گسترش اسلام‌گرایی در دانشگاه‌های پاکستان
۱۳۸۹ اردیبهشت ۲۵, شنبه
دانشگاه دولتی پنجاب در لاهور، یکی از مشهورترین دانشگاه‌های پاکستان است، دانشگاهی با فضایی باز و دور از تعصبات مذهبی. اما از چندی پیش فعالیت گروه‌هایی که خود را "حافظان اخلاق اسلامی" می‌دانند، در این دانشگاه افزایش یافته است. دانشکده‌ی اقتصاد یکی از صحنه‌های اصلی حضور این گروه‌هاست. در این دانشکده مدت‌هاست که دانشجویان دختر و پسر جدا آموزش داده می‌شوند. از دید افراط‌گرایان، آموزش در کلاس‌های مختلط و هم‌کلام‌شدن دختران و پسران یا نوشابه‌های غربی و سالن‌های غذاخوری مختلط، از مظاهر "بی‌اخلاقی دینی" هستند.
غرب‌ستیزی یکی از شعارهای اصلی اسلام‌گرایان است؛ آنان از نفوذ بسیاری بر خورداند و در بسیاری از بخش‌ها آنها هستند که حد و مرزها را مشخص می‌کنند. به گفته‌ی یکی از دانشجویان دانشکده‌ی حقوق، «اگر دختر و پسری به صحبت بنشینند، در مدت کوتاهی تعدادی مُلبّس به پیراهن‌های بلند و شلوارهای گشاد با ریش از راه می‌رسند و اگر کتک‌شان نزنند، تهدیدشان می‌کنند.»
البته استادان هم از فعالیت‌های این گروه‌ها در امان نیستند. دو استاد این دانشگاه اخیرا از سوی این افراد مورد تعرض قرار گرفته‌اند. افراطیون به یک استاد علوم اسلامی حمله کرده‌اند و از او عکس‌های برهنه تهیه کرده‌اند؛ عکس‌هایی که ظاهرا برای اعمال فشار بر او استفاده خواهد شد. برداشت این استاد از اسلام، به اعتقاد این افراد، با اصول اسلام منطبق نبوده است. به دفتر استادی دیگر و خود او حمله شده، چون اسلام‌گرایان را به کلاس درسش راه نداده است.
رابطه‌ای نامشخص میان دین و سیاست
سنگ بنای این تندروی‌ها در سال‌های دهه‌ی ۱۹۸۰ گذاشته شد؛ زمانی که ضیاء الحق، رئیس جمهور دیکتاتور وقت، مذهب را اصول سیستم آموزشی پاکستان قرار داد تا هویتی سراسری به این سیستم ببخشد. دانشگاه پنجاب نیز از این قانون مستثنی نبود.
اسلام‌گرایان سلاح قدرتمند دیگری نیز دارند. هر کس با آنان مخالفت کند، "کافر" خوانده می‌شود؛ اتهامی که متهم را در تعارض با اصل تشکیل کشور پاکستان قرار می‌دهد. مسلمانان هند در سال ۱۹۷۴ خود را از هندوها جدا کردند تا کشوری "پاک" بنا کنند. اما در این کشور تعریف مشخصی از رابطه‌ی دین و سیاست به وجود نیامد. به اعتقاد یکی از دست‌اندرکاران دانشگاه پنجاب، «تفکر مبتنی بر جدایی دین از سیاست و دولت، نتوانسته در جامعه‌ی پاکستان ریشه بدواند». در پاکستان واژه‌ی "سکولار" به معنای "غیر اسلامی" فهمیده می‌شود.
اعطای کمک‌هزینه‌ی تحصیلی به دانش‌آموزان فقیر مناطق روستایی و وعده‌ی پیشرفت در عرصه‌ی کار به استادان جوان، از روش‌های رایج یارگیریِ تندروان است.
به گفته‌ی منتقدان این گروه‌ها، بدین ترتیب گروهی اقلیت و خشن که اهل مدارا نیستند، موفق به ایجاد رعب و وحشت در میان اکثریت می‌شوند؛ شرایطی که در بسیاری از عرصه‌ها دیگر پاکستان رواج دارد.
عده‌ای سستی و عدم برخورد قاطع را دلیل گسترش اسلام‌گرایی افراطی در دانشگاه پنجاب می‌دانند و برخی دیگر، از جمله رئیس دانشگاه، بودجه‌ی کم و سهل‌انگاری پلیس را مسبب گرفتاری‌ها برمی‌شمرند. به گفته‌ی او، پس از حمله به استادان دانشگاه، بسیاری از اسلام‌گرایان دستگیر شدند، اما مهره‌ی اصلی که پدرش از سیاستمداران با نفوذ است، در امان ماند.
به اعتقاد او اسلام‌گرایان تنها در پی کسب قدرت هستند؛ هم در دانشگاه پنجاب و هم هر جای دیگر.