سفر ماس در روزنامه‌های ایران؛ از اهانت تا فراخوان به تامل
۱۳۹۸ خرداد ۲۱, سه‌شنبه
در حالی که روزنامه‌های نزدیک به دولت حسن روحانی، در شماره روز سه‌شنبه ۲۱ خرداد (۱۱ ژوئن) خود، در مجموع با لحن و نگاهی ملایم‌تر از مواضع هایکو ماس انتقاد کرده‌اند، روزنامه‌های تندرو به‌شدت به مواضع و اظهارات وزیر امور خارجه آلمان تاخته‌اند.
روزنامه جوان، نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، طرحی از هایکو ماس را منتشر کرده که در آن او همچون یک سرباز نازی، در حال سلام دادن است. این روزنامه برای گزارش سفر وزیر امور خارجه آلمان تیتر "توقع فاشیستی فرستاده اروپا" را انتخاب کرده است.
جوان، که دیدگاه نیروهای تندرو در جمهوری اسلامی را بازتاب می‌دهد، در آغاز گزارش خود نوشته است: «پسمانده‌های متعفن نازیسم و فاشیسم در روح ضعیف‌ترین اروپای تاریخ حلول کرده است تا به آنان هویتی تازه بدهد. اما ظاهراً تراوشات تهوع‌آور ذهن خودپسند اروپایی‌ها فقط به درد مومیایی کردن لاشه پوسیده برجام می‌خورد و در هر عرصه دیگری، اروپا اکنون یک منفعل بیچاره است.»
روزنامه جوان نوشته است: «آشفتگانی که نام اتحادیه را برای خود برگزیده‌اند، در شرایطی که ضعیف‌ترین دوران تاریخی خود را پس از عقب‌ماندگی‌های قرون وسطی می‌گذرانند، فرستاده خود را به تهران گسیل کردند تا اینجا پشت تریبون بگوید.» و نیز «اروپا نمی‌تواند بدون خواست آمریکا برجام را اجرا کند، اما از ایران نمی‌پذیریم که از برجام کم بگذارد! با این توصیف، آمدن او به خاک ایران چرا مهیا شد؟!»
این روزنامه نه تنها از اینکه اروپا نتوانسته به تعهدات خود در توافق اتمی با ایران عمل کند انتقاد کرده، بلکه دفاع وزیر امور خارجه آلمان از موجودیت اسرائیل را آن هم در تهران به باد حمله گرفته است. به نوشته این روزنامه هایکو ماس، روز دوشنبه در پاسخ به سوال یک خبرنگار گفته بود: «حمایت از اسرائیل و دوستی نزدیک با آنها قابل بحث نیست؛ این مسئله جزو اصول و باور‌های حکومتی جمهوری فدرال آلمان است و قابل تغییر هم نیست و این مسئولیتی است که تاریخ به ما داده است. من این اصل را در تهران نیز عوض نمی‌کنم.»
روزنامه کیهان نیز با این تیتر که «آلمان باید عذرخواهی می‌کرد، فضولی کرد» به سفر هایکو ماس و سخنان او واکنشی منفی نشان داده است. کیهان، که یکی از اصلی‌ترین تریبون‌های جناح تندرو است، در گزارش خود نوشته است: «هایکو ماس در تمام مدت نشست خبری مشترک، هم در اظهارات خود و هم حرکات صورت و حتی راه رفتن کنار مقام ایرانی، با تکبر و بی‌ادبی رفتار کرد.»
روزنامه کیهان تنها به انتقاد از وزیر امور خارجه آلمان بسنده نکرده، و حتی سوال خبرنگار روزنامه "بیلد" از وزیر امور خارجه ایران را بی‌شرمانه خوانده است. به نوشته این روزنامه، «خبرنگار روزنامه بیلد به عنوان نماینده رسانه‌های آلمانی در سؤالی بی‌شرمانه از وزیر خارجه کشورمان پرسید که چرا ایران به (اقدام شنیع) همجنس‌بازی در این کشور احترام نمی‌گذارد؟ ظریف در پاسخ به این سؤال سخیف گفت: جامعه ما دارای اصول اخلاقی است که مردم براساس آن به حیات خود ادامه می‌دهند. اصول اخلاقی و مقررات قانونی ما حاکم بر رفتار افراد در اماکن عمومی بوده و رعایت قانون و اخلاق عمومی ضروری است.»
روزنامه کیهان همچنین با انتقاد از اظهارات هایکو ماس درباره اسرائیل نوشته است:«بخش قابل توجهی از کرسی‌های نمایندگی مجلس کشور آلمان در اختیار صهیونیست‌های غیرآلمانی‌تبار است. این رویکرد حقارت‌آمیز کشور آلمان در مقابل یک رژیم جعلی و کودک‌کش، چیزی جز بردگی نیست.»
روزنامه‌های تندرو که در جریان مذاکرات ایران با پنج عضو دایمی شورای امنیت و آلمان برای رسیدن به یک توافق هسته‌ای همواره با چنین توافقی مخالفت می‌کردند، در گزارش‌های روز سه‌شنبه خود از سفر هایکو ماس، به تندی از اتحادیه اروپا انتقاد کرده‌اند و از جمله این سخن وزیر امور خارجه آلمان را به باد حمله گرفته‌اند که «آلمان و اتحادیه اروپا سعی می‌کنند عدم حضور آمریکا در برجام را جبران کنند اما ما این مسئله را نمی‌پذیریم که چون یک طرف تعهداتش را کاهش داده، طرف دیگر هم تعهدات خود را کاهش دهد. آلمان می‌کوشد به تعهدات خود در برجام عمل کند اما معجزه هم نمی‌توانیم بکنیم.»
روزنامه‌های طرفدار دولت حسن روحانی نیز همین موضع وزیر امور خارجه آلمان را ناخوشایند یافته‌اند، اما انتقادهای خود را با لحنی ملایم‌تر مطرح کرده‌اند.
روزنامه آرمان، "معجزه نمی‌توانیم بکنیم" را به عنوان حرف آخر وزیر امور خارجه آلمان برجسته کرده است. حمیدرضا آصفی، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه ایران نیز در یادداشتی در همین روزنامه نوشته است: «اظهارات وزیر خارجه آلمان در میان خبرنگاران نشان داد هایکو ماس با دستان خالی به تهران سفر کرده است. اروپا درصدد مدیریت بحران در منطقه است، نه جبران کم‌کاری و کاستی‌هایش در برجام. اروپا به عنوان مجموعه‌ای که در نزدیکی این منطقه قرار دارد به شدت نگران موضوعات امنیتی و از این دست مسائل است. از این رو بحران و افزایش تنش به سرعت شرایط اروپا را تحت تاثیر قرار خواهد داد. از این روست که اروپا تلاش می‌کند به مدیریت این مساله بپردازد.»
این دیپلمات ایرانی در یادداشت خود نوشته است: «اظهارات دیروز وزیر خارجه آلمان نشان داد برلین چیزی برای ارائه به تهران ندارد و تنها به تعارف و تاکید به اراده دولت‌های اروپایی متمرکز می‌شود. این در حالی است که با کاخ سفید و دولت ترامپ همه گونه همکاری را به عمل آورده و صرفا به اعلام مواضع در زنده نگه داشتن برجام بسنده کرده است. اروپا تاکنون نشان داده است که چیزی بیشتر از شبه مستعمره آمریکا نیست. بنابراین اروپا نمی‌تواند سیاست‌ها و اهداف خود را مستقل از آمریکا به پیش ببرد. هر چه زمان بگذرد، احیای برجام ناممکن‌تر و رغبت ایران به تفاهم کمتر می‌شود.»
روزنامه ایران، متعلق به دولت، با اشاره به سخنان حسن روحانی و محمد جواد ظریف نوشته است وزیر امور خارجه آلمان مطالبات ایران را شنید. اروپا باید به تعهداتی که در توافق اتمی داده، عمل کند.
این روزنامه نوشته است: «نتایج این سفر درباره توافق هسته‌ای در روزهای آینده و با نزدیک شدن به پایان فرصت دو ماهه تهران و در تصمیم دولتمردان ایران به اجرای تام و تمام تعهدات برجامی‌اش یا متوقف کردن بخش دیگری از این تعهدات پدیدار می‌شود.»
ایران یک ماه پیش، با دادن مهلتی شصت روزه به اتحادیه اروپا برای عمل کردن به تعهدات خود برای بی اثر کردن تحریم‌های آمریکا از جمله در حوزه فروش نفت و رفع محدودیت‌های بانکی، اعلام کرد انجام بخشی از تعهدات خود در توافق اتمی را متوقف می‌کند.
اتحادیه اروپا بلافاصله پذیرش این اولتیماتوم را رد کرد و وزیر امور خارجه آلمان نیز روز دوشنبه در تهران تاکید کرد که اروپا نمی‌پذیرد که ایران به خاطر خروج آمریکا از توافق اتمی، به تعهدات خود در این توافق عمل نکند.
روزنامه ابتکار، دیگر روزنامه اصلاح‌طلب تهران نیز در سرمقاله خود به موضوع سفر هایکو ماس به تهران پرداخته و نوشته است:« اروپا فاقد توانایی لازم در تامین خواست‌هایی است که ایران از حیث حقوقی و اخلاقی بیان می‌کند اما بر انتظارات یکسویه خود از این کشور اصرار دارد. به نظر می‌آید، کلام هایکو ماس در کنفرانس مطبوعاتی مشترک خود با ظریف، جنسی از تهدید داشت. او گفت: "در حال حاضر سوریه و یمن شاهد جنگ هستند اما اینجا (ایران) جنگ نیست و تلاش همه این است که وضع به همین صورت بماند". بنابراین وزیر امور خارجه آلمان که به تعبیری اروپاییان و خاصه جناح غربی گروه ۱+۴ را نمایندگی می‌کند، کف و سقف توانایی جناح اروپایی را در مجاب کردن تهران برای ماندن در برجام بیان کرد.»
با این همه، روزنامه شرق، در یادداشتی به قلم جاوید قربان‌اوغلی، یک دیپلمات ارشد ایرانی، از شیوه سخن گفتن محمد جواد ظریف در کنفرانس خبری مشترکش با هایکو ماس انتقاد کرده و نوشته است: «مقامات دیپلماسی ایران باید بدانند میان ادبیات عالی‌ترین مقام دیپلماسی با مسئولان بخش‌های دیگر کشور باید تفاوت روشن وجود داشته باشد.»
به نوشته این دیپلمات ایرانی، «اگر بنا باشد همگی با یک ادبیات سخن بگویند، چه نیازی به دستگاه دیپلماسی در یک کشور وجود دارد؟ معمولاً در جلسات مذاکرات پشت در‌های بسته، طرفین دیدگاه‌های خود را با صراحت به یکدیگر انتقال می‌دهند، ولی در نشست خبری، تلاش می‌کنند جلسه را دارای بالاترین سطح تفاهمات نشان دهند.»
به نوشته روزنامه شرق، «این یک اشتباه مهلک است که تصور شود با تندی‌کردن و نادیده گرفتن ظرایف دیپلماتیک و ادبیات مذاکره، می‌توان اروپا را وادار به ایستادن مقابل ایالات متحده کرد بلکه برعکس باعث آن خواهد شد که اتحادیه اروپا به سمت آمریکا هل داده شود».