انتصاب رئيس سازمان محیط زیست ایران با کدام معیار؟
۱۳۸۸ شهریور ۶, جمعهفاطمهی واعظ جوادی دیگر رئيس سازمان حفاظت محیط زیست ایران نیست. فرد دیگری جای او را خواهد گرفت.
برخی از فعالان زیستمحیطی از دیدن نام افرادی مانند دکتر محمد باقر صدوق و دکتر رسولعلی اشرفیپور در فهرست احتمالی نامزدهای تصدی این پست ابراز امیدواری کردهاند.
دکتر اشرفیپور مدیر کل کنونی حفاظت محیط زیست استان مازندران و دکتر محمدباقر صدوق کارشناس قدیمی و مدیر کل کنونی محیط زیست استان تهران است.
اما در روزهای گذشته اخبار دیگری در برخی خبرگزاریها منتشر شده که حکایت از آن دارد که نامزد اصلی احراز ریاست سازمان محیط زیست محمدجواد محمدی، استاندار خراسان است. وی زمانی که محمود احمدینژاد شهردار تهران بود، پست معاونت خدمات شهری شهرداری را بر عهده داشت. خبرگزاریها همچنین نوشتهاند که رشتهی تخصصی محمدی بهداشت بوده و وی در حوزهی محیط زیست سابقهی مدیریتی ندارد.
در تعیین ریاست سازمان حفاظت محیط زیست ایران چه معیارهایی را باید در نظر گرفت؟ و از ریاست این سازمان چه انتظاری میرود؟
دکتر کهرم، پروفسور علی یخکشی، محمد درویش، مژگان جمشیدی و حامد بهشتی به این پرسش پاسخ دادهاند.
دکتر اسماعیل کهرم، استاد دانشگاه و کارشناس محیط زیست:
«ما به اندازهی کافی از عدم تخصص رئیس سابق در ایران ضربه دیدیم. بنده امیدوارم الان کسی بر سر کار بیاید که مفهوم محیط زیست را بشناسد یا لااقل اگر تخصص تحصیلی و آکادمیک خودش در زمینهی محیط زیست نبوده از متخصصینی که در ایران هستند استفاده بکند. ولی مهمتر این است که بپرسیم، خود دولت دهم چه نگرشی در زمینهی محیط زیست دارد؟ اگر دولت به محیط زیست به عنوان مسئلهی مهم و حیاتی نگاه نکند و به آن اولویت ندهد رئيس سازمان محیط زیست هر کس که باشد نمیتواند عمل کند. درست مثل کسی که دست و پایش را ببندند و داخل استخر بیاندازند. بنابراین هم دولت باید به مسئلهی محیط زیست ایران اهمیت بدهد و هم مدیری که دارای سابقهی کار اجرایی در سطح مملکت و کلان هست زمام امور را در دست بگیرد تا بتواند انشاءالله این امانت را به نسل بعدی برساند.»
پروفسور علی یخکشی، استاد دانشگاههای ایران و آلمان:
«ریاست سازمان محیط زیست را باید کسی بر عهده بگیرد که تخصص و تجربه در این راستا داشته باشد. من از افرادی که الان کاندیدای احراز این پست هستند آقای دکتر اشرفیپور را میشناسم، زیرا که ایشان مدیر کل حفاظت محیط زیست استان مازندارن بودند و در آنجا خوب کار کرده و فردی است که میشود توصیه کرد، ولی با همهی احترامی که برای دکتر صدوق قائلم ایشان را از نزدیک نمیشناسم و با فعالیتهایشان آشنا نیستم.»
محمد درویش، عضو هیأت علمی مؤسسهی تحقیقات جنگلها و مراتع ایران:
«نفر اول سازمان حفاظت محیط زیست باید متخصص این حوزه باشد. مشکل ما تا به حال در انتخاب مدیران محیط زیست این بوده که مدیرانی را انتخاب میکردیم که این مدیران بیشتر از اینکه تخصص در این حوزه داشته باشند توانستند نشان دهند که مدیر قابل اطمینانی برای مرد شمارهی یک قوهی اجرائیه هستند. ولی چیزهایی که اتفاق افتاد و روند منفی موجود نشان میدهد که اگر کسی که متخصص این حوزه نبوده و از اتوریتهی لازم برای مقابله با سیاستهای طبیعتستیزانهی بقیهی وزارتخانهها برخوردار نیست، در رأس این سازمان قرار بگیرد، نمیتواند با مشکلات مقابله کند. متأسفانه خبرهایی که میرسد و کاندیداهای موجود نشان میدهد که هنوز دولتمردان به این دریافت نرسیدهاند که سازمان حفاظت محیط زیست نیاز به متخصصی کارآمد در این حوزه دارد.»
درویش از جدی بودن کاندیداتوری استاندار خراسان برای تصدی ریاست سازمان حفاظت محیط زیست سخن میگوید و میافزاید:
«استاندار خراسان فوق لیسانس بهداشت دارد و در حوزهی محیط زیست کارنامهای از ایشان وجود ندارد و هیچ کدام از طرفداران محیط زیست ایشان را نمیشناسند.».
او به خبرهایی مبنی بر کنار رفتن احتمالی دکتر صدوق و دکتر اشرفینیا اشاره و تصریح میکند:
«آنها کنار رفتند به خاطر اینکه بیش از حد طرفدار محیط زیست هستند و آقایان بیم آن دارند که نگذارند طرحهای توسعهشان اتفاق بیافتد. اینها دوست دارند کسی مدیر این سازمان باشد که محلل علمی تصمیمات طبعیتستیزانهشان باشد، کسی باشد که جلوی کار اینها را نگیرد و آقایان صدوق و اشرفینیا به عنوان کسانی که تخصص این کار را دارند و درد محیط زیست را دارند، جلوی کار اینها را میگیرند.»
مژگان جمشیدی، خبرنگار و فعال محیط زیست ایران:
«رئيس سازمان محیط زیست باید کسی از درون خود این سازمان باشد، یعنی یکی از مدیران بدنهی این سازمان، نه یکی از مدیرانی که به نوعی از وزارت جهاد کشاورزی یا بهداشت و درمان یا آموزش و پرورش آمده باشد که متأسفانه در سالهای قبل همیشه همینطور بوده. به همین دلیل الان سی سال است که محیط زیست در حاشیهی سیاستهای دولت بوده و هیچ وقت آن طور که باید و شاید به آن اهمیت داده نمیشد. در بین کاندیداهایی که اخیرا برای ریاست این سازمان اعلام شده فکر میکنم، آقای دکتر صدوق مناسبترین فرد برای ریاست این سازمان هستند. چون که ایشان تحصیلاتشان در زمینهی محیط زیست است و تجربیات زیادی در این سازمان دارند و میتوانند در مقام ریاست سازمان بسیار کارگشا باشند ولی متأسفانه ما خبرهای دیگری شنیدیم.»
جمشیدی در پاسخ به اینکه چه خبرهایی شنیدهاست میگوید :
«به گفتهی برخی از خبرگزاریها، قرار است که استاندار استان خراسان به عنوان رئيس سازمان محیط زیست منصوب شود. ایشان تا به امروز هیچ گونه سوابق زیستمحیطی نداشته و ظاهرا در همچنان به روی همان پاشنهی قبلی خواهد چرخید. یعنی مدیرانی که کوچکترین ارتباطی با این سازمان نداشتند، کماکان قرار است، وارد این سازمان شوند.»
اما چرا؟ جمشیدی پاسخ میدهد:
«انتخابها، انتخابهایی سیاسی است. انتخابها برای ریاست سازمانها و وزرا بیشتر از اینکه کارشناسی باشد، سیاسی است. شاید افرادی انتخاب میشوند که بیش از اینکه صلاحیت کارشناسانه و علمیشان مطرح باشد، مواضعشان به دولت نزدیکتر است.»
حامد بهشتی، مشاور کمیتهی محیط زیست پارلمان لبنان:
«ماجرا بسیار ساده است. ما میخواهیم یک نفر را برای ریاست مهمترین مرکز نظارت و سیاستگذاری محیط زیست ایران انتخاب بکنیم. حداقل چیزی که باید مد نظر داشته باشیم این است که این کار باید در عرصهی محیط زیست باشد و ایشان باید علم محیط زیست را بداند. الان در دنیا داریم در شرایطی حرکت میکنیم که محیط زیست و مسایل مربوط به آن همپا و همراه مسایل مهم استراتژیک در حرکت است. ببینید در دانشگاهها و در مسایل پژوهشی دنیا دارند روی چه چیزهایی در این عرصه کار میکنند؟ اجزای محیط زیست زیر ذرهبین پژوهشگرها است. ما علم اقتصاد محیط زیست، سیاستگذاری محیط زیست، مهندسی محیط زیست و حتی سیاست بینالمللی محیط زیست داریم. حالا اگر بخواهیم کسی را در این مسند بنشانیم که مهمترین مسند اجرایی و نظارتی بر محیط زیست ایران است و ذرهای از این اطلاعات را نداشته باشد نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که آیندهی محیط زیست ایران حداقل برای ۴ سال آینده بتواند آیندهی خوبی باشد. کسی که میخواهد بر این مسند تکیه بزند باید حتما از این قالب باشد، از این پژوهشها باشد یا لااقل چیزی از این قالب را بداند. نمیخواهیم فقط مدیر خوب یا مهندس زبردستی داشته باشیم . باید کسی را داشته باشیم که در بطن پژوهشهای محیط زیست بوده باشد و این مسئله را با تمام وجودش لمس کرده، بداند و بفهمد.»
نویسنده: فریبا والیات
تحریریه: بهرام محیی
برای شنیدن این گزارش میتوانید فایل صوتی زیر را کلیک کنید.