احتمال شکایت عراق از ایران به خاطر مناقشه بر سر آب‌های مرزی
۱۴۰۰ مهر ۱, پنجشنبه
اختلاف‌های دیرینه ایران و عراق بر سر آب‌های مرزی ممکن است به طرح شکایت از جمهوری اسلامی در دیوان بین‌المللی دادگستری منجر شود.
به گزارش خبرگزاری رسمی عراق (واع) این احتمال را مهدی رشید الحمدانی، سیاستمدار عراقی شامگاه سه‌شنبه، سی‌ام شهریور در یک برنامه تلویزیونی مطرح کرد.
بنابر این گزارش، وزیر منابع آب عراق در این برنامه از وجود شواهدی دال بر "حفر تونل" توسط ایران برای تغییر مسیر رودخانه‌های مرزی سخن گفت.
او ایران را به نقض قوانین بین‌المللی در مورد آب‌های مرزی متهم کرد و افزود بغداد این تخلف‌ها را به طور رسمی با تهران در میان گذاشته اما تا کنون پاسخی دریافت نکرده است.
توسل به مراجع بین‌المللی به عنوان اهرم فشار
الحمدانی خاطر نشان کرد که عراق برای احقاق حقوق آبی خود اهرم‌های فشاری نظیر بین‌المللی کردن مسئله از طریق وزارت خارجه و توسل به دیوان بین‌المللی دادگستری در اختیار دارد و اگر ایران حاضر به مذاکره نباشد از آنها استفاده می‌کند.
وزیر منابع آب عراق به رودخانه مشخصی اشاره نکرده اما مطابق سابقه اختلاف‌های اخیر، مناقشه بر سر دو رودخانه مرزی "زاب" و "سیروان" است که تامین‌کننده اصلی آب استان دیاله به شمار می‌روند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
این مقام عراقی تیرماه امسال نیز گفته بود اقدام ایران در زمینه جلوگیری از ورود آب رودخانه‌های مرزی در استان دیاله فاجعه به بار آورده است.
او همچنین جمهوری اسلامی را متهم کرد که به وعده‌های خود درباره مذاکره بر سر آب‌های مرزی پایبند نبوده و از زمان انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ماه درخواست‌ها برای گفت‌وگو را بی‌پاسخ گذاشته است.
مناقشه سابقه‌دار
خبرگزاری واع اوایل شهریور ماه سال پیش به نقل از عونی ذیاب، سخنگوی وقت وزارت منابع آب عراق گزارش داده بود که ایران حجم آب ورودی رودخانه‌های سیروان و زاب به استان دیاله را کاهش داده است.
عوفی ذیاب گفته بود این اقدام ایران تخلف است و "لطمه‌های جبران‌ناپذیری" به اقتصاد عراق و ساکنان منطقه وارد کرده است. مقام‌های عراقی سال پیش نیز جمهوری اسلامی را متهم کرده بودند که از مذاکره برای حل معضل خودداری می‌کند.
در سال‌های گذشته عراق به خاطر سدسازی‌ها و پروژه‌های عمرانی ترکیه و ایران که تاثیر مستقیمی بر کاهش آب ورودی به این کشور دارند گلایه‌ها و انتقادهای زیادی کرده است.
درگیری بر سر آب در منطقه خاورمیانه
در خاورمیانه که اغلب کشورهای آن با معضل کم‌آبی شدید روبرو هستند آب‌های مرزی همواره بسیار مناقشه‌برانگیز بوده و برخی تحلیلگران معتقدند آب در آینده نزدیک باعث درگیری‌های منطقه‌ای خواهد شد.
جمهوری اسلامی با همسایه شرقی خود افغانستان مشکل مشابهی برسر آب ورودی از رودخانه هیرمند دارد. این مناقشه فرودین امسال و با افتتاح سد کمال خان در ولایت نیمروز بالا گرفت.
محمد اشرف غنی، رئیس جمهوری وقت افغانستان هنگام افتتاح سد کمال خان گفته بود این کشور دیگر آب را به طور رایگان در اختیار ایران قرار نمی‌دهد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
ایران و افغانستان در مورد آب رودخانه هیرمند که از کوه‌های هندوکش سرچشمه می‌گیرد و به دریاچه هامون می‌ریزد معاهده‌ای دارند که سال ۱۳۵۱ خورشیدی میان امیرعباس هویدا و محمد شفیق، نخست وزیران وقت دو کشور امضا شد.
با این همه عدم رعایت حق‌آبه دریاچه هامون یکی از علت‌های اصلی خشکی بخش بزرگی از آن در سال‌های گذشته عنوان می‌شود.
ایران با همسایه غربی خود عراق بر سر رودخانه مرزی اروند هم مناقشه‌ای دیرینه دارد. دو کشور سال ۱۹۷۵ عهدنامه‌ای امضاء کردند که بر اساس آن خط تالوگ (خط القعر یا خطی که عمیق‌ترین نقطه رودخانه را مشخص می‌کند) مرز آبی ایران و عراق در اروندرود تعریف شد.
با وجود این عهدنامه هنوز تمام اختلاف‌ها بر سر اروندرود، از جمله در مورد لایروبی آن به طور کامل حل نشده است. این رودخانه که در بخش عراقی شط‌العرب نام دارد از ریزش رودهای دجله و فرات تشکیل شده که از طریق رود کارون به خلیج فارس می‌رسد و به لحاظ اقتصادی و سیاسی از اهمیت و حساسیت زیادی برخوردار است.