1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله
تاریخ

آفریدگار تارهای ماندگار

۱۳۹۹ دی ۱۱, پنجشنبه

۱۱ دی ۱۲۵۴؛ ۱۴۵ سال پیش در چنین روزی هوهانس آبکاریان (یحیی دوم) در جلفای اصفهان زاده شد.

https://p.dw.com/p/3nOlv
عکس: M.Rahimov/Ministry of Culture and Tourism/UNESCO

تارهای او را به ۴۰ تومان می‌خریدند، زمانی که بهای بهترین تارها ۱۲ تومان بود.

هوهانس آبکاریان معروف به یحیی دوم یا یحیی تارساز در محله سنگ‌تراش‌ها منطقه ارامنه اصفهان رشد کرد.

پدرش نجار بود و تار و سنتور می‌ساخت و می‌نواخت.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

سازسازی را نخست نزد پدرش آموخت و با اینکه پس از درگذشت پدرش در اداره‌های دارایی اصفهان، قزوین و تهران کار می‌کرد سازسازی به ویژه تارسازی را ادامه داد و این حرفه را نزد استاد فرجالله تارساز تکمیل کرد.

از زندگی شخصی او آگاهی بسیار در دست نیست.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

او در قزوین دو تار برای خواهرش ساخته و نامش را با مداد بنفش به خط ارمنی داخل تار نوشته است.

روحالله خالقی در "سرگذشت موسیقی" می‌نویسد که او هر سال یک میهمانی بزرگ می‌داده و استادان تار را به اصفهان فرا می‌خوانده و تارهایش را برای آزمایش و داوری به آنها نشان می‌داده است.

از آنجا که او چپ‌دست بود سازهایش برای نوازندگان چپ‌دست بسیار خوشنواز‌اند.

او برای ساختن تار دقت بسیار به خرج می‌داد و زمان کافی می‌گذاشت.

او در سه اندازه تار ساخته که در شیوه ساخت کاسه، نصب دسته به کاسه و عمل آوردن دسته روش ویژه و یکسانی را به کار برده و ساز و نامش را بلندآوازه و الگوی سازهای بعدی ساخته است.

چوب درخت توت را یک سال در آب زاینده‌رود می‌خواباند، سپس آن را یک سال در کنار تنور نانوایی می‌خشکاند و سال بعد در دمای کارگاهش بار می‌آورد تا سرانجام از آن چوب تارهای ماندگارش را بسازد.

تناسب کاسه های بزرگ و کوچک، تراش داخل کاسه و مهم‌تر از همه خرک تار او منحصر به فرد بود و خوش‌صداترین تارها را به بار آورد.

نوازنده بنام آن روزگار میرزا عبدالله، تار او را بی‌مانند می‌دانست و "اشرف تارها" می‌نامید.

۳۰ ساله بود که برای سازهایش مُهر و نشان تهیه کرد تا مگر به نام او تار نسازند و نفروشند و چون نتیجه نگرفت تاریخ و محل ساخت سازها را زیر سیم‌گیر و زیر استخوان سرپنجه می‌چسباند که تا دیرزمانی پنهان ماند.

هم اکنون ۱۵۰ تار یحیی شناسایی شده که یکی از آنها را می‌شود در موزه کلیسای وانک اصفهان دید.

او افزون بر ساخت تار درس‌هایی هم برای مشق این ساز داشته که هنرجویان هنوز در کتاب‌های آغازین تار به آن برمی‌خورند.

هوهانس آبکاریان (یحیی دوم) در ۵۶ سالگی در اصفهان درگدشت.