حاکمان ترکیه آمادهاند در ائتلاف علیه سوریه شرکت کنند، اما بیشتر مردم این کشور مخالف جنگ هستند. کارشناسان میگویند که ترکیه از حمله آمریکا علیه سوریه فقط پشتیبانی لجیستیکی خواهد کرد. سیاست ترکیه چگونه خواهد بود؟
پس از بمباران شیمیایی حومه دمشق در ۳۰ مرداد ۱۳۹۲ حاکمان ترکیه که پیشتر از ایجاد منطقه پرواز ممنوع در خاک سوریه دفاع میکردند، آشکارا از دخالت نظامی علیه رژیم بشاراسد سخن گفتند. رجب طیب اردوغان ، نخست وزیر ترکیه و احمد داوود اوغلو وزیر امور خارجه این کشور بارها مداخله نظامی و مشارکت ترکیه در ائتلاف علیه سوریه را مطرح کردند و گفتند هر حمله نظامی احتمالی باید آنقدر قاطع باشد که رژیم سوریه را در آستانه سرنگونی قراردهد.
اردوغان در حاشیه نشست سران گروه ۲۰ (۱۵ شهریور، ۶ سپتامبر) در سن پترزبورگ رسما اعلام کرد کشورش از حمله نظامی به سوریه حمایت میکند. وی همچنین تاکید کرد هر حکومتی که بعد از اسد بر سر کار بیاید از رژیم فعلی بدتر نخواهد بود.
ترکیه هم اکنون تدابیر شدید امنیتی در مرزهای خود با سوریه اتخاذ کرده و علاوه بر استقرار نفربرهای زرهی و تانک، نیروهای نظامی بیشتری به مرز سوریه اعزام کرده است. این کشور شماری موشکهای زمین به زمین خود را نیز در نزدیکی مرز سوریه مستقر و به حالت آماده باش درآورده است. ترکیه ۸۲۲ کیلومتر با سوریه مرز مشترک دارد و در میان ۸ کشور همسایه آسیایی و اروپائی از طولانیترین مرز با این کشور برخوردار است.
ترکیه: راهگشای مشکل سوریه در حمله نظامی
دکتر گونتر زویفرت کارشناس بنیاد علوم و سیاست برلینك: ترکیه اکنون حاضر است به هر وسیلهای برای سرنگونی اسد متوسل شود
به نظر گونتر زویفرت، کارشناس "بنیاد علم و سیاست" در برلین، استقرار تانکهای ترکیه در مرز سوریه و جتهای اف ۱۶ در دیاربکر پیش از حادثه بمب شیمیایی انجام گرفته است. وی تاکید میکند: «تقویت ارتش در مرزهای سوریه قبل از طرح مداخله نظامی آمریکا علیه سوریه اتفاق افتاده بود. اما ترکیه اکنون به مرحلهای رسیده که دیگر دنبال یک راهگشای سیاسی نیست، بلکه حاضر است به هر وسیلهای متوسل شود تا رژیم بشار اسد سقوط کند.»
این کارشناس آلمانی اضافه میکند: «سیاست خارجی ترکیه یک سال و نیم پیش مقبول مردمش بود. اما وقتی اردوغان علیه سوریه موضعگیری کرد مردم از او حمایت نکردند وحدود دو سوم مردم ترکیه مخالف سیاست دخالت دولتشان در امور سوریه هستند و با سیاست سقوط بشار اسد و تشدید بحران مخالفاند.»
خطر سرایت جنگ به کشورهای همسایه
زویفرت که سالها در استانبول کار کرده و در رسانههای آلمان درباره ترکیه مقاله مینویسد، به دویچه وله میگوید: «آمریکا هم خواهان مداخله ترکیه در بحران سوریه نیست زیرا بیم آن وجود دارد که این مسئله سبب سرایت جنگ به کشورهای همسایه شود. آمریکا به بهرهبرداری از پایگاه هوائی انجیرلیک، پشتیبانی لجستیک و استفاده از آسمان ترکیه برای حمله نظامی خود بسنده خواهد کرد.»
به گفته زویفرت، بر خلاف ترکیه که هدفش سقوط اسد است، ایالات متحده قصد دارد فقط ضربه محدود نظامی و تنبیهی علیه رژیم اسد وارد کند. وی تاکید میکند، آمریکا به حمایت دیپلماسی و مالی نیاز دارد و به هیچ وجه نمیخواهد همسایگان سوریه مثل اسرائیل، ترکیه و یا اردن مستقیم وارد مناقشه نظامیشوند.
عارف کاسگین: پشتیبانی ترکیه از آمریکا به پشتیبانی لجیستیکی محدود خواهد ماند.
روزنامههای ترکیه از قول فیصل مقداد معاون وزیر خارجه سوریه هم نوشتند در صورتی که ترکیه، اسرائیل و اردن در هر اقدامی علیه سوریه مشارکت کنند، سوریه این کشورها را مورد حمله قرار خواهد داد.
رابرت پشل، سخنگوی پیمان آتلانتیک شمالی ناتو هم ۱۵ شهریور ۱۳۹۲ اعلام کرد که ناتو قصد ندارد نقشش را در درگیریهای سوریه گسترده کند. وی اما تاکید کرد برای دفاع از یکی از اعضای ناتو که با سوریه هممرز است، یعنی ترکیه، باید کاری انجام داد.
بنابه درخواست اردغان از فوریه ۲۰۱۳موشکهای پاتریوت سه کشور آمریکا، هلند و آلمان نیز در سه شهر جنوبی استان "قهرمان مرعش" در نوار مرزی با سوریه مستقر شدند.
صفبندی مخالفین و موافقین
عارف کسگین کارشناس مقیم آنکارا میگوید، طرح احتمال حمله نظامی آمریکا علیه سوریه و مشارکت ترکیه در ائتلاف علیه سوریه سبب شده است که جامعه ترکیه به دو قطب موافق و مخالف حمله نظامی تقسیم شود. مخالفین بیم دارند که حمله به سوریه بیشترین زیان را به ترکیه برساند و دامنه درگیریها به داخل ترکیه نیز سرایت کند.
کسگین نتیجه میگیرد گرچه در میان دولتمردان ترکیه انگیزه و میل دخالت نظامی بیشرشده، اما آنها مستقیم وارد جنگ نخواهند شد و فقط امکانات لجستیکی و فرودگاههای خود را در اختیار آمریکا قرار خواهند داد.
هم زویفرت و هم کسگین در گفتگو با دویچه وله تاکید میکنند که ترکیه آماده مشارکت در ائتلاف علیه سوریه هست، اما حمایت ترکیه فقط به پشتیبانی لجستیکی از آمریکا محدود خواهد بود.