انتخابات برای مجلسی که "شعبه‌ای از دفتر رهبری" است
۱۳۹۴ بهمن ۱, پنجشنبه
رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، سی‌ام دی ماه در دیدار با دست‌اندرکاران انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی و پنجمین دوره مجلس خبرگان، از همه مردم و حتی کسانی که "نسبت به نظام مسئله دارند" خواست در رأی‌گیری شرکتت کنند.
او ۱۹ دی ماه نیز در دیدار با جمعی از مردم قم گفته بود: «همچون گذشته اصرار داریم که همه، حتی کسانی که نظام را و رهبری را قبول ندارند پای صندوق‌ها بیایند.»
شبیه به این سخنان پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ نیز تکرار شده بود اما تا آن زمان دست‌کم به این صراحت و با این تاکید سابقه نداشت.
بیشتر بخوانید: روحانی: مجلس خانه ملت است نه یک حزب خاص
اعتراف به وجود مخالفان بسیار
"اصرار" خامنه‌ای به رأی دادن کسانی که او و نظام جمهوری اسلامی را قبول ندارند اعتراف آشکاری به این واقعیت است که شمار شهروندان ناراضی در ایران چنان زیاد است که حضور و عدم حضورشان در انتخابات میزان مشارکت را به شکل محسوسی تغییر می‌دهد.
دعوت مکرر از مخالفان برای رأی دادن در حالی انجام می‌شود که منصوبان مستقیم و غیرمستقیم خامنه‌ای در شورای نگهبان مانع نامزدی کسانی می‌شوند که به عنوان اصلاح‌طلب و محافظه‌کار میانه‌رو از بازیگران پذیرفته شده عرصه سیاست در جمهوری اسلامی محسوب می‌شوند.
شش فقیه شورای نگهبان منصوب خامنه‌ای هستند و ۶ عضو حقوق‌دان این شورا از میان کسانی انتخاب می‌شوند که رئیس منصوب او در قوه قضائیه پیشنهاد می‌دهد.
برای نامزدی در انتخابات مجلس دهم بیش از ۱۲ هزار نفر داوطلب شده‌اند که هیئت‌های نظارت شورای نگهبان تنها صلاحیت حدود ۴۰ درصد آنها را تائید کرده‌اند.
بیشتر بخوانید: نگرانی از "مهندسی انتخابات" با غیررقابتی شدن اغلب حوزه‌ها
انتخابات غیررقابتی
حسین مرعشی، عضو شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان و سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی، پس از اعلام نتیجه بررسی صلاحیت‌ها، در جمع خبرنگاران گفت، از میان سه هزار اصلاح‌طلبی که داوطلب نامزدی در انتخابات مجلس صلاحیت ۹۹ درصد آنها تائید نشده است.
از حزب کارگزاران، تشکل نزدیک به اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ۱۰۰ نفر در شهرهای مختلف برای نامزدی در انتخابات مجلس ثبت‌نام کرده‌اند که به گفته‌ی مرعشی صلاحیت هیچ یک از آنها تائید نشده است.
کنار گذاشتن گسترده داوطلبان شامل دیگر تشکل‌های میانه‌رو، از جمله محافظه‌کاران نزدیک به رئیس جمهور حسن روحانی و رئیس مجلس علی لاریجانی نیز می‌شود.
به این ترتیب و اگر در بررسی نهایی صلاحیت‌ها در شورای نگهبان تغییر محسوسی پیش نیاید انتخابات مجلس دهم در اغلب حوزه‌ها غیررقابتی خواهد بود و ترکیب مجلس آینده پیشاپیش رقم خورده است.
بیشتر بخوانید: درخواست ۸ نماینده از جنتی برای "غربالگری مجلس از فساد"
دفاع خامنه‌ای از عملکرد منصوبانش
به گزارش خبرگزاری ایلنا، هشت نماینده‌ی اصول‌گرای مجلس نهم، ۲۹ دی ماه در نامه‌ی سرگشاده‌ای از دبیر شورای نگهبان، احمد جنتی تقاضا کرده‌اند که هیئت‌های نظارت "تمایلات سیاسی" خود را در بررسی صلاحیت‌ها دخالت ندهند و از "پالایش سلایق سیاسی" بپرهیزند.
انجمن اسلامی جامعه پزشکان نیز که صلاحیت هیچ یک از اعضایش تائید نشده در نامه‌ای به روحانی نسبت به پیامدهای "مهندسی و تحدید آزادی انتخابات" توسط شورای نگهبان ابراز نگرانی کرده‌اند.
خامنه‌ای در دیدار با دست‌اندرکاران انتخابات در واکنش به این گونه اعتراض‌ها و انتقادها، روند بررسی صلاحیت‌ها را قانونی خواند و نسبت به "افترا و اهانت" به شورای نگهبان و تضعیف این نهاد هشدار داد.
او در این دیدار تاکید کرد که دعوت از مخالفان برای رأی دادن "به معنای آن نیست که بخواهند کسانی که نظام را قبول ندارند به مجلس بفرستند".
این ادعا در حالی مطرح می‌شود که بسیاری از کسانی که صلاحیت‌شان تائید نشده از کارگزاران همین نظام هستند و خودشان را مخالف جمهوری اسلامی معرفی نکرده‌اند.
بیشتر بخوانید: خامنه‌ای غیرمستقیم رد صلاحیت‌های گسترده را تأیید کرد
شرط‌های فراقانونی شورای نگهبان
عدم تائید صلاحیت بسیاری از داوطلبان با استناد به تبصره‌های اول و سوم ماده ۲۸ قانون انتخابات انجام شده که "اعتقاد و التزام عملی به اسلام و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران" و "ابراز وفاداری به قانون اساسی و اصل مترقی ولایت مطلقه فقیه" را از شرایط انتخاب‌شوندگان ذکر کرده است.
دبیر شورای نگهبان هفتم مهر ماه در اصفهان گفت: «امروز کسانی [...] در ظاهر از ولایت فقیه پیروی می‌کنند، اما رفتار آنها مطابق با نظرات ولایت فقیه نیست.»
جنتی که بارها ادعا کرده، در بررسی صلاحیت داوطلبان تنها قانون ملاک است می‌گوید، شورای نگهبان اجازه نخواهد داد کسانی که به نظام و رهبری "اعتقاد قلبی" ندارند وارد مجلس شوند.
در هیچ جای قانون انتخابات "اعتقاد قلبی" به یک فرد خاص و "رفتار مطابق نظرات ولایت فقیه" شرط نامزدی در انتخابات مجلس تعیین نشده است.
بر این اساس شورای نگهبان ابراز پایبندی داوطلبان به شرط‌های قانونی را برای تائید صلاحیت آنها کافی نمی‌داند و معیار اصلی را تبعیت بی‌چون و چرا از شخص خامنه‌ای عنوان می‌کند.
بیشتر بخوانید: مجلس و افسانه‌ی "در راس امور بودن"
قانون‌گذاران بی‌صلاحیت
ظاهرا ادعای جهت‌دار بودن اقدام‌های شورای نگهبان چندان اغراق‌آمیز نیست. جنتی به صراحت می‌گوید پست‌های مهم نهادهای تصمیم‌گیر "حق بچه‌های حزب‌الهی، انقلابی و مومن" است.
حضور مسئولان ارشد دولت‌های قبلی و بسیاری از نزدیکان و حامیان دولت روحانی در میان داوطلبانی که صلاحیت‌شان تائید نشده نشان می‌دهد که رقابت سیاسی میان جناح‌های مجاز در جمهوری اسلامی به حراست از موقعیت یک فرد به عنوان تنها تصمیم‌گیرنده تقلیل یافته است.
برخی ناظران اعتقاد دارند، با حذف کسانی از رقابت‌های انتخاباتی، که خود را معتقد به جمهوری اسلامی معرفی می‌کنند و از مدیران ارشد همین حکومت بوده‌اند، "جمهوریت" نظام زیر سوال رفته و "در رأس امور بودن مجلس" شعاری تو خالی است.
هیئت‌های نظارت شورای نگهبان صلاحیت حدود ۵۰ نفر از نمایندگان مجلس نهم را نیز رد کرده‌اند. به عبارت دیگر بیش از یک ششم کسانی که در چهار سال گذشته مسئولیت قانون‌گذاری را بر عهده داشته‌اند فاقد صلاحیت بوده‌اند.
این وضعیت مجلسی است که علی مطهری، نماینده‌ی اصول‌گرا زمانی در وصف آن گفته بود که به "شعبه‌ای از دفتر رهبری" تبدیل شده است.