1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

از ریاست جمهوری تا رهبری ملی: پوتین و حفظ قدرت

ف.س/ اینگو مان‌تویفل۱۳۸۶ آذر ۹, جمعه

انتخابات دومای روسیه در دوم دسامبر، تنها مقدمه‌ای برای نمایش قدرت در کرملین است. شعارهایی چون "پوتین مرد قدرتمند روسیه باقی خواهد ماند"، در گوشه و کنار به گوش می‌رسد. اما چه سناریوهایی باعث باقی ماندن پوتین در قدرت شد؟

https://p.dw.com/p/CV7r
عکس: AP

براساس یک همه‌پرسی، تقریباً دو سوم مردم روسیه انتخابات دوما را ناعادلانه ارزیابی کرده‌اند. بسیاری از ناظران روسی و کارشناسان بین‌‌المللی در این مورد توافق نظر دارند. این انتخابات مانند سال ۱۹۹۹ و ۲۰۰۳ مقدمه‌ای انتخابات مهم‌تر ریاست جمهوری روسیه در ماه مارس ۲۰۰۸ محسوب می‌شود.

در این تاریخ جانشین ولادیمیر پوتین مشخص می‌‌شود؛ زیرا طبق قانون اساسی روسیه هر فرد تنها دو بار می‌تواند به ریاست جمهوری برگزیده شود. بنابراین حضور پوتین برای دوره‌ی سوم در این سمت ناممکن به نظر می‌رسد . این امر برای گروه قدرتمندان حامی او در کرملین که از اعضای سازمان کا.گ.ب. هستند، بسیار ناخوشایند است؛ زیرا پوتین برای آن‌ها زمینه‌ی دسترسی به منابع مالی و اقتصادی را فراهم می‌کند. به همین دلیل از سال‌ها قبل درباره‌ی مشکل سال ۲۰۰۸ روسیه بحث می‌شود. موضوع اصلی یافتن سناریویی برای ابقای پوتین در قدرت است.

سناریوی اول: تبدیل رئیس جمهور قدرتمند به نخست وزیر قدرتمند

از آنجا که پوتین نامزد برجسته‌ی حزب "روسیه‌ی متحد" در انتخابات دوماست‌، امکان انتخاب او به سمت نخست وزیری روسیه وجود دارد. بر این اساس ممکن است پوتین مستقیماً پس از انتخابات دوما یا حداکثر در تابستان سال ۲۰۰۸، به مقام نخست وزیری دولت روسیه برسد. براساس این سناریو تقویت جایگاه نخست وزیر در بافت قدرت در مقابل سمت ریاست‌ جمهوری مورد انتظار خواهد بود. در توجیه این امر نیز می‌توان در صحنه‌ی بین المللی و داخلی موضوع را نوعی تقویت پارلمان‌گرایی جلوه داد؛ زیرا انتخاب نخست وزیر به‌وسیله‌ی اکثریت در دوما صورت می‌گیرد.

سناریوی دوم: شعبده‌بازی با مفاد قانونی اساسی

در سناریوی دوم می‌توان از ابهام‌های موجود در قانون اساسی استفاده کرد. در این حالت ممکن است پوتین پس از انتخابات دوما از سمت ریاست جمهوری کناره‌گیری کند و به عنوان نماینده وارد صحنه شود. ممکن است سومین رئیس جمهور تاریخ معاصر روسیه پس از بوریس یلتسین و ولادیمیر پوتین، نخست وزیر فعلی این کشور، ویکتور سوبکوف باشد. با پشتیبانی این فرد، پوتین می‌تواند در ماه مارس سال ۲۰۰۸ دوباره در انتخابات ریاست جمهوری نامزدی خود را اعلام کند. در این حالت احتمال کناره‌گیری سوبکوف به دلیل پیری و ورود مجدد پوتین به صحنه در مقام رئیس جمهور وجود دارد.

سناریوی سوم: رهبر ملی

سناریوی دیگر در این زمینه، حفظ صوری قدرت را برای پوتین پس از تابستان سال ۲۰۰۸ پیش‌بینی می‌کند که در این حالت، او به عنوان رهبر ملی روسیه غسل تعمید داده خواهد شد و در پس پرده مرد قدرتمند روسیه باقی خواهد ماند.

از مدتی پیش نیز حزب روسیه‌ی متحد که از جانب کرملین پشتیبانی می‌شود، فعالیت‌های خود را برای تبدیل کردن پوتین به رهبر ملی، آغاز کرده است. طبق این سناریو نیز بازگشت پوتین به مقام ریاست جمهوری پس از یک وقفه‌ی کوتاه منتفی نیست.

نظر مردم روسیه

با توجه به پیشینه‌ی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی فاجعه‌بار دهه‌ی نود در روسیه، مردم این کشور پوتین را تضمینی برای ثبات سیاسی روسیه می‌دانند. این یکی از مهم‌ترین دلایلی است که اکثر روس‌ها انتظار انتخابات عادلانه‌ای برای مجلس دوما ندارند. اما در حال حاضر هر حرکت حساب شده‌ی نخبگان حاکم، ممکن است به حفظ قدرت برای پوتین منجر شود. موضع غیرسیاسی مردم روسیه و برخورد سخت دولت با منتقدان کرملین ممکن است باعث شود که سه سناریوی یاد شده نه تنها در نظر، بلکه در عمل نیز تحقق یابند.