استفاده از نام و تمثیل حیوانات در زبان آلمانی
شاید کمتر زبانی را بتوان یافت که استفاده از تمثیل حیوانات در آن مانند زبان آلمانی جایگاه ویژه و کاربردی وسیع داشته باشد. در این گزارش تصویری شما را با دستچینی از این کلمات، معنی و کاربردهای عجیب آن آشنا میکنیم:
Löwenanteil
"سهم شیر" . در داستانهای ازوپ، افسانهسرای یونانی آمده است که روزی شیر، خر و روباه به شکار رفتند. پس از شکار، شیر به خر دستور داد گوشت را تقسیم کند. خر هم آن را به سه قسمت مساوی تقسیم کرد که عصبانیت شیر را برانگیخت و خر را بدرید. سپس به روباه دستور داد گوشت را تقسیم کند. روباه هم تقریبا همه گوشت را جلوی شیر گذاشت. شیر پرسید از چه کسی اینگونه تقسیم کردن آموختی؟ روباه گفت: از خر!
Affentheater
در گذشته "تئاتر میمونها" در بازارها و جشنها در اروپا هم رواج داشت. میمونهایی که لباس بر تنشان کرده بودند و برای تماشاگران حرکات آکروباتیک انجام میدادند. گرچه تئاتر میمونها دیگر رواج ندارد، اما در زبان آلمانی برای "زیاده روی در ادا و اطوار" و "شکلک سازی" و "تقلید درآوردن" بکار برده میشود.
Bordsteinschwalbe
"بورداشتاین" (Bordstein) به سنگ جدول کنار خیابان گفته میشود. "شوالبه" (Schwalbe) به معنی "پرستو" است. "پرستوی خیابانی" به "کارگران جنسی" یا "زنان تنفروش" که در خیابان کار میکنند اطلاق میشود.
Drehwurm
از فعل "درهن" (Drehen) "چرخیدن" و اسم "وورم" (Wurm) به معنی "کرم" در زبان محاوره آلمانی برای سرگیجه استفاده میشود.
Elefantengedächtnis
گفته میشود فیل حافظه بسیار قوی دارد و میتواند رویدادهای ۳۰ سال گذشته را بخاطر میسپارد. البته این حافظه بیشتر از "بو" و "صدا" تشکیل شده است. آلمانیها به افرادی که حافظه قوی داشته باشند میگویند او دارای "الفانتن گدشنیس" است.
Gänsefüßchen
گرچه معنی لغوی "گنزه فوسشن"، "پای غاز" است، اما در زبان محاوره آلمانی به معنی علامت نقل قول (" ... ") است.
Katzenjammer
واژه "کاتسن یامر" ربطی به ترجمه لغوی "ناله گربه" ندارد، بلکه در گذشته "ناله کردن و بالا آوردن" (Kotzen-Jammer) بوده که گاهی مواقع در پی مصرف زیاد مشروبات الکلی روی میدهد. این واژه به مرور زمان به "کاتسن یامر" تبدیل شده است. "کاتسن یامر" امروزه به بیشتر معنی "نالیدن یا گلایه کردن در باره چیزی" است.
Rabenmutter
"مادر کلاغ سیاه" در زبان آلمانی به زنانی اطلاق میشود که به فرزندانشان رسیدگی نمیکنند. در دهههای گذشته در مورد زنان شاغل نیز بعنوان "رابن موتر" یاد میشده است. این واژه برای نخستین بار در ادبیات آلمانی در سال ۱۳۵۰ میلادی توسط کنراد فون مگنبرگ استفاده شده است.
Pferdekuss
"پ" در این کلمه تلفظ نمیشود و "فِردِ کوس" خوانده میشود. "فِردِ" (Pferd) به معنی اسب است و "کوس" (Kuss) به معنی بوسه است. این لغت اما هیچ ربطی به "بوسه اسب" ندارد، بلکه به ضرب خوردگی و کبود شدن مخصوصا ران پا اطلاق میشود. احتمالا در گذشته برای کبودی پا که بر اثر لگد زدن و سُم اسب بوجود میآمده از این واژه استفاده میشده است.
Wespentaille
"کمر زنبوری" از دو کلمه "وسپن" (نوعی زنبور وحشی) و "تایله" (taille) به معنی دور کمر تشکیل شده است. این کلمه در دنیای مد و لباس کاربرد دارد و منظور آن "کمر باریک" است.
Zebrastreifen
گرچه معنی کلامی "سبرا اشترایفن" ، "خطوط روی پوست گورخر" است، اما در آلمان کاربرد دیگری هم دارد و به "خط عابر پیاده" نیز اطلاق میشود.
Ziegenpeter
منظور از "سیگن پتر" بیماری "موپس" (Mumps) یا "اوریون" است که معمولا کودکان را به آن مبتلا میشوند. بروز اصلی و عمده این بیماری التهاب غده بناگوشی است، ولی ممکن است این عفونت به غدههای دیگر، مانند لوزالمعده، مغز، بیضه و تخمدان هم گسترش یابد. این بیماری یک عفونت واگیردار است.
Backfisch
از واژههای قدیمی است و ریشه در فرهنگ ماهیگیران انگلیسی دارد. به رسم ماهیگیران، ماهیان کوچکی که در تور میافتادند باید به دریا بازگشت (Back) داده میشدند. در آلمانی اما به "دختران جوان که هنوز کاملا بالغ نشدهاند" اطلاق میشود.
Domspatzen
"دُم" به معنی کلیسای جامع و "اشپاتزن" (Spatzen) به معنی گنجشکها است. اما در زبان آلمانی به معنی گروه کر کودکان کلیسا به کار گرفته میشود.
Katzenwäsche
"کاتسنوشه" در فارسی هم همان معنی "گربهشور" را دارد و معنی آن "بدون دقت و با سهل انگاری شُستن چیزی و یا انجام کاری است".
Katzensprung
منظور از "پرش گربه" نزدیکی فاصله دو نقطه به دیگر است. بطور مثال در آلمان گفته میشود:« فاصله خانه من تا سینما یک "پرش گربه" بیشتر نیست».
Zeitungsente
از دو واژه "تسایتونگ" (Zeitung) به معنی روزنامه و "انته" (Ente) به معنی اردک به اضافه حرف اتصال "اس" ساخته شده است. معنی آن اما در زبان آلمانی "گزارش غیر واقعی در روزنامه است". در سالهای اخیر با گسترش کار شبکههای اجتماعی در جهان دیجیتال و به ویژه از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا "فیک نیوز" ( Fake News) شهرت جهانی یافت.
Bärendienst
در زبان فارسی هم از مشابه "ِبرِن دینست" (Bärendienst) که همان "دوستی خاله خرسه" است استفاده میشود و منظور دوستی و محبت زیانبار است.
Warteschlange
فعل "وارتن" (warten) به معنی انتطار کشیدن و "شلانگه" (Schlange) با معنی "مار". در آلمانی از این لغت برای "صف" استفاده میشود.
Sauklaue
"سُم خوک" (زاوکلاو) در زبان آلمانی به معنی "بد خط" است و به افرادی اطلاق میشود که خط خوبی ندارند. در فارسی به این نوع "خرچنگ قورباغه" گفته میشود.