ادامه کشمکش میان روسیه و ناتو در بحران قفقاز
۱۳۸۷ شهریور ۲۲, جمعه
نیروهای روسی همچنان در مناطق جدایی‌طلب آبخاز و اوستیای جنوبی در گرجستان مستقرند. این کشور به بیانیه ۶ ماده‌ای اتحادیه اروپا به‌طور کامل عمل نکرده و نیروهای خود را هنوز از گرجستان عقب نکشیده است. غرب این کشور را به راه انداختن جنگ سرد متهم می‌کند و این کشور غرب را به حمایت از کشوری که جنگ را به راه انداخته است.
نگرانی روسیه از استقرار سپر دفاع موشکی ایالات متحده در شرق اروپا را می‌توان در گفتار و رفتار سران این کشور دید. مسکو معتقد است که سپر دفاعی یادشده برای مهار روسیه و در واقع محاصره این کشور طراحی شده است.
ولادیمیر پوتین، نخست روسیه، به غرب در مورد به راه افتادن مسابقه تسلیحاتی در اروپا هشدار داد. وی روز پنج‌شنبه (۱۱ سپتامبر) در سوچی، با تأکید بر این‌که در دنیای امروز دیگر اختلاف ایدئولوژی وجود ندارد، اعلام کرد که دیگر دلیلی برای به راه افتادن جنگ سرد تازه‌ای نیست. وی با تشبیه ایالات متحده به یک "قیصر رومی" ، در مورد استقرار سپر دفاع موشکی این کشور در لهستان و چک، به این دو کشور اروپای شرقی هشدار داد. فرانسه در روزهای گذشته حتی بحث تحریم روسیه را پیش کشیده بود. پوتین این تهدید غرب را هم مخالف اصول تجارت آزاد خواند.
تضمین روشن به جای ژست شیک
سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در نخستین دیدار خود از یک کشور اتحادیه اروپا پس از بحران قفقاز، روز پنج‌شنبه (۱۱ سپتامبر) در ورشو، آمریکا را متهم کرد که قصد محاصره روسیه را دارد.
در مقابل، رادوسلاو سیکورسکی، همتای لهستانی لاوروف، تلاش کرد تا نگرانی‌های وی را تا حدی از بین ببرد. به گفته وزیر امور خارجه لهستان، باراک اوباما، نامزد دمکرات‌ها در انتخابات آینده آمریکا، گفته که سپر دفاع موشکی آمریکا در اروپای شرقی تنها در صورتی ساخته خواهد شد که «راکت‌های آن روسیه را هدف نگرفته باشند». سیکورسکی که در نشست تشریحی جمهوری‌خواهان در مورد اهداف نظامی سپر دفاع موشکی هم حضور داشته، اعلام کرد که دلیلی برای نگرانی روسیه وجود ندارد.
روسیه البته به دنبال ضمانت‌های روشن است نه ژست تبلیغاتی بین‌المللی. سرگی لاوروف در مقاله‌ای که پیشتر در یک نشریه لهستانی چاپ کرده بود از علاقه روسیه برای گفت‌وگو پیرامون سپر دفاع موشکی سخن رانده بود. البته پیش‌شرط روسیه در این مورد آن است که واشنگتن و ورشو ضمانت کنند که نصب این سپر دفاعی تهدیدی برای فدراسیون روسیه نیست. لاوروف در مقاله خود نوشته بود که تا کنون از شواهد و قراین به‌راحتی پیداست که نصب سپر دفاع موشکی در اروپا هدف دیگری غیر از روسیه ندارد: «هیچ ناظر بی‌طرفی تأیید نمی‌کند که راکت‌های ایران تهدیدی برای اروپا و آمریکا باشند» .
ایالات متحده قصد دارد رادارهای ردیابی را در جمهوری چک و ۱۰ موشک ضد راکت را در لهستان مستقر کند. روسیه استقرار این موشک‌ها در نزدیکی مرزهای خود را "تهدید امنیتی برای فدارسیون روسیه" می‌داند. آمریکا ادعا می‌کند که سپر دفاع موشکی را برای دفاع از اروپا در برابر حمله احتمالی موشکی ایران یا کره شمالی به اروپا مستقر می‌کند.
تقابل روسیه با کشورهای ناتو؟
دیمیتری مدودیف، رئیس جمهور روسیه، پس از لشکرکشی این کشور به گرجستان اعلام کرده بود که مدرن‌کردن ارتش، برنامه اصلی نظامی روسیه در سال آینده خواهد بود، زیرا جنگ قفقاز نقاط ضعف سپاهیان این کشور را بهتر نشان داده بود.
وزارت دفاع روسیه هم اعلام کرده است که ۷ هزار و ۶۰۰ سرباز این کشور همچنان در گرجستان باقی خواهند بود. از سویی گرجستان دیر یا زود به ناتو خواهد پیوست. کشورهای غربی هم میخائیل ساکاشویلی، رئیس‌جمهور گرجستان، را رئيس‌جمهوری می‌دانند که بر اساس اصول دمکراتیک انتخاب شده است.
حال اگر اختلاف روسیه و گرجستان حل نشود، این نگرانی وجود دارد که با پیوستن گرجستان به ناتو، بحران کنونی قفقاز سر باز کند و دیگر کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی را در مقابل روسیه قرار دهد. علاوه بر آن سربازان روسی در محدوده ناتو مستقر خواهند بود. تکلیف ناتو با ارتش روسیه چیست؟
یاپ دو اسخفر، دبیر کل ناتو، تأکید می‌کند که روسیه نمی‌تواند استقلال گرجستان را به رسمیت بشناسد و هم‌زمان سربازان خود را در این کشور نگه دارد. وی گسترش ناتو یا اتحادیه اروپا به سمت شرق را در واقع گسترش دمکراسی و رعایت حقوق بشر به سمت شرق می‌داند که نباید حس محاصره‌شدن را به مسکو القا کند.
به عقیده وی اگر کشورهای عضو ناتو تصمیم بگیرند که گرجستان به این پیمان بپیوندد، روسیه حق وتوی این تصمیم را نخواهد داشت. وی در عین حال امیدوار است که کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی بتوانند پیرامون بحران قفقاز با روسیه بر سر میز مذاکره بنشینند.