بازتاب گسترده روز جهانی زبان مادری در ایران
۱۳۹۵ اسفند ۳, سه‌شنبه
ایرینا بوکووا دبیرکل یونسکو، سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد در پیام امسال خود به مناسبت روز جهانی زبان مادری درخواست کرد که آموزش چندزبانه در نظام‌های تحصیلی و کاربرد آن در رسانه‌ها و فضای مجازی به‌رسمیت شناخته شود.
بنا به پیشنهاد این نهاد معتبر جهانی دانش آموزان بایستی به زبان مادری و سایر زبان‌ها آموزش ببینند. یونسکو زبان مادری را دریچه انتقال فرهنگ‌ها، ارزش‌ها و دانش می‌داند. این سازمان روز ۲۱ فوریه را به عنوان روز جهانی زبان مادری نامگذاری کرده است. نامگذاری این روز در کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۹ به منظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگی انجام شده است.
تکثر زبانی در ایران
جمهوری اسلامی ایران مصوبات یونسکو را به رسمیت می‌شناسد. اگرچه قانون اساسی ایران زبان‌های مادری اقلیت‌ها را به رسمیت نمی‌شناسد و اصل ۱۵ قانون اساسی مربوط به تدریس زبان مادری در مدارس را هم بیش از ۳ دهه است اجرا نکرده، اما تدریس زبان مادری اقلیت‌های قومی در مدارس هم ممنوع اعلام نشده است.
ولی شمار افرادی که به دلیل خواست‌های فرهنگی و زبانی به زندان افتاده‌اند در ایران کم نیستند. یکی از این افراد، حبیب ساسانیان زندانی سیاسی آذربایجانی است. او موفق شد به مناسبت روز جهانی زبان مادری از زندان مرکزی تبریز به مردم پیام ویدیوئی بفرستد. حبیب ساسانیان شاعر و نویسنده اردبیلی است که در ۲۶ اردیبهشت ۹۵به همراه ۵ فعال ترک دیگر در شهر اردبیل بازداشت شد.
بیشتر بخوانید: دولت دستور آموزش زبان‌های کردی و ترکی را داد
بابک شاهد، سردبیر سایت "آراز نیو" به دویچه وله می‌گوید، امسال بزرگداشت روز زبان مادر در قیاس با سال‌های قبل فرق داشته و مراسم جهانی زبان مادری به صورت وسیع‌تری برگزار شده است.
آقای شاهد در ادامه گسترده بودن مراسم زبان مادری را به انتخابات پیش روی ریاست جمهوری هم مرتبط می‌داند و خاطر نشان می‌کند: «عدم صداقت آقای روحانی در عمل به وعده‌های خویش در رابطه با تدریس زبان مادری در مدارس، سرکوب شدیدتر فعالین مدنی ترک از سوی قوه قضائیه و بی‌اعتنایی رسانه‌های مختلف فارسی‌زبان به پوشش دادن اخبار حقوق بشری مرتبط با ترکان و خواست‌های ترکان آذربایجانی از جمله دلایل گسترش این فعالیت‌های مدنی و انعکاس آن در شبکه‌های اجتماعی بوده است.»
به گفته شاهد مراسم گرامیداشت روز جهانی زبان مادری امسال در مشگین‌شهر به صورت باشکوهی برگزار شد. به گزارش سایت "آراز نیوز"، این مراسم صبح روز دوشنبه ۲ اسفندماه ۹۵ در تالار اندیشه اداره ارشاد اسلامی شهرستان مشگین‌شهر و به همت موسسه فرهنگی "هویت مشگین‌شهر" برگزار شد. در این مراسم کیوان قربانی، یحیی حمیدزاده و یعقوب نیکزاد به ایراد سخنرانی درباره زبان مادری و شعر خوانی در وصف آن پرداختند.
گروهی در ارومیه خواستار تدریس زبان ترکی شدند
در ویدیوئی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده هزاران نفر از شهروندان ارومیه هم خواستار تدریس زبان ترکی در مدارس آذربایجان شدند. در جریان دیدار والیبال دو تیم کاله آمل و شهرداری ارومیه در تاریخ اول اسفند تماشاگران شعار "تورک دیلنده مدرسه" (مدرسه به زبان ترکی) سر داده و خواهان تدریس زبان ترکی در مدارس شدند.
از سوی دیگر در شهر ارومیه برخی از معلمان این شهراقدام به توزیع کتاب‌های کودکان به زبان ترکی در مدارس و مهدکودک‌ها کردند. تصاویر کودکانی که این کتاب‌ها را دریافت کردند نیز در شبکه‌های اجتماعی پخش شده است.
حکم زندان و تبعید در روز زبان مادری
در روز جهانی زبان مادری حادثه تلحی هم برای فعالین فرهنگی و مدنی آذربایجان افتاد. چهار نفر از فعالین زبان ترکی در ایران با احکام سنگین زندان از سوی قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران مواجه گشتند. قاضی دادگاه رای به محکومیت فعالان در حوزه زبان ترکی در ایران داد. استناد دادگاه انقلاب شعبه بهارستان در حکم صادره به دلیل بزرگداشت روز جهانی زبان مادری از سوی افراد مذکور بوده است.
بیشتر بخوانید: در مدارس ایران ۵ زبان خارجی جدید تدریس خواهند شد
به گزارش سایت آرازنیوز در حکمی که سوم اسفند ۹۵ مصادف با روز جهانی زبان مادری به این فعالین مدنی و ملی ارسال گردیده آقای اکبر آزاد روزنامه‌نگار و پژوهشگر به تحمل ۱۰ سال حبس تعزیری و ۲ سال تبعید به شهرستان دره‌شهر از توابع استان ایلام، آقای علیرضا فرشی به تحمل ۱۵ سال حبس تعزیری و ۲ سال تبعید به شهرستان باغملک از توابع استان خوزستان، آقای بهنام شیخی به تحمل ۱۰ سال حبس تعزیری و ۲ سال تبعید به شهرستان مسجد سلیمان از توابع استان خوزستان و حمید منافی به تحمل ۱۰ سال حبس تعزیری و ۲ سال تبعید به شهرستان ازنا از توابع استان لرستان محکوم گردیده است.
فعالان كرد خواستار اجرای اصل ۱۵ شدند
در آستانه روز جهانی زبان مادری، جمعی از فعالان سیاسی و مدنی و روزنامه‌نگاران كرد هم با انتشار نامه‌ای از دولت و مجلس خواستند اصل ١۵ قانون اساسی ایران دقیق و كامل اجرا شود.
به گزارش آژانس خبری موكریان، امضاكنندگان این نامه با اشاره به میثاق‌ها و معاهدات جهانی كه ایران هم به آنها پیوسته است و اصل ۱۵ قانون اساسی كشور، اجرای مفاد این اصل را از رئیس جمهور و پیگیری آن تا رسیدن به مقصود و عملی‌كردن آن را از نمایندگان خواستار شدند.
در بخشی از نامه فعالان کرد در خطاب به رئیس جمهوری و نمایندگان مجلس به ویژه نمایندگان كرد آمده است: «اصل پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی بر حق تحصیل به زبان مادری در کنار زبان فارسی در مدارس تاکید دارد. اجرای دقیق و کامل اصل ۱۵ قانون اساسی گامی مهم و بنیادین در مسایل مربوط به ملیت‌ها، اقوام و اقلیت‌های اتنیکی در ایران و نگاه برابر و یکسان به آنان چون دیگر شهروندان این سرزمین است.»
بیشتر بخوانید: بازگشایی مدارس و معضلات فضای آموزشی • مجموعه مطالب
در میان امضا کنندگان از جمله نام عبدالله رمضانزاده سخنگوی دولت هشتم، جلال جلالی‌زاده نماینده مردم سنندج در مجلس ششم، حسن امینی رئیس مجمع فقهی اهل سنت کردستان، عبداللە سهرابی نمایندە مردم مریوان در مجلس ششم، کمال حسینی روزنامه نگار و مسعود کورد پور فعال حقوق بشر نیز مشاهده می‌شود.