ارزیابی‌های متفاوت از مذاکرات هسته‌ای در ژنو
۱۳۸۷ تیر ۳۰, یکشنبه
در حالی که محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور اسلامی ایران، در واکنش به گفت‌وگوهای ژنو، هر دور مذاکره را یک گام به جلو توصیف کرده، آمریکا می‌گوید که که اگر ایران «راه همکاری در پیش نگیرد» با فشارهای بیشتر جامعه‌ی بین المللی روبرو خواهد شد. شون مک‌کورمک، سخنگوی وزارت خارجه‌ی آمریکا ضمن بیان این تهدید، افزود که تهران در مذاکرات روز شنبه (۱۹ ژوئیه) پاسخ روشنی به تقاضای گروه ۵+۱ برای تعلیق غنی‌سازی اورانیوم نداده است.
در مذاکرات یادشده که در ژنو برگزار شد، ویلیام برنز، معاون وزارت خارجه‌ی آمریکا نیز حضور داشت. این حضور، ازسوی بسیاری از ناظران به عنوان نشانه‌ای از چرخش در سیاست آمریکا در قبال پرونده هسته‌ای ایران ارزیابی شده است. شماری از رسانه‌های ایران اما اندکی بعد از پایان مذاکرات ژنو هدف از حضور برنز در این مذاکرات را تحمیل «نظرات خود بر ديگر شركت كنندگان» توصیف کرده‌اند.
فرانسه: موفقیت سیاست جاری
در همین حال، برنار کوشنر، وزیر خارجه‌ی فرانسه، ضمن توصیف حضور برنز در مذاکرات ژنو به عنوان یک پیشرفت بزرگ، گفت که این تحول اما تغییری در موضع اساسی فرانسه نمی‌دهد. کوشنر افزود، همانطور که رئیس جمهور فرانسه به صراحت گفته است، ایران اجازه ندارد به سلاح اتمی دست یابد. رئیس دیپلماسی فرانسه، سپس ضمن موفق خواندن سیاست تحریم و دیالوگ در قبال جمهوری اسلامی، به سیاست کشورش در این زمینه اشاره کرد و گفت: «ما از تحریم‌ها حمایت کرده‌ایم و سرمایه‌گذاری توتال و رنو را در ایران به حال تعلیق درآورده‌ایم. از سوی دیگر اما، پیوسته به دنبال گفتگو ودیالوگ با ایران بوده‌ایم.»
در مذاکرات ژنو در روز شنبه، سعید جلیلی، دبیر شورای امنیت ملی ایران با خاویر سولانا و معاونان وزارت خارجه‌ی کشورهای گروه ۵+۱ به بحث در باره‌ی آخرین بسته‌ی پیشنهادی این گروه پرداختند. این بسته پیشنهادی که اواسط ماه ژوئیه به ایران ارائه شد، حاوی مجموعه امتیازهایی در زمینه‌های فنی و اقتصادی و سیاسی است، به شرطی که تهران در ازای آن، دستکم در دوره‌ی مذاکرات برای پایان‌دادن به چالش هسته‌ای‌اش، غنی‌سازی اورانیوم را به حال تعلیق درآورد. ایران نیز متقابلاَ مجموعه پیشنهادهایی ارائه کرده است که مضمون آن عمدتاَ به همکاری‌های امنیتی و اقتصادی و سیاسی با غرب برمی‌گردد، اما در آن به پذیرش تعلیق غنی‌سازی اشاره‌ای نشده است.
سازنده، اما فاقد پیشرفت
در پایان مذاکرات روز شنبه در ژنو، خاویر سولانا، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا اعلام کرد که گروه ۵+۱ همچنان منتظر پاسخ ایران به این سؤال است که آیا بسته‌ی پیشنهادی را می‌پذیرد یا نه. سولانا در ادامه، مذاکرات را حرکتی سازنده توصیف کرد، ولی در عین حال آن را فاقد پیشرفت لازم دانست. وی ابراز امیدواری کرد که ظرف دو هفته، دوباره مذاکره‌ای مستقیم یا تلفنی با مقامات ایران داشته باشد. سعید جلیلی نیز دستاورد جلسه‌ی ۶ ساعته با سولانا و معاونان وزارت خارجه‌ی گروه ۵+۱ را تفاهم بهتر در زمینه‌ی چگونگی ادامه مذاکرات ارزیابی نمود. او این مذاکرات را با فرش ایرانی مقایسه کرد که پیچیده و ظریف است و کار بر روی آن میلی‌متر به میلی‌متر جلو می‌رود، ولی محصول نهایی زیبا از کار درمی‌آید.
رئیس ستاد مشترک اسرائیل در آمریکا
مذاکرات ژنو و نتایج آن در میان صاحب‌نظران نیز بی‌بازتاب نمانده است. فولکر پرتس، مدیر یکی از اتاق فکر‌های بانفوذ آلمان، بنیاد علم و سیاست (Stiftung für Wissenschaft und Politik)، در مصاحبه با رادیو سراسری آلمان، اعتمادسازی را مهمترین هدف مذاکرات اتمی ژنو خوانده است. به گفته‌ی وی، غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران، اقدامی غیرقانونی نیست، ولی قدرت‌های بزرگ به دلایل واقعی اطمینانی ندارند که این کشور مواد به دست‌آمده از غنی‌سازی اورانیوم را برای تولید سلاح هسته‌ای به کار نبرد. او در ادامه می‌گوید، اما غرب نیز باید درک کند که ایران خود را از سوی آمریکا در معرض تهدید می‌بیند. از نظر پرتس، راه حلی احتمالی ، «توقف در برابر توقف» خواهد بود، به این معنا که ایران سانتریفیوژهای تازه‌ای در تاسیسات نطنز نصب نخواهد کرد و گروه ۵+۱ هم از اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران چشم خواهد پوشید.
در این میان، گابی اشکنازی، رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل، برای یک دیدار یک هفته‌ای از آمریکا وارد این کشور شده است. یکی از موضوع‌های اصلی این سفر که به دعوت مایکل مالن، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، صورت می‌گیرد، گفت‌وگو پیرامون تهدیدهای ناشی از برنامه هسته‌ای ایران است. اشکنازی در واشنگتن علاوه بر همتای آمریکایی خود با شمار دیگری از مقامات آمریکا، از جمله با دیک چینی، معاون جرج دبلیو بوش، استفان هادلی، مشاور امنیت ملی وی و نیز نمایندگان کنگره و وزارت خارجه دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد.