از تهران تا «تهرانتو»: مهاجرت روزافزون ایرانیان به کانادا
۱۳۹۰ فروردین ۲, سهشنبههاله دختری ۳۰ ساله و مهندس شیمی در تهران که قصد دارد در تابستان به تورنتو مهاجرت کند میگوید: «دلم میخواهد بقیهی زندگیام را در کشوری زندگی کنم که در آن محدودیت و تبعیض نباشد». این تنها نظر او نیست. طبق دادههای چندین آژانس مربوط به امور مهاجرت به کانادا در تهران، شمار ایرانیانی که قصد مهاجرت به کانادا را دارند در ۲۰ ماه گذشته دست کم ۳۰ درصد افزایش یافته است.
ناظران میگویند، یکی از دلایل اصلی این مسئله انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ است، انتخاباتی که موجی از اشتیاق به تغییرات دمکراتیک و اصلاحات را در جوانان آفرید و در پی برخوردی که با آن شد، به یأسی بدل گردید که میوهی آن میل به گریز از وطن بود.
یک جامعهشناس به خبرگزاری آلمان میگوید: «ما شاهد مهاجرت جوانان و تحصیلکردههایی هستیم که دیگر چشمانداز روشنی برای خود در ایران نمیبینند». وی میافزاید: «آنها نمیخواهند خود را اینجا تلف کنند، بلکه در جستوجوی آغاز جدیدی در کشوری مانند کانادا هستند که به آنها فرصت میدهد، توان بالقوهی خود را عملی سازند».
سالهای بعد از انقلاب، نخستین موج مهاجرت
نخستین موج مهاجرت از ایران در سالهای پس از انقلاب شکل گرفت. در آن زمان مهاجران بیشتر راه آمریکا و اروپا را در پیش میگرفتند. بسیاری از ایرانیان از طبقات مختلف اجتماعی، از دکتر گرفته تا کارگر، راهی کشورهای دیگر شده و درخواست پناهندگی کردند. این موج اول مهاجرت اکنون شهروندان دیگر کشورها شدهاند.
طبق آمار رسمی، در حال حاضر ۵ میلیون ایرانی در خارج از کشور زندگی میکنند. اما ناظران میگویند، رقم واقعی بیشتر از این است چرا که فرزندان این افراد که در خارج به دنیا آمدهاند در این آمار در نظر گرفته نشدهاند. یکی از اساتید دانشگاههای تهران نسل دوم ایرانیان مقیم خارج از کشور را «نسل از دسترفته» مینامد و میگوید: «این نسل حاصل وضعیت ۳۰ سال گذشته در ایران است».
محبوبیت روزافزون کانادا
کانادا از چند سال پیش به عنوان یکی از اهداف اصلی مهاجرت ایرانیان تبدیل شده و به دلیل شرایط آن بخصوص نظر تحصیلکردهها و اساتید و متخصصان ایرانی را جلب کرده است.
طبق یک سرشماری، شمار مهاجران ایرانی مقیم کانادا در سال ۲۰۰۶ بالغ بر ۹۲۰۸۵ نفر میشد. در حالیکه در حال حاضر این رقم بالغ بر بیش از ۲۵۰ هزار نفر میشود.
شهر تورنتو چنان از ایرانی انباشته شده که به آن «تهرانتو» میگویند. خبرگزاری آلمان همچنین مینویسد، از ویژگیهایی که در موج جدید مهاجران ایرانی جلب نظر میکند این است که این افراد به خاطر نیاز مالی راهی کانادا نشدهاند.
در گزارش این خبرگزاری از یک دکتر و یک دندانپزشک نام برده میشود که حتی در ایران درآمدی بیشتر از کانادا داشتند، اما فرار را بر قرار ترجیح دادهاند. آنها میگویند، میخواهند در کشوری زندگی کنند که «شاد بودن تقبیح و مجازات نشود» و «انسان از حق انتخاب برخوردار باشد نه اینک برایش انتخاب کردهباشند».
انتخابات ۸۸ و حوادث بعد از آن هم به موج مهاجرت از ایران شدت بخشید. بسیاری از ایرانیانی که راهی کانادا میشوند تصور میکنند که انتخاب سیاسی آنها نادیده و سرکوب شده است.
دختری به نام فریناز میگوید، ترجیح میدهد در کشوری زندگی کند که کاندیدای مورد علاقه او حتی اگر شکست هم بخورد، بتواند اعتراض و پس از آن به راحتی زندگی کند و فعالیتهای هوادارانش نیز ادامه یابد. در حالی که میر حسین موسوی و مهدی کروبی، دو تن از نامزدهای معترض به نتایج انتخابات ۸۸، اینک در حبس به سر میبرند.
نبود آزادی در مسایل جنسی، از دیگر دلایل مهاجرت
نسل جوان ایرانی با محدودیتهای اجتماعی متعددی روبرو است، از جمله محدودیت ارتباط با جنس مخالف. در گزارش خبرگزاری آلمان به نقل از مریم، یک دانشجوی ۲۸ سالهی ایرانی، آمده است: «ازدواج تنها راه ارتباط با جنس مخالف است. به ما میگویند، تفریح غیراخلاقی است و شهوت گناهی است که حتی به زلزله منجر میشود».
آیتالله کاظم صدیقی، امام جمعهی موقت تهران، در فروردین ماه ۸۹ گفته است: «بانوانی که ظاهر مناسبی ندارند باعث گسترش زنا در جامعه میشوند که این باعث افزایش زلزله است».
FV/SA