امارات: انزوای قطر ممکن است سال‌ها ادامه یابد
۱۳۹۶ خرداد ۲۹, دوشنبه
به گفته مقام‌های امارات متحده عربی، مجازات‌های اعمال‌شده از سوی چند کشور عربی علیه قطر ممکن است سال‌ها به درازا بکشد. انور قرقاش، وزیر مشاور در امور خارجی امارات، روز دوشنبه (۱۹ ژوئن/ ۲۹ خرداد) در پاریس گفت، قطر درخواهد یافت که اوضاع تغییر کرده و "انزوا ممکن است سال‌ها تداوم یابد".
"انزوا"، نه "محاصره"
وزیر مشاور در امور خارجی امارات افزوده است: «اگر آنها می‌خواهند به خاطر تصوراتی نابهنجار درباره نقش سیاسی‌شان در انزوا بمانند، بگذار منزوی بمانند». قرقاش نیز همچون عربستان سعودی از تکمیل فهرست شکایت‌ها از قطر طی روزهای آینده سخن گفت.
عربستان سعودی و متحدانش قطر را به حمایت از گروههای "تندرو" متهم کرده و تمامی روابط خود با این کشور را قطع کرده‌اند. قطر این اتهام را رد کرده و اقدام این کشورها علیه خود را "محاصره" نامیده است. ترکیه و ایران اما در عین تأکید بر بی‌طرفی در این منازعه، در دور زدن تحریم‌ها به قطر کمک می‌کنند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
انور قرقاش در اظهارات خود باز هم از قطر خواست از حمایت از "گروههای تندرو و اسلام‌گرایان افراطی" دست بردارد. این مقام بلندپایه امارات تحریم‌های اعمال‌شده علیه قطر را نه "محاصره"، بلکه انزوایی خواند که ممکن است سال‌ها ادامه یابد.
این در حالی است که یوسف بن علوی، وزیر خارجه عمان، روز دوشنبه گفته است که بحران به وجود آمده میان قطر و چند کشور عربی حاشیه خلیج فارس به زودی "در شورای همکاری خلیج فارس" حل خواهد شد.
تمرین نظامی ترکیه و قطر
هم‌زمان با اظهارات این مقام‌ها و در شرایط تنش‌های شدید میان قطر و همسایگان‌اش، اعلام شد که واحدهای نظامی ترکیه وارد دوحه، پایتخت قطر، شده‌اند تا در تمرین‌های نظامی مشترکی با نظامیان قطری شرکت کنند.
طبق اعلام وزارت دفاع قطر در روز دوشنبه، نخستین تمرین‌هایی که در آنها از تانک هم استفاده شده، در پایگاه نظامی "طارق بن زیاد" در دوحه انجام گرفته است. در اطلاعیه این وزارتخانه، هدف از تمرین مشترک نظامی ترکیه و قطر آمادگی برای "مبارزه با افراطی‌گری و تروریسم" و نیز پاسداری از صلح و امنیت عنوان شده است.
گرچه این تمرین‌های نظامی در سومین هفته‌ی بحران دیپلماتیک میان قطر و چند کشور عربی به رهبری عربستان انجام می‌شود، اما وزارت دفاع قطر اعلام کرده که تمرین‌ها از "مدت‌ها پیش برنامه‌ریزی شده بودند".
ترکیه در مناقشه میان چند کشور عربی و قطر، در جهت بی‌اثر کردن تحریم دوحه گام برمی‌دارد. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، روز ۹ ژوئن (۱۹ خرداد) ضمن تأکید بر حمایت از متحد نزدیک خود در چارچوب صدور دارو و مواد غذایی، گفته بود که شواهدی دال بر حمایت قطر از گروههای تروریستی وجود ندارد.
مقام‌های ترکیه در همین راستا خواهان یافتن راه حلی دیپلماتیک برای خارج کردن قطر از "محاصره" شده و شخص اردوغان انزوای سیاسی و اقتصادی این کشور حوزه خلیج فارس را "غیر انسانی و غیر اسلامی" خوانده بود.
فتح بازار قطر توسط ترکیه
ترکیه همچنین هم‌زمان با افزایش پروازهایش به قطر، در نظر داشته در همکاری با تهران نیازهای غذایی این کشور را از طریق سه بندر جنوبی ایران فراهم کند. آنکارا همچنین اعلام کرده بود که در چارچوب یک "همکاری مشترک نظامی"، نیروها و مستشاران نظامی خود در قطر را تا ۵ هزار نفر افزایش خواهد داد. پارلمان ترکیه با این طرح موافقت کرده بود.
ترکیه در عین حال با استفاده از شرایط کنونی تلاش می‌کند بازار قطر را با کالاهای خود در دست بگیرد. شهروندان قطری که ابتدا هراسان به مراکز خرید هجوم برده بودند، در پی صدور مواد غذایی ترکیه‌ای و ایرانی به بازار خود، آسوده‌خاطر شده‌اند.
پس از کودتای نافرجام ترکیه در سال گذشته میلادی (۲۰۱۶)، امیر قطر، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، نخستین رهبر یک کشور خارجی بود که در گفت‌وگویی تلفنی با رجب طیب اردوغان، کودتا در آن کشور را محکوم کرد.
شکایت قطر
دولت قطر اعلام کرده بود که از "محاصره"ی خود توسط کشورهای عربی همسایه، به مجامع بین‌المللی شکایت برده و بابت زیان‌های ناشی از آن، درخواست غرامت خواهد کرد. در همین راستا جاسم بن یوسف السلیطی، وزیر راه و ترابری قطر، روز دوشنبه از شکایت کشورش از امارات، عربستان و بحرین به دبیرکل سازمان دریانوردی بین‌المللی خبر داده است. قطر در این شکایت‌نامه ۳ کشور نامبرده را به نقض توافق‌نامه‌های بین‌المللی دریانوردی متهم کرده است.
دوحه می‌گوید، این کشورها از طریق ممنوع کردن دریانوردی قطر، برخلاف توافق‌نامه‌ها و معاهده‌های دریانوردی عمل کرده‌اند.
چهار کشور عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی و مصر روز ۵ ژوئن (۱۵ خرداد) به شکل غافلگیرکننده‌ای از قطع کامل روابط دیپلماتیک خود با قطر خبر دادند. سپس مالدیو، یمن، لیبی و موریتانی نیز به جمع این ۴ کشور پیوستند. آنان به ساکنان قطری کشورهای خود دو هفته مهلت دادند که خاک این کشورها را ترک کنند. قطر اما در این حوزه مقابله به مثل نکرد.
رسانه‌ها پس از اعلام قطع رابطه گسترده چند کشور عربی با دوحه نوشتند که بسیاری از مردم قطر بعد از انتشار خبر، به فروشگاه‌های مواد غذایی و مراکز خرید هجوم برده‌اند. پیش‌تر بخش بزرگی از مایحتاج روزانه مردم و مواد مورد نیاز پروژه‌های عظیم عمرانی قطر از طریق مرز زمینی با عربستان تامین می‌شد. با اعلام قطع رابطه، مرزهای هوایی، دریایی و زمینی بحرین، امارات و عربستان با قطر مسدود شدند.
گرچه ۴ کشور عربی به رهبری عربستان علت اقدام خود را "پشتیبانی پایدار قطر از تروریسم در یمن و سوریه" عنوان کردند، اما رابطه نسبتا خوب قطر با ایران نیز از دیگر دلایل اقدام آنان محسوب می‌شود.
تهران و ریاض در منطقه و به ویژه در سوریه و یمن درگیر جنگی نیابتی با یکدیگرند. ایران حامی شورشیان حوثی یمن است و عربستان در رأس ائتلافی قرار گرفته که علیه حوثی‌ها می‌جنگد. در سوریه نیز دو کشور از گروههای رقیب پشتیبانی می‌کنند. از زمان حمله گروهی "خودسر" به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد در دی ماه ۱۳۹۴، روابط ایران و عربستان سعودی نیز قطع شده است.