ادامه فشار برای انحلال انجمن صنفی روزنامهنگاران ایران
۱۳۸۷ تیر ۱۸, سهشنبهسازمان گزارشگران بدون مرز این کشمکش را به چه صورت میبیند؟ مصاحبه در این زمینه با رضا معینی، مسئول بخش ایران سازمان گزارشگران بدون مرز.
دویچه وله: آقای معینی،سازمان گزارشگران بدون مرز از فشارهایی که دارد اخیرا بر انجمن صنفی روزنامهنگاران وارد میآید، چه ارزیابیای دارد؟
رضا معینی: واقعیت این است که ادامه فشار بر انجمن صنفی کار امروز و دیروز نیست. از همان آغاز تشکیل این انجمن، از آنجایی که این انجمن صنف معینی را در ایران متشکل میکند، که دارای اختیارات در برخی شرایط تعیین کنندهاند، یعنی همان روزنامهنگاران، از آغاز مورد تهاجم بخشهایی از حکومت جمهوری اسلامی بود. در این رابطه، به طور مشخص، از بعد از به قدرت رسیدن آقای احمدینژاد، تمامی جامعه مدنی به نوعی به چالش کشیده شد و نسبت به سالهای پیش از آقای احمدینژاد حمله به انجمنها و نهادهای مدنی بیشتر شده بود – آن گونه که آمار میدهند، بیش از ۶۰ انجمن طی این مدت یا منحل شدند یا پروانهشان لغو شده یا با فشار مقامات امنیتی و قضایی عملا از ادامه فعالیتهایشان باز ماندهاند. انجمن صنفی یکی از این انجمنها بوده که به نوعی با بهانهگیری و استناد به برخی اشکالات اساسنامهای که در تمام انجمنهای بینالمللی هست- من میتوانم حتی دهها مثال بزنم - مورد تهاجم قرار گرفته است. ما در اطلاعیههایی که دادیم، فکر میکنم در یک کلام توانستیم همه این صحبتها را جمعبندی کنیم که انجمن صنفی روزنامهنگاران ایران قربانی باجگیری دولت جمهوری اسلامی بوده است.
دویچه وله: قربانی باجگیری در اینجا به چه معناست؟
رضا معینی: به این معنا که این انجمن از آنجایی که بیشترین تعداد روزنامهنگاران را متشکل میکند و از آنجایی که این تعداد روزنامهنگاران، به شکل مشخص روزنامهنگاران مستقل و منتقد هستند - مثل هر جای دنیا که روزنامهنگار باید وظیفه اصلیاش انتقاد باشد و گزارشگری و بازنگری و به نوعی تذکر و هشدار - جمهوری اسلامی این را برنمیتابد. در چارچوب مقررات جمهوری اسلامی ایران، از جمله در قانون مطبوعات برای روزنامهنگار، به نوعی وظیفه تعیین شده است و آمده است که وظیفهاش دفاع از قانون اساسی جمهوری اسلامی و کیان نظام و از این گونه چیزهاست. در این چارچوب، عملا روزنامهنگاری که بخواهد به وظیفهاش عمل کند، قابل پذیرش نیست. همان گونه که امروز مشخص شده، این باجگیری به این شکل است که وزرای کار و ارشاد و دیگر مسئولین جمهوری اسلامی از انجمن صنفی خواهان تقسیم این انجمن شدهاند بین روزنامهنگاران نزدیک به دولت و همان روزنامهنگارانی که به شکل دمکراتیک به عنوان هیئت مدیره انتخاب شدهاند. این عملا نوعی باجگیری است.
دویچه وله: برخی منتقدها به این انجمن گفتهاند که این انجمن در عمل منحل است. شما به عنوان ناظر بر حرکتهای رسانهای در ایران در این مورد چه نظری دارید؟
رضا معینی: به شکل قانونی نمیتوانند انجمن صنفی روزنامهنگاران را با فرمان مثلا وزیر ارشاد یا حتی وزارت کار منحل کنند. آن گونه که در اطلاعیه وزارت کار هم آمده، در نامهای که برای انجمن آمده، جرات نکردهاند بگویند منحل، گفتهاند واجد شرایط انحلال است. که آن هم بنا بر قوانین ایران باید مقامات قضایی و دادگاه تصمیم بگیرند. من فکر میکنم جمهوری اسلامی این روند را به پیش میبرد، یعنی رو به دادگاه هم میآورند. اما آنچه که میماند این است که آیا اساس منحل کردن یک انجمن صنفی روزنامهنگاری، حتی به نفع جمهوری اسلامی ایران هست یا نه. من فکر میکنم که ضرر عمدهاش را خود آقایان میکنند، چون تشکلات مستقل به وجود خواهد آمد، مثل سندیکای کارگران اتوبوسرانی و مثل سندیکای کارگران هفت تپه. عملا با توجه به قوانینی که جمهوری اسلامی ملزم به اجرای آنها در عرصه کار و امور اجتماعی است، مجبور است که بپذیرد. چنان که تا امروز سندیکای اتوبوسرانی را نتوانستهاند منحل کنند.
دویچه وله: فکر می کنید چه شرایطی لازم است تا انجمن صنفی روزنامهنگاران بتواند در برابر این فشارها مقاومت بکند؟
رضا معینی: من فکر میکنم که یکی از مشخصاتی که از دو طرف میشود گفت، این است که، در ایران همواره هم گرایش حکومت و هم گرایش بخشهایی از نیروهای سیاسی ایران درست کردن و تشکیل تشکلاتی بوده که دارای گرایشات سیاسی است. این در طی سالهای متمادی، یعنی شاید بتوان گفت در اولین تشکلاتی که بوجود آمد، از بعد از مثلا ۱۳۲۰ تا امروز، همواره ضربه بزرگی برای حرکتهای مستقل و تشکلهای مستقل بوده است. در این رابطه پرهیز کردن از این مسئله و حفظ استقلال مهم است. من فکر میکنم که آنچه که سندیکای اتوبوسرانی را به سمبلی از مبارزه برای استقلال و مبارزه صنفی در ایران تبدیل کرده است، همان استقلالش و همان بیان مسئله صنفی است. مسئله روزنامهنگاران بدون شک ویژه است، میتواند به اشکال دیگر به نوعی وارد سیاست بشود. اما به نظر من این تشکل صنفی، مثل همه جای دنیا، با اتکا بر استقلال و با اتکا بر نیروی جوانی که دارد - ما در ایران جوانترین روزنامهنگاران دنیا را داریم - میتواند و باید مقاومت کند.
مصاحبهکننده: کیواندخت قهاری