".

به تشويق همسرش برای تكميل مهارت‌ها و فراگيری هنرهای نوين، راهی پاريس شد. پس از گرفتن ديپلم "گِرلاوين" (از سبكهای خياطي)، به آمريكا، ژاپن و ايتاليا رفت و ديپلم هنری گرفت. در فرانسه، انگليس، چين، ژاپن و هند نيز به پژوهش در رشته‌های گوناگون سوزن‌دوزی‌های سنتی ايران پرداخت.

پس از بازگشت نخستين كلاس‌های آموزش هنری را در خيابان مزين‌الدوله به نام "آموزشگاه هنری منتخب صبا" گشود.

افزون بر اين در دانشكده‌های هنری به آموزش ۱۱۵ گونه سوزن‌دوزی سنتی و ۱۲۰ نوع دوخت و دوز اوليه پرداخت.

از او چندين كتاب هنری مانند "جلوه‌گری نقوش در هنرهای سنتی ايران"، "دايرة المعارفی از هنرهای دستی ايران" و "نگرشی بر روند سوزن‌دوزی در ايران" به جا مانده است.

افزون بر اين او در نگارش كتاب‌های هنر مدارس، مقطع راهنمايي، همكاری داشت:

"هنر آراستن سطح رويين پارچه‌های ساده با بهره‌گيری از نخ‌های الوان و با كمك سوزن و قلاب است و دست‌اندركاران آن به مدد بخيه‌های ظريفی كه بر منسوجات ساده می‌نشانند معمولا تلفيق زيبايی از شكيبايی و هنر را به نمايش می‌گذارند".

منتخب صبا در حوزه عروسك‌سازی هم صاحب سبك بود و ۶۱ ساله بود كه موزه عروسك‌هايش را با حضور شهبانوی وقت در خانه ابوالحسن صبا نزديك ميدان بهارستان كنونی برپا كرد كه هنوز داير است و ۹۲ عروسك با پوشش‌های سنتی ايرانی در آن به نمايش در آمده است.

اين عروسك‌ها به شيوه مومی ساخته شده‌اند.

منتخب صبا اسفندیاری در ۸۸ سالگی در زادگاهش درگذشت.