با مجازات عاملان "حادثه فرودگاه جده" اعزام به حج جدی‌تر شد
۱۳۹۵ اسفند ۱۶, دوشنبه
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز دوشنبه (۱۶ اسفند/ ۶ مارس) با اشاره به اینکه وزارت خارجه مسئولیتی در گفت‌وگو با مقام‌های عربستان سعودی بر سر حج ندارد، گفت که مذاکرات دو طرف "تا حد مثبتی" پیش رفته است.
به گفته قاسمی، گفت‌وگوها در رابطه با برخی ساز و کارها و مکانیزم‌های فراهم کردن امکانات و تسهیلات کنسولی صورت گرفته‌اند.
"تقریبا قطعی"
روزنامه همشهری وابسته به شهرداری تهران، در شماره دوشنبه ۱۶ اسفند در همین رابطه نوشته است: «در حالی که سال گذشته در چنین روزهایی تقریبا روشن شده بود که ایرانی‌ها به حج نخواهند رفت، حالا یک‌بار دیگر از سرگیری این سفر تقریبا قطعی شده است.»
علی قاضی عسگر، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در سازمان حج و زیارت، یک روز قبل در رابطه با مذاکرات هیأت ایرانی با مقام‌های عربستان سعودی گفته بود: «بیشتر مسائلی که مورد بحث بوده حل شده است.» او افزوده بود: «یکی دو مورد باقی مانده که امیدواریم در چند روز آینده حل شود.»
نماینده ولی فقیه در سازمان حج یکی از موضوعات باقیمانده را حادثه منا عنوان کرده بود. قاضی عسگر به نقل از مقام‌های عربستان گفته بود، تحقیقات در رابطه با حادثه منا در عربستان ادامه دارد و قرار است کمیته حقیقت‌یاب آن کشور و نمایندگان ایران مدارک خود را در این رابطه ارائه دهند.
قاضی عسگر افزوده بود: «همین که پذیرفته شود چه کسانی در این قضیه دخالت داشتند و مسئله دیه را حل کنند، موانع از سر راه برداشته می‌شود.» او عنوان کرده که در صورت توافق دست‌کم ۸۰ هزار زائر ایرانی در سال ۹۶ به حج اعزام خواهند شد.
افزایش شمار زائران
البته به گفته نماینده ولی فقیه در سازمان حج، به دليل محروميت زائران ايرانی از حج سال گذشته، جمهوری اسلامی خواستار افزايش شمار آنان برای حج سال آینده شده است. در صورت قطعی شدن سهميه‌ی ۸۰ هزار نفری برای سال آينده، حدود ۲۰ هزار نفر بر شمار زائران ایرانی به نسبت حج ۹۴ افزوده خواهد شد.
هم‌زمان با قاضی عسگر، رضا صالحی امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز "سیاست قطعی ایران" را اعزام به حج عنوان کرد اما افزود: «اگر عربستان شروط ایران را بپذیرد».
حبس و شلاق برای عاملان آزار جنسی دو نوجوان ایرانی
قاضی عسگر در رابطه با پیگیری "حادثه فرودگاه جده" نیز گفته بود، مقام‌های عربستان سعودی کتبا اعلام كرده‌اند كه هر یک از دو پليس عربستانی به ۴ سال زندان، هزار ضربه شلاق و انفصال از خدمت محكوم شده‌اند و هم‌اکنون در حال گذراندن دوران مجازات خود هستند. به گفته نماینده رهبر در سازمان حج، مقام‌های عربستان گفته‌اند که حتی "درخواست مجازات شديدتری برای خاطيان كرده بودند، ولی قضات‌شان چنين حكمی را صادر كرده‌اند".
قاضی عسگر مجازات عاملان "حادثه فرودگاه جده" را حتی گشایشگر "سفرهای عمره" می‌داند: «اگر حج تمتع راه‌اندازی شود، با توجه به مجازات عاملان جنايت فرودگاه جده، ان‌شاءالله عمره نيز بعد از حج راه‌اندازی خواهد شد.»
درباره جزئیات حادثه فرودگاه جده در روز ۸ فروردین ماه ۱۳۹۴ گزارش‌های متفاوتی منتشر شده است. مطابق برخی گزارش‌ها، دو مامور فرودگاه جده دو نوجوان ۱۴ و ۱۵ ساله ایرانی را به بهانه بازرسی بیشتر از بقیه مسافران جدا کرده و آنها را مورد آزار جنسی قرار داده‌اند.
روز یکشنبه ۱۵ اسفند، خبرگزاری ایرنا به نقل از روزنامه "الجریده" کویت نوشته بود: «سعودی‌ها تاکید کرده‌اند که در مراسم حج امسال امنیت و سلامت زوار ایرانی را به طور کامل تامین خواهند کرد و روند دستیابی زوار ایرانی به روادید را نیز تسهیل می‌نمایند.»
شروط ایران برای "حج عزتمندانه"
جمهوری اسلامی پیش از اعزام هیأت خود به جده طی نامه‌ای به مقام‌های عربستان سعودی، شروطی را در برابر آنان قرار داده بود. این شروط از جمله "تامین امنیت، حفظ شأن زائران ایرانی" و نیز "تحقق حقوق زائران جان‌باخته در فاجعه منا" عنوان شده بودند.
سرپرست سازمان حج و زیارت ایران در همین راستا گفته بود: «اگر عربستان خواسته‌های منطقی ایران را در مذاکرات بپذیرد، اعزام حجاج ایرانی به سرزمین وحی از سر گرفته خواهد شد». حمید محمدی اعزام هیأت ایرانی به عربستان را نشانگر عزم جدی جمهوری اسلامی برای از سرگیری "حج عزتمندانه" خوانده بود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز همچون سرپرست سازمان حج گفته بود: «اگر عربستان شروط ما از قبیل تامین کرامت، امنیت، شأن، پرداخت دیه و برگزاری دعای کمیل را قبول کند، ما حجاج خود را اعزام می‌کنیم.»
حج "سیاسی"
عربستان بارها ایران را به سیاسی کردن مراسم حج متهم کرده است. حمله به سفارت و کنسولگری عربستان در ایران و به آتش کشیدن آنها، به قطع روابط دو کشور انجامید. قطع رابطه ایران و عربستان همچنین باعث اختلال در اعزام زائران ایرانی به مکه برای مراسم حج شد. این اختلال اما به عنوان جلوه‌ای از تنش‌های ایران و عربستان ارزیابی می‌شود که هر یک دیگری را به ناامن کردن منطقه و دخالت در امور داخلی دیگر کشورها متهم می‌کند.
در جریان حادثه منا در مهرماه ۹۴ بر اثر ازدحام و فشار جمعیت، ۴۶۵ زائر ایرانی جان خود را از دست دادند. ایران این حادثه را "بی‌لیاقتی" دولت عربستان ارزیابی کرد.
سپس به دلیل اختلافات متعدد دو کشور، از جمله اعدام شیخ نمر روحانی شیعه در عربستان و حمله "افراد خودسر" به سفارت عربستان و به آتش کشیدن آن، ایران و عربستان بر سر تأمین امنیت زائران ایرانی به توافق نرسیدند و زائران ایرانی به این خاطر و نیز تحت تاثیر قطع روابط سیاسی دو کشور، از "حج واجب" سال جاری محروم شدند.