ایران ابتدا آزمایش موشکی را تایید یا تکذیب نمی‌کرد اما بعد از چند روز امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوا فضا سپاه پاسداران بدون اشاره به نوع موشک، خبر تست موشکی را تائید کرد و همچنین تاکید کرد:«این آزمایش برای آمریکایی بسیار مهم است که آنها فریاد می‌کشند.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
یکی از موضوعاتی که جمهوری‌اسلامی جهت تبلیغات توان دفاعی در زمان جنگ ایران-عراق مطرح می‌کند، بحث خودکفایی در ساخت موشک است که این موضوع را می‌توان درست دانست، اما برخلاف تبلیغات گسترده این خودکفایی در دوران جنگ ایران-عراق حاصل نشد و در آن زمان ایران توسط کشورها یا افراد واسطه اقدام به خرید تسلیحات و موشک می‌کرد.
هاشمی رفسنجانی در مصاحبه با کیهان هوایی درسال ۱۳۶۶ می‌گوید: «ایران تسلیحات و موشکهای خود را به وسیله دلال‌های اسلحه، کمپانی‌های غربی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم (بی‌واسطه) خریداری می‌کرد».
یکی از دلال‌های اسلحه زمان جنگ ایران-عراق که اقدام به خرید تسلیحات و موشک برای ایران می‌کرد منوچهر قربانی‌فر بود. قربانی‌فر از طریق عدنان خاشقچی یکی از سرمایه‌داران عربستان، تسلیحات و موشکهای "هاوگ" و"تاو" را برای ایران خریداری می‌کرد.
ایران در زمان جنگ با عراق اولین تیم موشکی به نام "حدید" به سرپرستی حسن تهرانی‌مقدم را در سال ۶۳ جهت آموزش موشکی به سوریه فرستاد، در همان زمان اولین موشک‌ها توسط لیبی و کره‌شمالی در اختیار ایران قرار گرفت. ایران از سال ۶۳ برنامه موشکی خود را آغاز کرد اما در سال ۶۶ از طریق مهندسی معکوس توانست موشک‌هایی با برد ۳۰۰ کیلومتر با سوخت جامد را تولید کند.
در اوایل دهه ۷۰ موشکهای شهاب ۱ و ۲ طراحی و تولید شدند،این موشکهای دارای برد ۳۰۰ تا۵۰۰ کیلومتر بودند. جمهوری اسلامی از همان زمان هدف خود را برای دستیابی به موشکهای دور برد گذاشته بود.
در سل ۷۷ بود که جمهوری اسلامی توانست به نسل اول موشک شهاب ۳ دست یابد، این اولین موشک دور برد ایران با سوخت مایع با برد ۱۳۰۰-۱۱۰۰ کیلومتر بود، موشک شهاب ۳ توسط تیم موشکی ایران طراحی و تولید شد. هم‌زمان با تولید و آزمایش موشک شهاب ۳ حساسیت بر روی برنامه موشکی ایران آغاز شد.
یکی از دلایل نگرانی کشورهای قدرتمند و منطقه از توسعه صنعت موشکی ایران رویکرد تهاجمی مقامات جمهوری اسلامی است؛ در این میان اسرائیل بیش از دیگر کشورها از توان موشکی ایران نگران است و یکی از دلایل آن شعارهای مقامات جمهوری اسلامی برای نابودی اسرائیل و همچنین دسترسی و تجهیز گروه‌های مخالف اسرائیل مانند حزب‌الله به موشکهای ساخت ایران است.
جمهوری اسلامی در دهه ۸۰ به موشکهای بالستیک دور برد با برد ۲۰۰۰ کیلومتر دست یافت که شامال موشکهای "سجیل، قدر، شهاب ب-۳" است، اما این موشک‌ها درابتدای تولید از دقت کافی برخوردار نبودند. ایران بعد از اینکه موشکهای دور برد طراحی کرد، برنامه خود را جهت دقت‌افزایی موشک‌ها متمرکز کرد.
حجازی معاون وقت ستاد کل نیروهای مسلح اردیبهشت ۹۳ تاکید کرد: رهبرایران در سال ۸۸ زمانی که فرمانده جدید هوا و فضا سپاه پاسداران را منصوب کرد دستور داد به دنبال دقت‌افزایی موشک‌ها باشد و تیم موشکی سپاه به دستور آیت‌الله خامنه‌ای تمرکز بر ساخت و ارتقا موشکهای بالستیک با دقت بالا(نقطه‌زن) کرد.
نگرانی از موشکهای دوربرد ایران
اما توسعه برنامه موشکی ایران همواره موجب نگرانی آمریکا و اروپا است. آنها بیم دارمد که ایران اقدام به تولید مخفیانه موشک‌هایی کند که بردی بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر را دارا باشند.
دهقان وزیردفاع سابق مرداد سال ۹۴ اذعان داشت: «ما موشک با برد بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر نمی‌سازیم» و مقامات جمهوری اسلامی هم به این نکته بارها اشاره کردند، اما در اواخر همان سال ایران اقدام به آزمایش موشکهای با برد ۲۰۰۰ کیلومتر کرد، این موشک‌ها دوربرد و نقطه زن شامل قدر«اف» و «اچ» بود.
اما موشکهای ایران براساس اطلاعات انتشار یافته مانند "شهاب-دی۳ یا قدر-۱۱۰" دارای برد بین ۲۲۰۰ تا ۳۰۰۰کیلومتر هستند، موشک قدر-۱۱۰ قابلیت هدف قراردادن دورترین نقاط اروپا و بیش از ۷۰ درصد آسیا را داراست، اما ایران بارها این اطلاعات را تکذیب کرده است و تاکید می‌کند تصمیم به تولید موشکهای با برد بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر ندارد.
مقامات جمهوری‌اسلامی مدعی هستند که صنعت موشکی ایران بومی است، توسعه صنعت موشکی ایران مدیون دلال‌های اسلحه و همچنین کشور روسیه است که منبع اصلی تامین‌کننده و انتقال دانش فنی و فن‌آوری موشکهای بالستیک به جمهوری‌اسلامی هستند.
در سال ۱۳۸۰در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی قرارداد ۳۰۰ میلیون دلاری خرید تسلیحات بین ایران و روسیه منعقد شد. ارتباط ایران و روسیه تنها به خرید و فروش تسلیحات برای دریافت دانش فنی و فن‌آوری موشکهای بالستیک منجر نشد، گسترش ارتباطات اقتصادی و سیاسی با یکدیگر و همکاری‌های استراتژیک کوتاه و بلندمدت، جزو دیگر دستاوردهای معامله تسلیحاتی بود.
با توجه به سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی بیش از دو دهه جمهوری‌اسلامی در صنعت موشکی، در حال حاضر می‌توان گفت کشور ایران جزو ۲۰ قدرت برتر موشکی در جهان است، بسیاری از سایت‌های تحلیلی نظامی توان موشکی ایران را جزو ۱۰ کشور اول می‌دانند.
ایران بر سر برنامه موشکی‌اش مذاکره نمی‌کند
اما هربار ایران عملیات موشکی انجام داده مخالفان و مدافعان برنامه موشکی ایران در شبکه‌های اجتماعی به بحث پرداخته‌اند. یکی از تازه‌ترین عملیات، حمله موشکی سپاه به "مقر عاملان حمله اهواز" در سوریه بود، هم‌زمان خبرسقوط یک فروند موشک از موشکهای شلیک شده و خطای موشکی منتشر شد.
جدا از بحث تاثیرگذاری این حمله؛ خطای سامانه موشکی و ضد موشکی صرفا مختص ایران نیست، به عنوان مثال یکی از موارد دی ماه سال ۹۶ بود که "هشدار موشکی اشتباه هاوایی، مردم آمریکا را به وحشت انداخت" و مورد بعد در آبان ماه ۹۶ برای "سامانه دفاع موشکی پاتریوت ساخت آمریکا" درعربستان رخ داد.
با اینکه کشورهای اروپایی و آمریکا اتفاق نظر دارند که باید در مورد برنامه موشکی ایران گفت‌وگو صورت گیرد، اما مقامات جمهوری‌اسلامی با گفت‌وگو بر سر موضوع توان موشکی مخالف هستند و همواره تاکید دارند که برنامه موشکی آنها دفاعی و بازدارنده است.
ضمن اینکه جمهوری‌اسلامی بارها به سخنان رهبر جمهوری اسلامی در سال ۱۳۸۹ استناد کرده است که:"کاربرد سلاح هسته‌ای حرام است". اما نکته قابل تامل در این فتوا این است که آیت‌الله خامنه‌ای هیچ‌گاه تولید یا دستیابی سلاح هسته‌ای را حرام ندانسته است.
ایران در سال ۸۲ پروتکل الحاقی معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را امضا و اجرایی کرد، اما موشکهای طراحی شده ایران طبق گزارش مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک (IISS) قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای را دارند و همچنین وزارت خارجه آمریکا معتقد است که موشک تازه آزمایش‌شده توسط سپاه قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای و هدف قرار دادن کشورهای اروپایی را دارد.
جمهوری‌اسلامی در دو دهه اخیر هزینه بسیاری برای دستیابی به توان موشکی کرده است و احتمال اینکه بر سر توان موشکی خود حاضر به عقب‌نشینی شود بسیار کم است. هرچند باید این نکته را در نظر داشت که افزایش توان دفاعی حق هر کشوری در راستای دفاع در مقابل تهاجم است، اما یکی از دلایل نگرانی کشورهای منطقه و اسرائیل از برنامه موشکی ایران، سیاست‌های تهاجمی است که مقامات عالی و نظامی ایران اتخاذ می‌کنند.
* مطالب منتشر شده در صفحه "دیدگاه" صرفا بازتاب‌دهنده نظر و دیدگاه نویسندگان آن است.