روز جهانی سل
بیماری سل یا توبرکلوز یکی از معضلات اساسی عرصه بهداشت و تندرستی در سراسر جهان است. به همین دلیل نیز سازمان جهانی بهداشت هر سال با برگزاری روز جهانی سل در ۲۴ مارس اهمیت مبارزه با این بیماری مهلک را یادآور میشود.
سل چیست؟
باکتریها عامل بیماری سل هستند و معمولا ریهها در معرض حمله آنان قرار میگیرند. از نشانههای عمومی این بیماری سرفه همراه با خلط و گاه خلط خونآلود، درد قفسه سینه، ضعف و بیحالی، کاهش وزن، تب و لرز و عرق کردن هنگام خواب است. استفاده از اشعه ایکس به تشخیص بهتر و زودهنگام بیماری سل کمک میکند. بیماری سل از طریق هوا از فردی به فرد دیگر منتقل میشود.
خطر ابتلا به سل چه انسانهایی را به ویژه تهدید میکند؟
کمبود غذا یا سوء تغذیه، شرایط بد بهداشتی، فشار روانی دائم، بیماریهای حاد عفونی مانند اچآیوی و ایدز یا حتی بیماری قند همه منجر به تضعیف سیستم ایمنی بدن میگردند و راه ابتلا به بیماری سل را در بدن هموار میکنند. طبق برآوردهای اخیر سازمان جهانی بهداشت از همه گروههای سنی به این بیماری مبتلا شدهاند. یک میلیون از آنان کودک بودهاند که از این تعداد ۲۳۳هزار کودک جان خود را از دست دادهاند.
سل در کدام کشورها به ویژه شایع است؟
بیماری عفونی سل در سراسر جهان شایع است. بنابه برآورد کارشناسان سازمان جهانی بهداشت ۵۶ درصد از بیماران جدید مبتلا به سل تنها در شش کشور جهان بسر میبرند: هند، اندونزی، چین، نیجریه، فیلیپین و پاکستان. ۴۵ درصد از ۱۰،۴ میلیون بیمار جدید مبتلا به سل در آسیای جنوب شرقی و ۲۵ درصد آنان نیز در آفریقا به سر میبرند. بیماری سل بیماری انسانهای فقیر و ضعیف بوده و خواهد بود.
راه غلبه بر بیماری سل چیست؟
مقابله با اپیدمی سل تجهیزات و شیوههایی مؤثر را برای واکسینه کردن، تشخیص بیماری و درمان میطلبد. به همین دلیل به ویژه عرصه تحقیقات درباره واکسن سل نیازمند سرمایهگذاری بیشتری است. از عمر واکنسی که در حال حاضر برای مقابله با سل استفاده میشود نزدیک به ۱۰۰ سال میگذرد. استفاده از این واکسن که برای نخستین بار در سال ۱۹۲۱ تولید شد از سال ۱۹۹۸ دیگر از سوی انستیتو روبرت کخ توصیه نمیشود.
آیا بیماری سل قابل درمان است؟
شیوع بالای پاتوژنهای مقاوم در درمان بیماری سل امر نگرانکنندهای است. پاتوژنهای مقاوم در اصل باکتریهایی هستند که کنترل آنها با دارو میسر نیست. افراد حامل این باکتریهای مقاوم به درمان پزشکی ویژهای نیاز دارند. این درمان ۲۱ ماه طول میکشد و مخارج آن برای ساکنان کشورهای در حال توسعه بسیار سنگین است.
"پایان بیماری سل"
سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۵ هدف خود را کاهش کامل میزان شیوع بیماری سل تا پایان سال ۲۰۳۰ اعلام کرد. سازمان جهانی بهداشت با برنامه هدفمند خود و به امید پدید آمدن واکسنهای جدید این امر را تا سال ۲۰۳۵ محقق میداند. مبارزه با سل به عبارتی مبازه با فقر، گرسنگی، بیکاری و مبارزه برای عدالت، بهداشت و آموزش و پرورش است.
حدود ۱۳۵ سال پیش روبرت کخ، پزشک و میکروبشناس آلمانی، موفق به کشف پاتوژن یا عامل تولید بیماری سل شد. از سال ۱۹۹۳ بدینسو سازمان جهانی بهداشت هر سال با برگزاری روز جهانی سل در ۲۴ مارس این کشف مهم را گرامی میدارد. بر اساس آخرین یافتههای این سازمان هر روز بیش از چهار هزار و ۵۰۰ نفر در اثر بیماری سل جان خود را از دست میدهند و ۲۸ هزار نفر نیز به این بیماری مبتلا میگردند. بخش بزرگی از آنان کودک هستند.