پس پرده انقلاب
۱۳۹۷ اسفند ۸, چهارشنبهنادژدا کروپسکایا (Nadezhda Krupskaja) در سنپِتِرزبورگ زاده شد.
پدرش نجیبزاده و افسر ارتش و مادرش آموزگار بود و او هم نخست حرفه مادرش را داشت و به کارگران خواندن و نوشتن میآموخت.
۲۴ ساله بود که با حقوقدان جوان و رهبر پسین انقلاب سوسیالیستی روسیه لنین آشنا شد و از همان دم همراه او به فعالیت سیاسی در گروههای مارکسیستی پرداخت.
۲۶ ساله بود که به اتهام "اخلال علیه حکومت" به دو سال زندان محکوم ، ولی پس از گذراندن شش ماه آن، به سیبری نزد لنین تبعید شد و همانجا با او ازدواج کرد و از آن پس همواره در ویرایش آثار لنین نقش اول را داشت.
او بر خلاف لنین سخت به ادبیات علاقه داشت و سازگار با شغل و تحصیلش به امور پرورشی میپرداخت و در این زمینه تئوری "پرورش پولیتکنیکی" را پیش کشید که یک شیوه تحصیلی آمریکایی و روشی مانند کار و دانش یعنی "سازگارسازی کار مغزی و دستی و همکاری مدرسهها با کارخانهها" بود.
۳۰ ساله بود که با لنین به سوئیس، آلمان، انگلیس و لهستان رفت و از آنجا که زبانهای آلمانی، فرانسوی، انگلیسی و لهستانی میدانست، یک تنه به کارهای نوشتاری سازماندهی جنبشی که لنین در تبعید به راه انداخته بود میرسید.
۴۷ ساله بود که با لنین به روسیه بازگشت و "از پشت صحنه" در استقرار رژیم سوسیالیستی نقش تعیینکننده داشت.
او با اینکه همیشه با لنین و حزب کمونیست همنظر نبود، اما هرگز مخالفت خود را صریح بیان نکرد.
لنین در تبعید با اینِس آرمان، دختر زیبایی از یک خانواده توانگر فرانسوی آشنا و یار شده بود. نادشدا پیشنهاد کرد که با آن زن ازدواج کند، اما لنین رابطه سهنفره را ترجیح داد و نادشدا هم بر این کار گردن نهاد.
در خاطراتش مینویسد: «تنها دورهای که برای همدیگر وقت داشتیم، همان زمان تبعید در سیبری بود. توی باغچه کوچکمان همهجور سبزی میکاشتیم: خیار، هویج، چغندر و کدو. ولادیمیر ایلیچ شکار میرفت و به باتلاقها هم سرک میکشید.»
نادژدا کنستانتینوونا کروپسکایا در ۷۰ سالگی در پایتخت اتحاد شوروی درگذشت.