نتیجه یک تحقیق: اروپا مقصد غایی مهاجران نیست
۱۳۹۸ تیر ۱۲, چهارشنبه
مطالعه‌ای علمی که روی آینده مهاجرت جهانی و مقصد مهاجران صورت گرفته، نشان میدهد که اروپا لزوما منزلگاه نهایی و ایده‌آل نیست. این پروژه تحقیقی در انستیتو "جمعیت و توسعه" در برلین انجام گرفته است، مرکزی که در سال ۲۰۰۰ پایه گذاری شده و یک اتاق فکر مستقل برای بررسی تحولات منطقه‌ای و جهانی در علم جمعیت‌شناسی به شمار می‌رود.
گزارش ۹۰ صفحه‌ای این انستیتو بر مسائلی چون دلایل مهاجرت، تفاوت‌های منطقه‌ای و سوالاتی از این دست استوار است که "ترک دیار چه موقع اجتناب‌ناپذیر می‌شود؟"
آدریان هایرمان، کارشناس علوم سیاسی که از همکاران این پروژه بوده به دویچه وله میگوید، مهاجرت همیشه وجود داشته اما در گذشته مردم عمدتا برای زیستن در جایی جدید دست به مهاجرت می‌زدند اما امروزه علت‌های دیگری برای ترک زادگاه وجود دارد: «نخست مهاجرت‌های انسانی که ناشی از پیگرد یا جنگ است و دوم مهاجرت‌های هدفمند برای تحصیل یا پیوندهای خانوادگی.»
تحقیق مربوطه نشان میدهد که آمیزه‌ای از دو دلیل یاد شده نیز می‌توانند عامل مهاجرت باشند و مهم‌تر از همه آن که جهانی سازی (گلوبالیزاسیون) بسیاری از مردم را خواهی نخواهی به مهاجرت و جابجایی‌های مداوم سوق داده است.
عامل اقتصادی در مهاجرت نقش دارد و بررسی‌ها نشان میدهد که بسیاری از مردم کشورهای جهان سوم به خاطر شکاف فاحش رفاهی در جهان صنعتی و رو به توسعه و به منظور ارتقای سطح زندگی خود مهاجرت می‌کنند. طبق پژوهش یاد شده، مهاجران گروه سنی ۲۰ الی ۳۹ ساله، کسانی هستند که برای یافتن کار و به دلیل نبود ساختارهای اشتغال آفرین، کشورهای خود را ترک می‌کنند.
با این همه، نتیجه تحقیق تاکید می‌کند که مهاجران، تنها فقرا و تهیدستان مناطق خاصی از دنیا نیستند.
به گفته انستیتو "جمعیت و توسعه"، تعداد مهاجران در سراسر دنیا در سال ۲۰۱۷ بالغ بر ۲۵۸ میلیون نفر بوده است. این بدان معناست که این افراد در سرزمین‌هایی زندگی می‌کنند که در آن زاده نشده‌اند. موسسه نظرسنجی گالوپ نیز اعلام کرده که این رقم در سال‌های آتی به ۷۵۰ میلیون نفر خواهد رسید؛ چیزی معادل ۱۵درصد کل جمعیت بالغ دنیا.
آمریکا سرزمین موعود مهاجران
نظرسنجی موسسه گالوپ نشان میدهد که ۳۳درصد از جمعیت جنوب آفریقا در سودای مهاجرت به سر می‌برند. در کشورهای آمریکای لاتین و ناحیه کاریبیک، این میزان به ۲۷ درصد می‌رسد و در خاورمیانه و شمال آفریقا ۲۴ درصد می‌شود. کشورهای آسیایی با هفت الی هشت درصد، کمترین آمار را در این زمینه دارند.
آدریان هایرمان، همکار موسسه "جمعیت و توسعه" میگوید شاید در سال‌های اخیر مهاجرت به برخی نقاط اروپا جذاب بوده باشد، اما در قیاس با موج مهاجرت از آمریکای لاتین به ایالات متحده، می‌بینیم که اتحادیه اروپا ایستگاه رویایی اکثر مهاجران نیست.
آمریکا حتی برای مهاجرانی که در اروپا حضور دارند نیز مقصد نهایی و غایی محسوب می‌شود. موسسه گالوپ میگوید نظرسنجی از افراد مختلف نشان داد که ۲۱درصد، یعنی یک پنجم کسانی که شاید روزی دست به مهاجرت بزنند، به آمریکا فکر می‌کنند. گالوپ آمار این عده را ۱۵۸ میلیون نفر قید کرده است. آلمان، فرانسه و بریتانیا، به ترتیب برای ۴۲، ۳۶ و ۳۴ میلیون نفر مقصدهایی جذاب بوده‌اند.
نیاز اروپا به مهاجران
کارشناسان موسسه "جمعیت و توسعه" در برلین معتقدند که عقب ماندن اروپا از این فرایند ناشی از سیاست‌های مهاجرتی اتحادیه است. اروپا به جز سال ۲۰۱۵ که موج پناهندگان و آوارگان را تجربه کرد و میزبان آنها شد، همواره سیاستی محدودکننده و سختگیرانه در قبال مهاجران و پناهجویان داشته و این چیزی است که با موافقت اکثریت جمعیت کشورهای اروپایی نیز روبرو می‌شود.
طبق تحقیقی که کمیسیون اروپا در سال ۲۰۱۸ انجام داد، ۵۳درصد مردم اتحادیه نسبت به مهاجرت افراد غیراروپایی به کشورهایشان با بدبینی و دید منفی نگاه می‌کنند.
همکاران موسسه جمعیت و توسعه تاکید می‌کنند که اتحادیه اروپا به خاطر نرخ اندک زاد و ولد و پیری جمعیت، نیاز مبرمی به مهاجران دارد. تاکید آنها متوجه این واقعیت است که تعداد بازنشستگان در جوامع اروپایی روز به روز بیشتر می‌شود و فقدان نیروی جوان و شاغل در جامعه به معنای خالی شدن صندوق‌های بازنشستگی خواهد بود. این در حالی است که مخارج بیمه و مراقبت‌های ایام کهولت پیوسته بالاتر می‌رود.
با وجود این تصویر تیره، هایرمان و همکارانش هنوز امید به آینده را از دست نداده‌اند. پیمان جهانی مهاجرت که در دسامبر سال ۲۰۱۸ در مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شد، خواهان هماهنگی سیاست‌های مهاجرتی بین کشورهای مختلف است.
در آلمان نیز نخستین نشانه‌ها در چارچوب این پیمان مشاهده می‌شود. دولت آلمان از ماه مارس ۲۰۱۹، قانون مهاجرت نیروی ماهر را به جریان انداخته است تا راه را برای جذب نیروهای صاحب تخصص به این کشور باز کند.