گرامیداشت قربانیان اولین و آخرین بمباران اتمی تاریخ بشریت

ششم اوت ۱۹۴۵ بمب‌افکن "انولا گِی" آمریکا یک بمب اتمی را به سمت هیروشیما پرتاب کرد. این نخستین بمب اتمی به‌ کاررفته در یک جنگ در سراسر تاریخ است. نام به ظاهر بی‌خطر "پسر کوچک" بر روی این بمب نوشته شده بود؛ بمبی که انفجار آن در شهر ۳۵۰ هزار نفری هیروشیما، بر اساس برآوردها، ظرف چند ثانیه از هر ۵ شهروند یکی را کشت. موج این انفجار به حدی بود که هسته مرکزی شهر هیروشیما با خاک یکسان شد.

حمله اتمی به هیروشیما قرار بود روز اول اوت ۱۹۴۵ انجام شود. پرواز بمب‌افکن اما به دلیل شرایط بد جوی لغو شد. "انولا گی" ۵ روز دیرتر از موعد مقرر با ۱۳ سرنشین به پرواز درآمد. سرنشینان ظاهرا تازه در پرواز رفت متوجه می‌شوند که حامل بمب اتمی هستند.

ارتش آمریکا سه روز پس از هیروشیما، ناگازاکی را بمباران اتمی کرد. هدف حمله در ابتدا کیوتو بود؛ اما پس از مخالفت وزیر دفاع وقت ایالات متحده به ناگازاکی تغییر می‌کند. برای بمب دوم که معادل ۲۲ هزار تن "تری نیترو تولوئن" (تی‌ان‌تی) قدرت انفجار داشت، نام "مرد چاق" انتخاب شده بود. بنا بر برآوردها، تا دسامبر همان سال ۷۰ هزار تن دیگر در اثر این حملات جان خود را از دست دادند.

بندر ناگازاکی در سال ۱۹۴۵ مقر کنسرن تسلیحاتی میتسوبیشی بود. مراکز مختلف تولید و تعمیر کشتی و شناور زیر نظر این کنسرن فعالیت می‌کردند. اژدرهایی که ارتش امپراتوری ژاپن در حمله مشهور "پرل هاربر" با آنها به ناوهای جنگی ایالات متحده حمله کرد هم در ناگازاکی تولید می‌شدند. در آن زمان شمار اندکی از سربازان ژاپنی در این شهر مستقر بودند؛ اما به دلیل دید بد، امکان حمله مستقیم به تأسیسات کشتی‌سازی وجود نداشت.

تا ماه‌ها پس از بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی ده‌ها هزار نفر در ژاپن در اثر پیامدهای این حملات جان می‌دادند. تنها در هیروشیما تا پایان سال ۱۹۴۵، ۶۰ هزار تن دیگر به خاطر قرار گرفتن در معرض تشعشعات هسته‌ای، سوختگی یا آسیب‌های دیگر جان سپردند. ۵ سال بعد شمار قربانیان حمله به دو شهر ۲۳۰ هزار نفر برآورد شد.

پس از پرتاب دو بمب یادشده، بسیاری از شهروندان ژاپنی وحشت‌زده در انتظار حمله هسته‌ای دیگری به شهر توکیو بودند. امپراتوری ژاپن اما اعلام کاپیتولاسیون کرد و بدین ترتیب جنگ جهانی دوم در آسیا هم به پایان رسید. حملات اتمی به شهرهای ژاپن به دستور هری ترومن، رئیس جمهوری وقت ایالات متحده انجام شدند. او عقیده داشت که تنها به این ترتیب می‌توان جنگ جهانی دوم را به سرعت پایان بخشید.

هسته ویران شهر هیروشیما به‌طور کامل بازسازی شد؛ تنها یک جزیره کوچک در رود "اوتا" به‌عنوان پارک صلح به یادگار نگهداشته شد. امروز چند بنای یادبود در این پارک وجود دارد که از میان آنها می‌توان به موزه صلح، بنای یادبود صلح کودکان و ویرانه اتاق صنعت و تجارت اشاره کرد. در این جزیره همچنین مشعلی روشن است که قرار است با نابودی آخرین بمب اتم در دنیا خاموش شود.

در ناگازاکی از سال ۱۹۵۵ موزه بمب اتم و پارک صلح یادآور حمله اتمی به دو شهر ژاپن هستند. در فرهنگ ژاپنی و باور ملی شهروندان این کشور گرامیداشت یاد قربانیان جایگاه ویژه‌ای دارد. هیروشیما و ناگازاکی در سطح جهان به عنوان نمادهای وحشت از یک جنگ هسته‌ای شناخته می‌شوند.

از حملات اتمی سال ۱۹۴۵ تا کنون مردم نقاط مختلف جهان یاد قربانیان را گرامی می‌دارند. در هیروشیما هر سال مراسم یادبود ویژه‌ای برگزار می‌شود. بازماندگان، بستگان قربانیان، شهروندان و سیاستمداران ژاپن با شرکت در این مراسم به احترام قربانیان یک دقیقه سکوت می‌کنند. بسیاری از شهروندان ژاپنی برای نابودی تسلیحات هسته‌ای تلاش می‌کنند.