آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز • بیژن مفید
بیژن مفید در سال ۱۳۱۴ در تهران زاده شد. پدرش از بازیگران نقش‌های شاهنامه‌ای و نوازنده تار بود؛ بنابراین بیژن از همان کودکی با شعر، دستگاه‌های موسیقی و نمایش‌های سنتی ایرانی آشنا شد. او تسلطش بر موسیقی و ریتم را که از مهم‌ترین ویژگی‌های تئاترش محسوب می‌شد، وام‌دار فراگرفتن ساز ویلن در دوره کودکی‌اش می‌دانست.
او برادر بهمن مفید، اردوان مفید، هومن مفید و هنگامه مفید است.
۱۹ ساله بود که نخست به دانشکده حقوق رفت ولی پس از آن در رشته ادبیات انگلیسی لیسانس گرفت. ۲۸ ساله بود که "آتلیه تئاتر" را گشود که در آن بیشتر به ترجمه و تنظیم نمایشنامه‌ها می‌پرداخت.
۳۰ ساله بود که نوشتن ماندگارترین اثرش "شهر قصه" را آغاز کرد که چهار سال به درازا کشید. این نمایشنامه که اثرگذارترین کمِدی موزیکال تاریخ تئاتر ایران به شمار می‌آید، سراسر انتقاد است.
بیژن مفید ۱۵۰ نمایشنامه رادیویی به فارسی برگرداند و از صدای گرمش در اجرای بیشتر آنها بهره گرفت.
او ترانه‌های نمایشنامه‌هایش را خود می‌ساخت، می‌خواند و می‌نواخت.
صدرالدین زاهد، بازیگر و کارگردان تئاتر که سال‌ها تجربه همکاری با بیژن مفید را داشت، پیش از این در گفت و گو با خبرگزاری ایلنا گفته بود: «بیژن مفید خیلی وابسته به فرهنگ، موسیقی، شعر و ادبیات ایرانی بود. او هم ترانه‌سازی می‌کرد، هم دستی در موسیقی داشت، هم شعر می‌گفت و هم می‌نوشت. کار منحصر به فرد او در نتیجه تسلط به هنرهای مختلف بود. دستگاه‌های ایرانی را می‌شناخت و در نتیجه این تسلط خیلی کمک می‌کرد تا ضرباهنگ و ریتم نمایش‌هایش را درست دربیاورد.»
بیژن مفید در ۴۹ سالگی در جنوب کالیفرنیا درگذشت.
پادکست این هفته "آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز" که در آن مروری بر زندگی موسیقایی بیژن مفید داشتیم را بشنوید و مثل همیشه برای ارتباط با ما و رساندن نظرها، پیشنهادها و انتقادهای خود از طریق ایمیل ava.persian@dw.com تماس بگیرید.
در پادکست‌های هفتگی ترانه‌ها و آهنگ‌هایی را به شما معرفی می‌کنیم که کمتر شنیده‌اید. اگر "دیروزی" هستید با آواهای امروزی و اگر "امروزی" هستید با آواهای دیروزی بیشتر آشنا می‌شوید.