گسترش بحران مالی به دوبی

سال‌ها بود که در دوبی قیمت زمین و مسکن و ساختمان روندی به‌شدت صعودی را طی می‌کرد. نمونه‌ی آن آسمانخراش‌ها و هتل‌های بسیار مجللی بود که حسرت جهانیان را برانگیخته بود. در آغاز رونق ساختمان‌سازی، سرمایه‌گذاران قادر بودند سرمایه‌ی خود را فقط در فاصله‌ی یک سال دو برابر کنند. بدین‌سان دوبی به کانون جذب سرمایه‌های جهانی بدل شد، به‌طوری‌که هم شرکت‌ها و تاجران جدی و معتبر را به‌سوی خود جلب کرد و هم عاملان پولشویی، از جمله روسیه، ایران، هند، اروپا و آمریکا را.

افت فزاینده‌ی سرمایه‌گذاری‌ها

بحران جهانی مالی این سرمایه‌گذران را محتاط‌‌تر کرده است. امروز در هر گوشه‌ی این شهر بناهای بزرگ نوسازی را می‌توان شاهد بود که نیمه‌‌کاره مانده‌‌اند. با کاهش فزاینده‌ی سرمایه‌گذاری‌های جدید، بودجه‌ی برخی شرکت‌های ساختمانی ته کشیده است و این امر باعث شده برخی شرکت‌ها به شیوه‌های فروش غیرواقعی روی آورند.

از این رو برخی واسطه‌های فروش واحدهای ساختمانی می‌کوشند خریداران را با یک رشته شگردها ترغیب به خرید کنند. مثلا اگر کسی آپارتمانی را بخرد، یک دستگاه اتومبیل رایگان نیز به او تعلق خواهد گرفت. نسبت به بزرگی مساحت و ارزش واحد ساختمانی، مثلا یک اتومبیل BMW و یا فِراری به او خواهد رسید. حتا یک شرکت ساختمانی اعلام کرده، در میان یکصد خریدار آپارتمان‌های یک برج مسکونی، یک هواپیمای جت مدل "Lear" ویژه مدیران را به قرعه خواهد گذارد.

اما همه‌ی این شگردها برای جلب سرمایه‌گذاری بیشتر در دوبی نتوانسته به میزان قابل توجهی خریداران را ترغیب کند. به‌ویژه از زمانی که ‌خریداران یک دستگاه ساختمان، دیگر به‌طور خودکار اجازه‌ی اقامت در دوبی را دریافت نخواهد کرد، سرمایه‌گذاری‌ها کاهش یافته است. امروز فقط تضمین داده می‌شود که خریدار هر زمان که مایل باشد می‌تواند بیاید و به ملک خود سرکشی کند. این امر باعث شد که سرمایه‌گذران قدیمی پول خود را از امارات بیرون بکشند، به‌ویژه آن پول‌هایی که از راه‌های غیرقانونی به‌دست آمده بود.

به همین دلیل سوداگران بین‌المللی طی هفته‌های گذشته حدود ۵۷ میلیارد دلار "پول بی نام و ‌نشان" خود را از امارات متحده‌ی عربی خارج کردند. اگرچه به‌طور علنی، سخنی از آن در میان نیست، ولی بدهی دوبی، به‌عنوان یکی از هفت امیرنشین‌امارات، در این فاصله به ۷۰ میلیارد دلار رسیده است.

نگاه دوبی به ابوظبی برای کمک

از این رو نگاه دوبی در هفته‌های گذشته به ابوظبی دوخته شده که ثروتمندترین امیرنشین امارات است و در اهرم رهبری سیاسی امارات را نیز در دست دارد. در ابوظبی بودجه‌ی دولت تثبیت‌‌شده است، زیرا که آن‌جا سیل نفت جاری است. ولی بر خلاف ابوظبی، فقط ۶ درصد بودجه‌‌ی دوبی از درآمدهای نفتی تأمین می‌شود. در شرایط کنونی، نه تنها اقتصاد جهانی زیر فشار بحران مالی قرار دارد، بلکه کشورهای نفت‌خیز به‌طور مضاعف زیر فشار روند سقوط بهای نفت قرار گرفته‌اند.

به این امید که ابوظبی زیر بال امیر‌نشین دوبی را بگیرد، هنوز نمی‌توان اطمینان داشت. از سال ۱۹۷۱ امیرنشین‌ها استقلال خود را دارند و ابوظبی پایتخت امارات متحده‌ی عربی است و شیخ خلیفه بن زیاد آل نهیان، ریاست کل امارات را به‌عهده دارد. رهبر دوبی، شیخ محمد بن رشید آل مکتوم، ریاست دولت امارات را در اختیار دارد، ولی این مسئله ربطی به این امر ندارد که پایتخت در شرایط جدی اضطراری به کمک دوبی خواهد شتافت یا خیر. ابوظبی برای امیرنشین‌های دیگر محدودیت‌هایی را قائل است، به‌ویژه در هنگامه‌ای که قیمت نفت در بازار جهانی تا این اندازه افت کرده باشد.

دوبی در عین حال اعتماد به نفس خود را از دست نمی‌دهد. مقامات رسمی آن‌گاه که دیگر مجبور به موضع‌گیری هستند، می‌گویند امارات متحده‌ی عربی به قدر کافی از پشتوانه برخوردار هست که بتواند از پس بحران مالی برآید. اما آن‌ها ترجیح می‌دهند در مورد بحران مالی بیشتر سکوت کنند. ارقام نشان می‌دهند که اماراتی‌ها پول‌های خود را از خارج برگردانده‌اند، خارجی‌ها محتاط‌‌تر شده‌اند و پروژه‌های ساختمانی، لنگ لنگان پیش می‌روند. آنان حال در فکر این هستند که کارگران میهمان از کشورهای جنوب شرقی آسیا و دیگر کشورها را با کارگران چینی جایگزین کنند.