گروهی از نمایندگان مجلس: ایران رئیسجمهور لازم ندارد
۱۳۹۰ شهریور ۳۰, چهارشنبهحمیدرضا کاتوزیان نماینده اصولگرای منتقد دولت احمدینژاد به خبرگزاری کار ایران گفته است که نظریه جایگزینی رئیسجمهور با یک نخستوزیر منتخب مجلس در بین بعضی از نمایندگان مجلس که وجهه سیاسی بیشتری دارند، مطرح شده و مورد بحث و بررسی است.
کاتوزیان که از حوزه تهران به مجلس شورای اسلامی راه یافته است، اضافه کرده: «اخیرا نظریهای بین صاحبنظران سیاسی مطرح شده مبنی بر این که با توجه به این که کشور ما از نعمت ولایت فقیه و رهبر انقلاب برخوردار است، نیازی به وجود رئیسجمهور در کشور نیست.»
نخستوزیر منتخب مجلس
اغلب رسانههای ایران، به استناد گزارش ایلنا به نقل از کاتوزیان نوشتهاند: «کشور میتواند به عنوان عالیترین مقام اجرائی یک نخستوزیر داشته باشد که توسط مجلس انتخاب میشود. این نظریه از این رو قابل تامل است که پاسخگوئی قوه مجریه را در برابر نمایندگان مجلس افزایش میدهد.»
کاتوزیان در مقام رئیسکمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، گفته است که «اکنون در بسیاری محافل این موضوع طرح شده و در حال بررسی است.» وی بر ضرورت افزایش قدرت نظارت مجلس بر دولت تصریح کرده است: «افزایش قدرت نظارتی نمایندگان مجلس بهطور قطع آثار مثبتی بر کشور خواهد داشت.»
سابقه ریاستجمهوری و نخستوزیری
در دهه نخست حیات، جمهوری اسلامی ایران دارای یک رئیسجمهور و یک نخستوزیر بود. در پایان این دهه، با تغییر قانون اساسی ریاست قوه مجریه ایران به رئیسجمهور سپرده شد و از سال ۱۳۶۸ تاکنون، اکبر هاشمی رفسنجانی، محمد خاتمی و محمود احمدینژاد به ترتیب در مقام ریاستجمهوری اسلامی، مسئولیت قوه مجریه را نیز به عهده داشتهاند.
علت گزینش رئیسجمهور و نخست وزیر در دهه شصت آن بود که آیتالله خمینی نمیخواست به صورت رسمی در امور اجرائی دخالت داشته باشد. اما اکنون آیتالله خامنهای بهعنوان رهبر جمهوری اسلامی، تاکید دارد که کلید اداره همه امور کشور باید در دست وی باشد. محمد خاتمی، در آخرین سالهای ریاستجمهوری خود اعلام کرد که با توجه به شرایط موجود رئیسجمهور در ایران یک تدارکاتچی بیشتر نیست.
محمود احمدینژاد، در ۶ سال دوران ریاستجمهوری خود بارها کوشیده است برنامههای خود را بدون جلب موافقت رهبری به کرسی بنشاند. برکنار کردن حیدر مصلحی وزیر اطلاعات و تعیین اسفندیار رحیم مشایی به سمت معاونت رئیسجمهور از جمله این اقدامات بود که بعدا با مخالفت آیتالله خامنهای روبرو شده است.
براساس قانون اساسی، نظام اسلامی ایران یک نظام "جمهوری" است. به این دلیل، حذف مقام ریاستجمهوری عملا به معنای حذف جمهوریت خواهد بود که برخی از طرفداران نظریه ولایت مطلقه فقیه، در سالهای گذشته نیز برای تحقق آن تلاش کردهاند. اما این تلاشها تاکنون موفق نبوده است.
جواد طالعی
تحریریه: شیرین جزایری