ایران ایر و مشکل انطباق با استانداردهای اروپا
۱۳۸۹ فروردین ۱۷, سهشنبهکمیته پروازهای اتحادیه اروپا لیستی را منتشر کرده که حاوی نام مجموعهای از شرکتهای هوایی است که کیفیت هواپیماهایشان از نظر ایمنی با استانداردهای اروپا نمیخواند. در این لیست نام شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، ایران ایر، در کنار شرکتهای هواپیمایی اوکراین، اندونزی، فیلیپین، قزاقستان، قرقیزستان، کنگو،آنگولا، سودان و افغانستان به چشم میخورد.
مقامات اروپایی با بررسی پروازهای ایران ایر در ۱۱ ماه گذشته به این نتیجه رسیدهاند که استانداردهای پرواز هواپیماهای ایران ایر نسبت به استانداردهای بین المللی پرواز، کاهش مشخصی داشته است. مقامات اروپایی ضمن اشاره به جلسات قبلی خود با مسئولان ایران ایر و مشخص شدن کمبودها برای دو طرف، مشخص کردهاند کدام یک از هواپیماهای شرکت ایران ایر، اجازه ورود به اتحادیه اروپا را دارند و کدام یک اجازه ورود ندارند. در پایان اطلاعیهای که کمیته پروازهای اتحادیه اروپا در این مورد انتشار داده، ضمن اشاره به سوانح هوایی سال گذشته در ایران افزوده شده که نیمی از هواپیماهای دچار سانحه، از نوع فوکر ۱۰۰ بوده است.
نمونههایی از سوانح هوایی ایران در سال ۸۸
۴ بهمن، یک فروند هواپیمای توپولف در مشهد پس از فرود روی باند آتش گرفت. ۴۲ نفر از ۱۵۷ نفر مسافر این هواپیما به بیمارستان منتقل شدند.
۲۰ مرداد، یک فروند هواپیمای فوکر ۱۰۰ به علت باز نشدن چرخ ها هنگام فرود دچار سانحه شد.
۱۹ مرداد، بر اثر سقوط هلیکوپتر نیروی انتظامی، سه تن کشته و سه تن مجروح شدند.
۲ مرداد، یک فروند هواپیمای ایلوشین به علت باز نشدن چرخ ها هنگام فرود به دیوار فرودگاه مشهد برخورد کرد. در این حادثه ۱۷ نفر کشته و ۲۰ نفر مجروح شدند.
۲۴ تیر، یک فروند هواپیمای توپولف که از تهران عازم ارمنستان بود در قزوین سقوط کرد و تمامی ۱۶۸ نفر سرنشین آن کشته شدند.
صنعت هوایی ایران و تحریم
با توجه به بالاتر بودن استانداردهای پرواز اروپا نسبت به میانگین استانداردهای پرواز جهانی، ایران در شرایط تحریم چگونه خواهد توانست هواپیماهایش را با این استانداردها منطبق کند؟ در این زمینه نظر کارشناسان در داخل و خارج از ایران متفاوت است. پیش از این آمریکا دو شرکت خارجی را به دلیل فروش هواپیما به ایران تحریم کرده بود.
همایون ذرقانی، سردبیر نشریه "صنعت حمل و نقل" در ایران ضمن یادآوری اتفاق مشابهی در دو سال پیش برای شرکت ایران ایر (ممنوعیت پرواز هواپیماها به اروپا) و حل شدن ماجرا بعد از انجام جلسات مختلف و به دست آوردن استانداردها و تاییدیه از اتحادیه اروپا به دویچه وله میگوید: «این تاییدیه در حدود ۹۱۷ استاندارد در بخش های عملیاتی بوده است که از سوی بازرسان SAFA، همان سال کنترل شده و مورد تایید قرار گرفته. بر اساس گفته مدیر عامل ایران ایر، آقای پرورش، این تاییدیه تا دو سال تمدید شده است، یعنی تا سال ۲۰۱۱ باید هواپیماهای ایران ایر هیچ مشکلی نداشته باشند. حالا این که اعلام شده نیمی از هواپیماهای ایران ایر مشکل دارند و نمی توانند به اروپا پرواز کنند، باید ببینیم جزییات خبر چه بوده است.»
ذرقانی با اشاره به ایجاد مرکز تعمیرات سبک و سنگین و حتی مرکز تعمیرات اساسی بویینگ و ایرباس در ایران، می افزاید: «من تصور نمی کنم این مشکل غیرقابل حل باشد و هواپیماهای ایرانی نتوانند به اتحادیه اروپا بروند. من فکر میکنم طی چند جلسهای که در آینده خواهد داشت، این مشکل رفع خواهد شد. ضمن این که ما هنوز عکسالعمل مدیران و کارشناسان ایران ایر را نشنیدهایم.»
سردبیر نشریه "صنعت حمل و نقل" خاطرنشان می کند، تابه حال شرکت هواپیمایی ایران، حادثه منجر به فوت یا سقوط نداشته است و در ادامه صحبتهایش با دویچه وله می گوید:«علیرغم این که ایران ایر از شرایط تحریم رنج میبرد و بسیاری از قطعات و لوازم را با سختی به دست میآورد، سانحهای نداشته است. هر شرکت هواپیمایی میتواند اتفاقاتی برایش بیفتد که در رسانهها هم انعکاس چندانی پیدا نمیکند و رفع هم میشود. من تصور میکنم شاید ایراداتی که اتحادیه اروپا گرفته است بیشتر روی این دسته از حوادث است و نه روی حوادثی که منجر به فوت شود یا بر اثر آن هواپیمایی سقوط کند، چون در هواپیمایی ایران ایر، تا آن جا که ما اخبار را دنبال می کنیم، از این دست اتفاقات رخ نداده است."
در همین رابطه، دکتر رضا تقیزاده، استاد دانشگاه گلاسکو و کارشناس روابط بین الملل، نظر متفاوتی دارد و معتقد است که اتحادیه اروپا محدودیت تازهای علیه ایران اعمال کرده است و این مقررات از سال ۲۰۰۶ وضع شده است. تقی زاده میگوید که در بیانیه جدید اتحادیه اروپا پرواز بیش از ۳۰۰ شرکت هواپیمایی از کشورهای فقیر و عقبمانده دنیا در کنار ایران ایر به اروپا ممنوع شده است. وی در گفت و گو با دویچه وله در رابطه با تحریم شرکت های هواپیمایی ایران، میگوید: «تحریم ها، سفر ایرانی ها به خارج از کشور را بسیار سختتر از پیش خواهد کرد و شرکت هواپیمایی ایران ایر که در حال ورشکستگی است و بدون کمک دولت فعالیت نخواهد کرد، اوضاع مالیاش به مراتب بدتر خواهد شد. نداشتن اجازه پرواز برای ۴۲ هواپیما از مجموع ۷۶ هواپیماع ایران ایر، ضربه بزرگی برای این شرکت خواهد بود. به هر حال و با توجه به این که در سال گذشته رکورد سوانح هوایی در داخل ایران شکسته شده و امنیت پرواز به هیچ وجه در حدی نبوده که بشود به آن اطمینان کرد، [دولت ایران] جایی برای اعتراض به این ممنوعیت نمیبیند. مردم هم این موضوع را در جهت حفظ سلامتی خودشان میبینند. شاید این موضوع فشاری به دولت شود برای عادی کردن روابط خارجیاش و قرار گرفتن در موضعی برای خرید هواپیماهای بهتر از خارج و تغییر نظام پرواز در داخل ایران وهمین طور از داخل به خارج.»