اولین مذاکره اسرائیل و لبنان بر سر مرزهای دو کشور
۱۳۹۹ مهر ۲۳, چهارشنبه
نمایندگان اسرائیل و لبنان روز چهارشنبه ۲۵ مهر (۱۴ اکتبر) برای اولین بار پشت میز مذاکره می‌نشینند تا مستقیما با یکدیگر درباره مرزهای میان دو کشور گفتوگو کنند. محل نشست مقر سازمان ملل در ناقوره در جنوب لبنان است.
بیروت و تل‌آویو اوایل ماه اکتبر اعلام کردند که در مورد آغاز مذاکرات برای تعیین مرزهای دریایی بین دو کشور تحت نظارت سازمان ملل به تفاهم رسیده‌اند، گامی که واشنگتن آن را «تاریخی» توصیف کرد. اگرچه میشل عون، رئیس‌جمهوری لبنان یک روز قبل شروع مذاکرات اعلام کرد که مذاکرات رو در رو با اسرائیل به معنای امضای معاهده‌‌ای که هدف آن عادی‌سازی یا به رسمیت شناختن اسرائیل باشد، نیست.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
ده سال تمام است که اسرئیل و لبنان در پشت صحنه برای رسیدن به توافقی بر سر مرز میان خود درگیر رایزنی‌هایی دشوارند؛ بر سر دستور مذاکرات، ترکیب هیات‌ها و متن توافق.
متن یک قرارداد جدید بارها میان بیروت، واشنگتن و تل‌آویو چرخیده، تندی لحن آن گرفته شده، صورت‌بندی‌ها تغییر یاقته یا تدقیق شده‌اند تا نشست میان این دو رخ دهد. مذاکراتی که سازمان ملل به عنوان میانجی در آن شرکت می‌کند.
مدیر موسسه مدیریت منابع طبیعی بیروت می گوید: «این یک لحظه تاریخی است و لبنان این امکان را دارد مرزهای خود را از شمال تا جنوب مشخص کند.»
نوار ساحلی مناقشه برانگیز
واقعیت این است که تا امروز نیز نوار مرزی میان اسرائیل و لبنان مشخص نیست. اسرائيل و لبنان پیرامون ۹۶۴ كيلومتر مربع مرز آبی در آب‌های منطقه دريای مديترانه و بیش از ۱۰ نقطه در مرز زمينی با هم اختلاف دارند. بیشترین مناقشه بر سر مالکیت یک میدان گازی در آب‌های میان دو کشور است. بزرگترین منابع گازی در دریای مدیترانه که حدود ۸۰۰ میلیارد مترمکعب گاز را در خود ذخیره کرده‌اند.
از ابعاد این میادین اطلاعی در دست نیست. اما لبنان که اکنون در بدترین بحران مالی و اقتصادی در دهه‌های گذشته قرار دارد به دنبال هر روزنه‌ای برای نجات خود از این وضعیت است و این میادین برای آن اهمیت حیاتی دارند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
دولت لبنان حق حفاری در این منطقه را به شرکت فرانسوی "توتال" داده که به نوبه خود با انتقاد شدید اسرائیل روبرو شده است. مدیر موسسه مدیریت منابع طبیعی بیروت می‌گوید: «این وظیفه دولت لبنان است که بیشترین بهره‌برداری ممکن را از منابع مواد خام داشته باشد."
مرز در خشکی نیز به همان اندازه بحث برانگیز است. لبنان هنوز بر حق خود بر مناطقی در جنوب این کشور تاکید دارد که در دست اسرائیل است. این منطقه بارها محل تبادل آتش و درگیری‌های خطرناک میان دو کشور بوده که آخرین مورد آن در تابستان امسال رخ داد.
فقدان یک پیمان صلح
به باور کارشناسان منشا اختلافات فقدان یک پیمان صلح است. اگرچه اکنون میان دو کشور آتش‌بس برقرار است اما هر دو کشور به طور رسمی هنوز در جنگ هستند. اسرائیل هرگز توسط لبنان به عنوان یک کشور به رسمیت شناخته نشده است. به همین دلیل نیز هنگامی که این کشور درباره اسرائیل صحبت می‌کند، همواره واژه "دشمن" یا "اشغالگر" را به کار می‌برد.
اسرائیل در سال ۲۰۰۰ و پس از شکست در یک جنگ خونین با حزب‌الله لبنان، نیروهای خود را از جنوب این کشور خارج کرد. اما مرزی که تحت عنوان "خط آبی" توسط سازمان ملل متحد تعیین شده با مرزهای پیشین، متفاوت است و این راه را برای ادامه تنش باز گذاشته است. به عبارتی تا امروز نیز هیچ پیمان صلح لازم‌الاجرایی وجود ندارد.
نشانه‌هایی از تمایل به سازش
اکنون نشانه‌هایی از دو طرف مناقشه به سازش با یکدیگر به چشم می‌خورد. در چارچوب متنی که هر دو طرف بر سر آن توافق کرده اند، نام "اسرائیل" برای اولین بار رسما ذکر شده است که به نوعی به رسمیت شناختن دولت اسرائیل به شمار می‌رود، حتی اگر حزب‌الله و متحدانش نخواهند اعتنایی به آن کنند. علی حمدان از جنبش امل می گوید: «برای ما اسرائیل همچنان دشمنی محسوب می‌شود كه مناطقی از كشور را اشغال کرده است.»
اگرچه این سیاستمدار نزدیک به حزب‌الله تمایلی برای سازش نشان نمی‌دهد، اما گفت‌وگوهای امروز را مهم می‌داند و معتقد است «این مربوط به حاکمیت لبنان و مرزهای آن است. اسرائیل باید شهرهای مورد منازعه را بازگرداند و حقوق دریایی و حفاری را به طور کامل به لبنان واگذار کند.»