۲۳ میلیارد دلار چک برگشتی در ایران
۱۳۸۹ اردیبهشت ۱۶, پنجشنبهگزارش بانک مرکزی همچنین نشان میدهد که در سال ۱۳۸۸ از تعداد چکهای مبادله شده در بازار نیز، نسبت به سال پیش ۳۴ درصد کاسته شده است.
نکته مهم دیگر در گزارش بانک مرکزی این است که به رغم کاهش ۳۴ درصدی تعداد چکها، مجموع مبلغ آنها نسبت به سال قبل تنها ۷ دهم درصد کمتر بوده است. این نکته حکایت از آن دارد که مبادلهها به وسیله چک، به ارقام بالا محدود شده است.
کاهش اعتماد مردم
کارشناسان اقتصادی، کاهش معاملات غیرنقدی را نشانه بیاعتمادی مردم به چشمانداز اقتصادی یک کشور میدانند. آنچه در سال گذشته خورشیدی به این سلب اعتماد کمک کرد، ناآرامیهای پس از انتخابات ۲۲ خرداد و گسترش تحریمهای بینالمللی علیه ایران بود. کارشناسان، نگرانیهای ناشی از اجرای طرح هدفمندسازی یارانهها را نیز، دلیل دیگری برای کاهش اعتماد مردم میدانند.
تحلیل آماری بانک مرکزی نشان میدهد که میانگین ارزش چکهای دستبه دست شده در سال پیش ۹ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان و ۳۳ درصد بیشتر از میانگین سال ۱۳۸۷ بوده است.
اگر تعداد چکهای دست به دست شده را، آنطور که کارشناسان ارزیابی میکنند شاخصی برای اعتماد بازار به داد و ستدهای غیرنقدی بدانیم، در فاصله سالهای ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۸ بازار ایران بیشترین اعتماد را در دو سال ۱۳۸۲ و ۱۳۸۶ به خود جلب کرده است. تعداد چکهای دست به دست شده، در سال ۸۲ (دوران خاتمی) حدود ۷۵ میلیون فقره و در سال ۸۶ نزدیک به ۸۰ میلیون فقره اعلام شده است.
اما با توجه به حجم نقدینگی و سطح معاملات، همین آمار ثابت میکند که ضریب اعتماد عمومی به معاملات غیرنقدی در سال ۸۲ بیشتر از سال ۸۶ بوده است. زیرا حجم نقدینگی و سطح معاملات در سال ۸۶ چندین برابر سال ۸۲ بود، اما تعداد چکها تنها حدود ۶ درصد بیشتر بود.
در بخشی دیگر از گزارش بانک مرکزی، تعداد چکهای برگشتی سال ۱۳۸۸ بیش از ۵ میلیون فقره و ارزش کل این اسناد ۲۳ هزار میلیارد تومان (حدود ۲۳ میلیارد دلار) اعلام شده است. این بدان معنا است که هر چک برگشتی، به طور متوسط، ۴ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان ارزش داشته است.
در حال حاضر، دهها هزار ایرانی به خاطر صدور چکهای بیمحل در زندانهای جمهوری اسلامی به سر میبرند.
جواد طالعی
تحریریه: مصطفی ملکان