"ایران به کدام سو می‌رود؟"<br>گزارش از یک میزگرد در کلن
۱۳۸۸ تیر ۳۱, چهارشنبه
سالن سخنرانی شماره ۶ پژوهشکده‌ی علوم سیاسی دانشگاه کلن با گنجایش ۸۰ صندلی، میزبان بیش از ۱۵۰ تن از کارشناسان مسائل سیاسی، روزنامه‌نگاران، دانشجویان و علاقمندان به تحولات سیاسی و اجتماعی ایران بود.
این نشست بیش از دو ساعت به طول انجامید و در نهایت به علت کمبود وقت فرصت نشد به تمام پرسش‌های طرح شده از سوی حاضران پاسخ کافی داده شود. شرکت‌کنندگان در این میزگرد عبارت بودند از:
دکتر بهمن نیرومند: نویسنده، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی مقیم آلمان. از چهره‌های‌شناخته شده رسانه‌ها و مطبوعات.
پتر فلیپ: کارشناس امور خاورمیانه و مفسر فرستنده بین‌المللی (دویچهوله) و شبکه‌های رادیویی دولتی آلمان
دکتر رولف موتزنیش: نماینده حزب سوسیال دمکرات و رئیس‌کمیسیون ایران-آلمان در مجلس بوندستاگ آلمان.
پروفسور توماس یگر: استاد سیاست بین‌الملل و سیاست خارجی دانشگاه کلن.
لوئی مدهون: سردبیر هیئت تحریریه سایت قنطره ( پلی برای گفتگو با جهان اسلام، تحت پوشش وزارت امور خارجه آلمان).
و دکتر جمشید فاروقی: سردبیر هیئت تحریریه رادیو و آن‌لاین بخش فارسی دویچهوله
انتخاباتی پرشور برای تأیید نظام
دکتر بهمن نیرومند در آغاز با اشاره به مبارزات انتخاباتی نامزدهای دهمین دوره ریاست جمهوری در ایران گفت که «انتخابات این دوره در نوع خود بی‌نظیر بود. رژیم ایران تمام تلاش خود را برای تشویق واجدین شرایط به کار برد. سی سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی نظام حاکم از هر روش ممکنی برای به پای صندوق کشیدن مردم استفاده کرد تا نشان دهد این نظام مورد تأیید مردم ایران است.»
از نظر بهمن نیرومند مهم‌ترین گام پیش از انتخابات تشویق طرفداران اصطلاح‌طلبان بود. وی در ادامه اشاره کرد که فضای سیاسی باز پیش از انتخابات، جای شگفتی داشت و همین فضای باز، جامعه مدنی ایران را تشویق کرد که از فرصت استفاده کند و با شرکت در انتخابات از نامزدی حمایت کند که خط مشی سیاسی دیگری را وعده می‌دهد.
نیرومند در جمع شمار زیادی از دانشجویان و علاقمندان به سیر تحولات ایران که اغلب آلمانی بودند، گفت: «آنچه اکنون در ایران روی می‌دهد انقلاب نیست، بلکه جنبشی است مسالمت‌آمیز از سوی کسانی که خواستار حقوق دمکراتیک خود هستند. مردمی که به خیابان‌ها آمدند و امروز معترض هستند می‌پرسند رأی ما کجا رفت و این حق آنهاست».
از نظر بهمن نیرومند مهم‌ترین بعد ناآرامی‌های اخیر ایران تأثیر آن بر جامعه روحانیون و رهبران مذهبی ایران و شکاف آشکار درون نظام سیاسی حاکم است.
صحت اخبار رسیده از ایران
بازتاب خبری تحولات ایران در روزهای بعد از انتخابات و همین‌طور در زمان حاضر یکی از محورهای اصلی نشست روز سه‌شنبه بود. اینکه چگونه می‌توان از صحت اخباری که از ایران می‌رسد مطمئن بود؟
جمشید فاروقی سردبیر بخش فارسی دویچهوله در این زمینه گفت: «بی‌تردید سایت‌هایی مانند فیس‌بوک، تویتر یا آنچه در وب‌لاگ‌ها منتشر می‌شد، منابع ما نبودند. اینترنت نقش بسیار مهمی در این مدت بازی کرد اما تشخیص اخبار درست و نادرست از یکدیگر که مهم‌ترین اصل کار خبررسانی حرفه‌ای است، تنها با اتکا به چنین منابعی ممکن نیست. نباید فراموش کنیم که اخبار و اطلاعات این سایت‌ها قابل دستکاری هستند».
جمشید فاروقی با اشاره به ارتباط مستقیم و مستمر بخش فارسی دویچهوله با روزنامه‌نگاران درون ایران، وکلا، روشنفکران و از همه مهم‌تر شاهدان عینی گفت: «هر خبر و مطلبی قبل از انتشار از سوی دست کم دو منبع مستقل و مورد اطمینان تأیید می‌شود. در ضمن نباید فراموش کرد که تجربه نشان می‌دهد مردم ایران در چنین شرایطی مشتاقند بدانند دنیا در مورد آنها چه فکر می‌کند و چه واکنشی نسبت به تحولات سیاسی درون ایران نشان می‌دهد.
وی در ادامه گفت:« یعنی ما نقش مهم دیگری: انتقال اخبار از خارج از مرزها به درون ایران را نیز بر عهده داریم. در مورد کار ما به ویژه دیدگاه آلمان مهم است».
موضع‌گیری آلمان در ناآرامی‌های اخیر ایران
دکتر رولف موتزنیش، نماینده پارلمان فدرال آلمان و رئیس‌کمیسون ایران-آلمان در مجلس این کشور در مورد دیدگاه دولت و مجلس آلمان نسبت به تحولات اخیر گفت: «سیاستمداران آلمانی تقریبأ نظر واحدی داشتند. به پرسش‌های معترضان در مورد انتخابات ریاست جمهوری پاسخ قانع کننده‌ای داده نشد و ما شاهد سرکوب خشنونت‌بار معترضان بودیم. دولت آلمان سعی کرد هم‌صدا با جامعه‌ی بین‌الملل موضع‌گیری کند. به عنوان مثال آنچه در نشست گروه هشت رخ داد. حضور روسیه که یکی از مهم‌ترین متحدان ایران است و همین‌طور جمهوری خلق چین که موضع خود را تا حدی تغییر داد و ما توانسیم به نتیجه بهتری برسیم».
موتزنیش گفت، امیدوار بوده است رهبران گروه هشت برخورد قاطع‌تری با ایران داشته باشند. وی در ادامه افزود: «از سوی دیگر نباید فراموش کرد که رئیس‌جمهوری آمریکا عکس‌العمل بسیار سنجیده و به جایی داشت. اگر بوش در مسند قدرت بود بی‌تردید این شرایط پیچیده و خطرناک می‌کرد».
از سوی دیگر پتر فیلیپ معتقد بود که اظهار نظر بی‌پروای خانم آنگلا مرکل در مورد برگزاری مجدد انتخابات نظر درستی نبوده است. وی همچنین اشاره کرد که تشدید تحریمها گزینه‌ی مناسبی نیست. وی افزود: «فراموش نکنیم که تحریمها هرگز ثمری نداشته‌اند. یک نمونه بیاورید که نشان دهد تحریمها نتیجه داشته است. سازمان ملل قطعنامه صادر می‌کند، اروپا و آمریکا تحریم می‌کنند و ایران همچنان به کار خود ادامه می‌دهد».
اختلاف نظر در مورد موضع‌گیری صدراعظم آلمان
کارشناسان و تحلیلگران سیاسی حاضر در این نشست در مورد موضع‌گیری دولت آلمان نظر واحدی نداشتند. به نظر جمشید فاروقی سکوت واکنش مناسبی نیست و زمانی که حقوق بشر در ایران نقض می‌شود می‌بایست واکنش نشان داد.
فاروقی گفت: «دولت ایران همواره و در شرایطی دولت‌های خارجی را متهم به دخالت در امور داخلی ایران می‌کند. این دولت باید بداند، زمانی که حقوق اولیه شهروندان خود را نقض می‌کند، دنیا واکنش نشان می‌دهد و خاموش نمی‌ماند».
مجری این نشست پروفسور توماس یگر از بهمن نیرومند پرسید: چه باید کرد؟ آیا مردم ایران خواستار حمایت ما هستند؟ تصور می‌‌کنید بایستی همه ما به نشانه همبستگی با مردم ایران نوارهای سبز ببندیم؟ دکتر بهمن نیرومند در پاسخ گفت: «بله. این کار را بکنید».
انتظار جامعه مدنی ایران از افکار عمومی جهان
بهمن نیرومند معتقد است مردم ایران میان دخالت در امور داخلی یک کشور و همبستگی افکار عمومی جهان تمیز قائل می‌شوند. وی ادامه داد: «این تفاوت ناچیز نیست و نه تنها رژیم ایران بلکه هر ایرانی نیز متوجه این تفاوت هست. من می‌دانم که مردم ایران خواستار همبستگی مردم خارج از ایران هستند و خوشحالم که رسانه‌های سراسر جهان اخبار اعتراضات و تظاهرات‌های خیابانی مردم ایران را به طور گسترده و جامع پوشش دادند. البته هر از گاهی هم کمی به بیراهه می‌رفتند و چنان تفسیر می‌کردند که من از خود می‌پرسیدیم، پناه بر خدا اینها چه می‌گوید».
وی به همبستگی مردم آلمان با معترضان در ایران اشاره کرد و گفت: «تقریبأ در تمامی شهرهای آلمان مردم در گردهم‌آیی‌های خود با مردم ایران همبستگی نشان دادند و این همان‌چیزی است که مردم ایران بدان نیاز دارند. آنچه خوب نبود، واکنش دولت‌های خارجی بود. از جمله‌ها دولت‌هایی که سعی کردند بر این جریانات تأثیر بگذارند. فراموش نکنید که مردم ایران در طول تاریخ تجربه‌های تلخی را پشت سر گذاشته‌اند. این مردم می‌دانند چه می‌کنند، در نتیجه چنین دخالت‌هایی ضرورت ندارد».
نتیجه منفی از سرگیری کشمکش اتمی
نیرومند در پایان اشاره کرد که: «فرقی نمی‌کند که نتیجه این ناآرامی‌ها به کجا ختم شود. جامعه جهانی موظف است نقص حقوق بشر در تمامی زمینه‌ها را به شدت محکوم کند و خواستار پاسخگویی دولت ایران باشد. فرقی نمی‌کند چه تصمیمی گرفته شود. اما اگر اکنون دوباره همه چیز در برنامه اتمی خلاصه شود و دنیا مشغول کشمکش با دولت ایران شود، به جایی نمی‌رسیم».
در پاسخ به این پرسش که ایران به کدام سو می‌رود؟" جمشید فاروقی گفت: «در شرایط کنونی هیچ پاسخی نمی‌تواند صحیح و قطعی باشد».
نویسنده: شبنم نوریان
تحریریه: داود خدابخش