برندگان و بازندگان سقوط بهای نفت خام
۱۳۹۴ دی ۱۸, جمعه
بهای هر بشکه نفت برنت دریای شمال در پایان داد و ستدهای روز گذشته (پنج‌شنبه ۱۷ دی/ ۷ ژانویه) به حدود ۳۳ دلار و قیمت نفت سبد نفتی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) به اندکی کمتر از ۲۸ دلار رسید.
این کمترین قیمت بهای نفت خام در ۱۲ سال گذشته است. عرضه بیش از تقاضا و کند شدن آهنگ رشد اقتصادی در کشورهایی نظیر چین از علت‌های اصلی سقوط قیمت‌ها ارزیابی می‌شود.
روزنامه آلمانی "فرانکفورتر آلگماینه" در گزارشی به بررسی تاثیر ادامه سقوط بهای نفت بر کشورهای صادرکننده و مصرف‌کننده پرداخت.
بنابر این گزارش، روند نزولی بهای نفت وضعیت اقتصادی تمام کشورها را به شکل‌های مختلف تحت تاثیر قرار می‌دهد و برخی از آنها را به بحران می‌کشاند.
بیشتر بخوانید: نفت به پایین‌ترین قیمت خود در یازده سال گذشته رسید
نگرانی از نوسان قیمت و کاهش عرضه
عربستان سعودی که به تنهایی حدود یک سوم نفت اوپک را صادر می‌کند و کشورهایی چون ایران که اقتصادشان وابستگی شدیدی به درآمدهای نفتی دارد از بازندگان اصلی کاهش شدید قیمت‌ها هستند.
فاتح بیل، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی چند ماه پیش هشدار داد، این تصور که بهای نفت هر چه کمتر باشد برای مصرف‌کنندگان بهتر خواهد بود، اشتباه است.
او و شمار دیگر از کارشناسان معتقدند که در میان مدت احتمال این که قیمت نفت با شدت افزایش یابد منتفی نیست، زیر با کاهش درآمدهای نفتی کشورهای صادرکننده برای اکتشاف و استخراج از میدان‌های جدید سرمایه‌گذاری کمتری می‌کنند.
کشورهای صنعتی و اقتصادهای نوظهور از کاهش بهای نفت سود می‌برند، در عین حال ناظران نوسان‌های شدید قیمت را مانع برنامه‌ریزی درست و ادامه مطمئن افزایش رشد اقتصادی می‌دانند.
بیشتر بخوانید: معاون روحانی: مشکلات اقتصادی دولت بی‌سابقه است
صرفه‌جویی ۹ میلیارد یورویی آلمان
به نوشته "فرانکفورتر آلگماینه"، آلمان به عنوان کشوری که تقریبا تمام نیاز خود به نفت را از طریق واردات تامین می‌کند احتمالا می‌تواند دست‌کم ۹ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۶ صرفه‌جویی کند.
سیمون یونکر، کارشناس موسسه آلمانی اقتصاد جهانی می‌گوید این میزان صرفه‌جویی به شرطی ممکن است که متوسط بهای هر بشکه نفت در سال جاری حدود ۴۰ دلار، به جای متوسط قیمت سال پیش که ۵۴ دلار بود باشد.
۹میلیارد یورو نزدیک به یک سوم درصد تولید ناخالص داخلی آلمان است. این صرفه‌جویی به طور عمده نصیب شرکت‌ها و بنگاه‌های می‌شود که مصرف‌کننده نفت و محصولات نفتی هستند.
این شرکت‌ها می‌توانند بخشی از مخارج صرفه‌جویی شده را صرف سرمایه‌گذاری کنند. بخشی از این صرفه‌جویی نیز نصیب مصرف‌کنندگان نهایی می‌شود که برای بنزین و انرژی بهای کمتری می‌پردازند.
از سوی دیگر کاهش قیمت انرژی، قدرت خرید شهروندان را افزایش می‌دهد، که به افزایش مصرف می‌انجامد و رونق اقتصادی را به دنبال دارد.
بیشتر بخوانید: گمانه‌زنی درباره سقوط قیمت نفت به بشکه‌ای ۲۰ دلار
شانس واردکنندگان نفت
یکی از علت‌های سقوط شدید بهای نفت در یک هفته گذشته سقوط ارزش سهام در بازار بورس چین عنوان می‌شود. ناظران معتقدند وضعیت بازار بورس چین به عنوان هشداری نسبت به کاهش تقاضا برای نفت تعبیر شده است.
به گزارش "فرانکفورتر آلگماینه" اگر کاهش تقاضا علت مهم‌تری از افزایش عرضه برای پائین رفتن بهای نفت باشد، این تحولات را باید به معنای کند شدن آهنگ رشد اقتصاد جهانی تلقی کرد.
چنین وضعیتی می‌تواند برای کشورهای اروپایی، به ویژه آلمان که وابستگی شدیدی به صادرات دارد مشکل آفرین باشد. بر این مبنا نگرانی از آینده رشد اقتصادی چین در حال حاضر برای کشورهای اروپایی نقش مهمی بازی می‌کند.
با این همه کارشناسان بانک جهانی صادرکنندگان نفت نظیر روسیه، عربستان و ایران را در شمار بازندگان و مصرف کنندگان از جمله چین و آلمان را در ردیف برندگان سقوط قیمت‌ها می‌دانند.
مطابق ارزیابی‌های بانک جهانی تا سال ۲۰۱۸ میلادی ۸۵ درصد از رشد اقتصادی جهان در کشورهایی رخ می‌دهد که واردکننده نفت و مواد نفتی هستند.
رشد منفی اقتصادی در روسیه
شهروندان آمریکایی نیز از اصلی‌ترین برندگان سقوط بهای نفت محسوب می‌شوند. در سال ۲۰۱۵ هر آمریکایی به طور متوسط ۳۵۰ دلار به خاطر کاهش بهای نفت صرفه‌جویی کرده و این خبر خوشی برای خودروسازان این کشور است.
در میان بازندگان، روسیه و عربستان که در کنار ایالات متخده بیشترین نفت جهان را استخراج می‌کنند جایگاهی ویژه دارند.
ارزش روبل، واحد پول روسیه در برابر ارزهای معتبر جهانی روز به روز کاهش می‌یابد و قدرت خرید شهروندان با ادامه این وضعیت و بالا رفتن میزان تورم هر روز کمتر می‌شود.
روسیه بودجه سال ۲۰۱۶ را بر مبنای نفت بشکه‌ای ۵۰ دلار تنظیم کرده و در عمل پیشاپیش به استقبال کسری شدید بودجه رفته است.
بانک جهانی روز چهارشنبه پیش‌بینی خود از میزان رشد اقتصادی روسیه در سال جاری میلادی را به منهای هفت دهم درصد تغییر داد. رشد اقتصادی این کشور در سال گذشته نزدیک به ۴ درصد کاهش یافت.
بیشتر بخوانید: ایران یکی از بازندگان بزرگ سقوط بهای جهانی نفت
کسری ۹۸ میلیارد دلاری عربستان
عربستان سعودی با حجم صادراتی که به طور رسمی بیش از ۱۰ میلیون بشکه در روز اعلام شده از دیگر بازندگان بزرگ تحولات شش ماه گذشته بازار انرژی است.
این کشور در روزهای پایانی ماه دسامبر میزان کسری بودجه سال ۲۰۱۵ خود را ۹۸ میلیارد دلار اعلام و ابراز امیدواری کرد این رقم امسال به ۸۷ میلیارد دلار کاهش یابد.
عربستان برنامه‌های گسترده‌ای برای صرفه‌جویی در نظر گرفته که یکی از آنها افزایش ۴۰ درصدی بهای بنزین در داخل است. احتمال دارد این کشور سیاست برابری ارزش ریال سعودی و دلار را که طی دهه‌ها حفظ شده بود کنار بگذارد.
ونزوئلا از دیگر صادرکنندگان نفت است که با مشکلات و بحران عظیمی روبروست. تورم در این کشور به حدود ۲۰۰ درصد رسیده و کالاهای مصرفی که اغلب وارداتی هستند در بازار کمیاب شده است.
کاهش شدید قیمت نفت، جمهوری اسلامی را نیز به دردسر انداخته و مانع تحقق بسیاری از وعده‌های دولت حسن روحانی، از جمله افزایش رشد اقتصادی و اشتغال شده است.
مسئولان دولت اعتراف می‌کنند که بودجه سال ۹۴ دست‌کم ۵۵ هزار میلیارد تومان کسری دارد و دولت بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد تومان به بانک‌ها و بنگاه‌های خصوصی بدهکار است.