چهره‌های فرهنگی و هنری ایران که در سال ۹۳ درگذشتند

شمار زیادی افراد سرشناس در سال ۱۳۹۳ درگذشتند. در آستانه نوروز و سال جدید از ۲۱ فرد نامدار در حوزه سینما، نویسندگی و موسیقی یاد می‌کنیم که در سال ۹۳ از میان ما رفتند. این فهرست بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است.

مرتضی احمدی

مرتضی احمدی، هنرمند پیشکسوت ایرانی در آذرماه ۹۳ در سن ۹۰ سالگی به دلیل مشکلات ریوی در تهران درگذشت. وی با سابقه‌ای درخشان در تئاتر، رادیو و تلویزیون از معدود تهرانی‌های اصیل به جای مانده بود و به عنوان استاد مسلم فرهنگ کوچه بازار تهران قدیم شناخته می‌شد. احمدی دو آلبوم را با نام "صدای طهرون قدیم" منتشر کرد که در آنها ترانه‌های روحوضی قدیمی را اجرا کرده بود.
انوشیروان ارجمند‌

انوشیروان ارجمند در روز ۲۳ آذر در سن ۷۳ سالگی درگذشت. پزشکان دلیل مرگ این بازیگر را ایست قلبی اعلام کردند. ارجمند حدود نیم قرن در تئاتر و سینمای ایران فعال بود. انوشیروان ارجمند ۲۷ مهر ۱۳۲۰ در زاهدان به دنیا آمده بود. از اواخر دهه ۴۰ به عنوان بازیگر و کارگردان تئاتر در مشهد فعالیت هنری خود را آغاز کرد. فعالیت سینمایی او از سال ۱۳۶۲ به عنوان بازیگر در فیلم "گفت زیر سلطه من آیید" آغاز شده بود.
محمد ابراهیم باستانی پاریزی

دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی نویسنده، مورخ، پژوهشگر، شاعر و استاد بازنشسته دانشگاه تهران تنها پنج روز از آغاز سال ۹۳ گذشته بود که در سن ۸۹ سالگی در تهران درگذشت. نخستین کتاب باستانی پاریزی با نام "پیغمبر دزدان" در سال ۱۳۲۴ در کرمان چاپ شده بود. پایان نامه دکترای باستانی پاریزی درباره "ابن اثیر"، ادیب، مورخ و دانشمند قرن ششم هجری بود.
سارا بنی‌صدر

سارا بنی‌صدر از هنرمندان تئاتر عروسکی کودک و نوجوان، پس از دوسال تحمل بیماری سرطان در هفتم شهریور ۹۳ درگذشت. خانم بنی‌صدر در زمان مرگ تنها ۴۱ سال سن داشت. او در نمایش‌هایی هم‌چون رویای شال زرین، سلیمان و سمردون، شمشیر و باد و شلاق و آدم بلا، دیو ناقلا به عروسک‌گردانی پرداخته بود.
سیمین بهبهانی

سیمین بهبهانی٬ غزل‌سرای معاصر ایران٬ مرداد ۹۳ در سن ۸۷ سالگی در بیمارستان پارس تهران درگذشت. خانم بهبهانی بخاطر سرودن غزل در وزن‌های بی‌سابقه "نیمای غزل" لقب داشت. بخش عمده غزل‌های سیمین بهبهانی در ۳۵ سال گذشته رنگ و بوی سیاسی و اجتماعی و زبانی خودویژه و بسیار جسورانه داشت. از وی بیش از ۲۰ مجموعه شعر منتشر شده است.
مجید بهرامی

مجید بهرامی، بازیگر سینما و تئاتر ایران هم یکی دیگر از قربانیان سرطان در سال ۹۳ بود که در آبان امسال درگذشت. بهرامی که با سرطان خون دست و پنجه نرم می‌کرد، مدتی نیز در کلینیک شهر توبینگن آلمان برای پیوند مغز استخوان بستری بود. بهرامی در فیلم‌هایی چون بدرود بغداد، گیلانه، دانه‌های ریز برف و تئاتر سیاه‌ها، خانه‌ای در گذشته ما، عشق آباد و عجایب المخلوقات ایفای نقش کرده بود.
مرتضی پاشایی

مرتضی پاشایی در ۲۳ آبان ۹۳ درگذشت. مرگ این خواننده جوان موسیقی پاپ به یکی از پر سر و صداترین و البته حاشیه‌سازترین مرگ افراد سرشناس در ایران در دهه‌های اخیر تبدیل شد. مرتضی پاشایی مبتلا به سرطان معده بود و پس از یک دوره بیماری سخت در سن ۳۰ سالگی درگذشت. با مرگ او تجمعات بسیاری در شهرهای مختلف ایران برگزار شد و در مراسم خاک‌سپاری او نیز عده بسیاری شرکت کردند.
غلامعلی پورعطایی

غلامعلی پورعطایی،‌ نوازنده دوتار و خواننده آوازهای عارفانه نواحی خراسان که "نوایی نوایی" از آثار برجسته‌اش به شمار می‌‌آید در مهرماه ۹۳ و در سن ۷۳ سالگی درگذشت. علت مرگ پورعطایی بیماری بر اثر عفونت ریه و سنگ صفرا عنوان شد. او مدتی در بیمارستان امام رضای مشهد بستری بود. غلامعلی پورعطایی‌، بازنشسته آموزش و پرورش بود.
ساسان تبسمی

ساسان تبسمی، مترجم ادبیات داستانی بود که آثار متعددی از نویسندگان مطرحی مانند آندره مکین، پل الوار، ژان لویی فوریه، کریستین بوبن، پاتریک مودیانو، ژرژ سیمنون، فرانسوا موریاک، روژه فورمن و آنتونیا فریزر ترجمه کرده بود. آقای تبسمی در یازدهمین روز بهار سال ۹۳ در سن ۶۷ سالگی به دلیل ایست قلبی درگذشت.
عظیم جوانروح

عظیم جوانروح، فیلمبردار "قصه‌های مجید" و از فیلمبرداران قدیمی سینمای ایران هم در اثر بیماری سرطان در هفتم آذر ۹۳ درگذشت. عظیم جوانروح، فیلمبردار قدیمی سینما و تلویزیون مبتلا به سرطان روده بود. "قصه‌های مجید" از جمله تصویربرداری‌های جوانروح محسوب می‌شود که با استقبال خوب در زمان پخش مواجه شد. او همچنین به مدت هفت سال مشغول فیلمبرداری سریال "مختارنامه" بود.
حامد خسروی

حامد خسروی، کارگردان و مدرس سینمای مستند در یک سانحه رانندگی در مهرماه ۹۳ جان خود را از دست داد. خسروی جوایز بسیاری از جشنواره‌های مختلف فیلم در ایران کسب کرده بود. ساخت فیلم‌هایی هم ‌چون تارتن، وقتی بارون بند اومد، پرندگان دیگر نمی‌خوانند، جیران، راند ۲۰۵، چراغ پشتان، دیوار بچه‌ها و ترانه اندوهگین کوهستان از فعالیت‌های این فیلم‌ساز جوان بود.
اکبر خواجویی

اکبر خواجویی در ۳۱ مرداد ۱۳۹۳ درگذشت. خواجویی کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و تهیه‌کننده سینما و تلویزیون بود. سریال پدرسالار یکی از پرمخاطب‌ترین کارهای اکبر خواجویی بود. آقای خواجویی در سن ۶۷ سالگی پس از یک دوره بیماری در بیمارستانی در تهران درگذشت.
احمد رسول‌زاده

احمد رسول‌زاده، مدیر دوبلاژ و از گویندگان قدیمی و پیشکسوت ایران بود که در دی ماه ۹۳ درگذشت. رسول‌زاده به بیماری پارکینسون مبتلا بود و در سن ۸۴ سالگی در بیمارستان ایرانمهر چشم از جهان فرو بست. او در گفت‌وگویی، دوبله صدای اسپنسر تریسی در فیلم "پیرمرد و دریا" اثر ارنست همینگوی را از محبوب‌ترین کارهای خود دانسته بود.
حسن رضیانی

حسن رضیانی هم در تابستان سال ۹۳ درگذشت. آقای رضیانی متولد ۱۳۱۰ در مشهد و بازیگران پیشکسوت تئاتر و سینمای ایران بود. حسن رضیانی به دلیل ایفای نقش عین‌الله باقرزاده در مجموعه فیلم‌های صمد به کارگردانی پرویز صیاد شهرت بسیاری داشت. رضیانی در دو سال آخر عمر خود از بیماری آلزایمر رنج می برد. آقلی رضیانی سرانجام در ششم ۶ شهریور ۹۳ به علت ایست قلبی در سن ۸۳ سالگی درگذشت.
باقر صحرارودی

باقر صحرارودی در هشتم تیر ۹۳ درگذشت. صحرارودی در دانشکده ادبیات فسا و شیراز و دانشکده ادبیات و هنرهای زیبای تهران تحصیل کرده بود و از سال ۱۳۳۴ فعالیت هنری خود را آغاز کرد. نخستین حضور او در سینما در نقش معلم صمد بود.
زاون قوکاسیان

زاون قوکاسیان، منتقد سینمای ایران در نخستین روز اسفند ۹۳ در سن ۶۴ سالگی در اصفهان درگذشت. این مدرس سینما، کارگردانی چند فیلم را نیز در کارنامه خود دارد. قوکاسیان از بیماری سرطان رنج می‌برد و چند ماه گذشته را در بیمارستان بستری بود. قوکاسیان نخستین کتاب خود را در سال ۱۳۵۰ در باره فیلم "چشمه" ساخته آربی آوانسیان نوشته بود.
ناصر گیتی‌جاه

ناصر گیتی‌جاه، بازیگر پیشکسوت سینما، تلویزیون و تئاتر هم در فروردین سال ۹۳ در ۷۹ سالگی درگذشت. از سریال‌هایی که این بازیگر در آنها به ایفای نقش پرداخته بود، می‌توان به خانه به دوش، خاله سارا، مش خیرالله و صندوقچه اسرار، نیمه پنهان ماه، همسایه‌ها، خداحافظ بچه و پهلوانان نمی‌میرند اشاره کرد.
محمدرضا لطفی

محمدرضا لطفی پس از یک دوره جدال با بیماری سرطان در ۶۸ سالگی در اردیبهشت ۹۳ چشم از جهان فروبست. از او به عنوان "استاد مسلم تارنوازی" ایران یاد می‌کنند. لطفی سابقه‌ همکاری با بسیاری از هنرمندان سرشناس را داشت. لطفی در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی به مدت یک سال و نیم مدیریت گروه موسیقی دانشکده‌ موسیقی دانشگاه هنرهای زیبای تهران را برعهده داشت.
صادق ماهرو

صادق ماهرو از مدیران دوبلاژ و گویندگان پیشکسوت در دی ماه سال ۱۳۹۳ در کلن آلمان درگذشت. ماهرو از ۱۸ سالگی فعالیت هنری‌اش را با تئاتر و سپس به طور جدی با دوبله آغاز کرد و در بیش از ۴۰ سال حضورش در این حرفه، تیپ‌های ماندگاری را صداپیشگی کرد. "گوریل انگوری" با صدای او هنوز در ذهن‌ها باقی است. پیکر صادق ماهرو در کلن آلمان در کنار مزار همسرش به خاک سپرده شد.
فرهاد مجدآبادی

فرهاد مجدآبادی کارگردان سینما و تئاتر در ۱۵ مرداد ۹۳ در بیمارستانی در شهر فرانکفورت آلمان درگذشت. آقای مجدآبادی از ۲۷ سال پیش به آلمان مهاجرت کرده بود، علاوه بر کار کارگردانی مدت ۱۷ سال فعالیت مطبوعاتی داشت و مجله‌ رنگین کمان را منتشر می‌کرد. پیکر آقای مجدآبادی در آلمان به خاک سپرده شده است.
حمید مهرآرا

حمید مهرآرا در فروردین سال ۹۳ در ۷۱ سالگی درگذشت. مهرآرا مدت هشت سال به بیماری دیابت مبتلا بود و همین بیماری سبب فوت وی شد. در سال ۱۳۹۱ بر اثر پیشرفت بیماری یک پای او قطع شد و سپس در دی ماه ۱۳۹۲ بر اثر نداشتن تحرک، پزشکان ناچار شدند تا پای دیگر او را نیز قطع کنند. مهرآرا بازیگر قدیمی تئاتر، سینما و تلویزیون در آثار بسیاری هم‌چون تاراج، امیرکبیر، پهلوانان نمی‌میرند و آرایشگاه زیبا بازی کرده بود.

مرتضی احمدی

مرتضی احمدی، هنرمند پیشکسوت ایرانی در آذرماه ۹۳ در سن ۹۰ سالگی به دلیل مشکلات ریوی در تهران درگذشت. وی با سابقه‌ای درخشان در تئاتر، رادیو و تلویزیون از معدود تهرانی‌های اصیل به جای مانده بود و به عنوان استاد مسلم فرهنگ کوچه بازار تهران قدیم شناخته می‌شد. احمدی دو آلبوم را با نام "صدای طهرون قدیم" منتشر کرد که در آنها ترانه‌های روحوضی قدیمی را اجرا کرده بود.
انوشیروان ارجمند‌

انوشیروان ارجمند در روز ۲۳ آذر در سن ۷۳ سالگی درگذشت. پزشکان دلیل مرگ این بازیگر را ایست قلبی اعلام کردند. ارجمند حدود نیم قرن در تئاتر و سینمای ایران فعال بود. انوشیروان ارجمند ۲۷ مهر ۱۳۲۰ در زاهدان به دنیا آمده بود. از اواخر دهه ۴۰ به عنوان بازیگر و کارگردان تئاتر در مشهد فعالیت هنری خود را آغاز کرد. فعالیت سینمایی او از سال ۱۳۶۲ به عنوان بازیگر در فیلم "گفت زیر سلطه من آیید" آغاز شده بود.
محمد ابراهیم باستانی پاریزی

دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی نویسنده، مورخ، پژوهشگر، شاعر و استاد بازنشسته دانشگاه تهران تنها پنج روز از آغاز سال ۹۳ گذشته بود که در سن ۸۹ سالگی در تهران درگذشت. نخستین کتاب باستانی پاریزی با نام "پیغمبر دزدان" در سال ۱۳۲۴ در کرمان چاپ شده بود. پایان نامه دکترای باستانی پاریزی درباره "ابن اثیر"، ادیب، مورخ و دانشمند قرن ششم هجری بود.
سارا بنی‌صدر

سارا بنی‌صدر از هنرمندان تئاتر عروسکی کودک و نوجوان، پس از دوسال تحمل بیماری سرطان در هفتم شهریور ۹۳ درگذشت. خانم بنی‌صدر در زمان مرگ تنها ۴۱ سال سن داشت. او در نمایش‌هایی هم‌چون رویای شال زرین، سلیمان و سمردون، شمشیر و باد و شلاق و آدم بلا، دیو ناقلا به عروسک‌گردانی پرداخته بود.
سیمین بهبهانی

سیمین بهبهانی٬ غزل‌سرای معاصر ایران٬ مرداد ۹۳ در سن ۸۷ سالگی در بیمارستان پارس تهران درگذشت. خانم بهبهانی بخاطر سرودن غزل در وزن‌های بی‌سابقه "نیمای غزل" لقب داشت. بخش عمده غزل‌های سیمین بهبهانی در ۳۵ سال گذشته رنگ و بوی سیاسی و اجتماعی و زبانی خودویژه و بسیار جسورانه داشت. از وی بیش از ۲۰ مجموعه شعر منتشر شده است.
مجید بهرامی

مجید بهرامی، بازیگر سینما و تئاتر ایران هم یکی دیگر از قربانیان سرطان در سال ۹۳ بود که در آبان امسال درگذشت. بهرامی که با سرطان خون دست و پنجه نرم می‌کرد، مدتی نیز در کلینیک شهر توبینگن آلمان برای پیوند مغز استخوان بستری بود. بهرامی در فیلم‌هایی چون بدرود بغداد، گیلانه، دانه‌های ریز برف و تئاتر سیاه‌ها، خانه‌ای در گذشته ما، عشق آباد و عجایب المخلوقات ایفای نقش کرده بود.
مرتضی پاشایی

مرتضی پاشایی در ۲۳ آبان ۹۳ درگذشت. مرگ این خواننده جوان موسیقی پاپ به یکی از پر سر و صداترین و البته حاشیه‌سازترین مرگ افراد سرشناس در ایران در دهه‌های اخیر تبدیل شد. مرتضی پاشایی مبتلا به سرطان معده بود و پس از یک دوره بیماری سخت در سن ۳۰ سالگی درگذشت. با مرگ او تجمعات بسیاری در شهرهای مختلف ایران برگزار شد و در مراسم خاک‌سپاری او نیز عده بسیاری شرکت کردند.
غلامعلی پورعطایی

غلامعلی پورعطایی،‌ نوازنده دوتار و خواننده آوازهای عارفانه نواحی خراسان که "نوایی نوایی" از آثار برجسته‌اش به شمار می‌‌آید در مهرماه ۹۳ و در سن ۷۳ سالگی درگذشت. علت مرگ پورعطایی بیماری بر اثر عفونت ریه و سنگ صفرا عنوان شد. او مدتی در بیمارستان امام رضای مشهد بستری بود. غلامعلی پورعطایی‌، بازنشسته آموزش و پرورش بود.
ساسان تبسمی

ساسان تبسمی، مترجم ادبیات داستانی بود که آثار متعددی از نویسندگان مطرحی مانند آندره مکین، پل الوار، ژان لویی فوریه، کریستین بوبن، پاتریک مودیانو، ژرژ سیمنون، فرانسوا موریاک، روژه فورمن و آنتونیا فریزر ترجمه کرده بود. آقای تبسمی در یازدهمین روز بهار سال ۹۳ در سن ۶۷ سالگی به دلیل ایست قلبی درگذشت.
عظیم جوانروح

عظیم جوانروح، فیلمبردار "قصه‌های مجید" و از فیلمبرداران قدیمی سینمای ایران هم در اثر بیماری سرطان در هفتم آذر ۹۳ درگذشت. عظیم جوانروح، فیلمبردار قدیمی سینما و تلویزیون مبتلا به سرطان روده بود. "قصه‌های مجید" از جمله تصویربرداری‌های جوانروح محسوب می‌شود که با استقبال خوب در زمان پخش مواجه شد. او همچنین به مدت هفت سال مشغول فیلمبرداری سریال "مختارنامه" بود.
حامد خسروی

حامد خسروی، کارگردان و مدرس سینمای مستند در یک سانحه رانندگی در مهرماه ۹۳ جان خود را از دست داد. خسروی جوایز بسیاری از جشنواره‌های مختلف فیلم در ایران کسب کرده بود. ساخت فیلم‌هایی هم ‌چون تارتن، وقتی بارون بند اومد، پرندگان دیگر نمی‌خوانند، جیران، راند ۲۰۵، چراغ پشتان، دیوار بچه‌ها و ترانه اندوهگین کوهستان از فعالیت‌های این فیلم‌ساز جوان بود.
اکبر خواجویی

اکبر خواجویی در ۳۱ مرداد ۱۳۹۳ درگذشت. خواجویی کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و تهیه‌کننده سینما و تلویزیون بود. سریال پدرسالار یکی از پرمخاطب‌ترین کارهای اکبر خواجویی بود. آقای خواجویی در سن ۶۷ سالگی پس از یک دوره بیماری در بیمارستانی در تهران درگذشت.
احمد رسول‌زاده

احمد رسول‌زاده، مدیر دوبلاژ و از گویندگان قدیمی و پیشکسوت ایران بود که در دی ماه ۹۳ درگذشت. رسول‌زاده به بیماری پارکینسون مبتلا بود و در سن ۸۴ سالگی در بیمارستان ایرانمهر چشم از جهان فرو بست. او در گفت‌وگویی، دوبله صدای اسپنسر تریسی در فیلم "پیرمرد و دریا" اثر ارنست همینگوی را از محبوب‌ترین کارهای خود دانسته بود.
حسن رضیانی

حسن رضیانی هم در تابستان سال ۹۳ درگذشت. آقای رضیانی متولد ۱۳۱۰ در مشهد و بازیگران پیشکسوت تئاتر و سینمای ایران بود. حسن رضیانی به دلیل ایفای نقش عین‌الله باقرزاده در مجموعه فیلم‌های صمد به کارگردانی پرویز صیاد شهرت بسیاری داشت. رضیانی در دو سال آخر عمر خود از بیماری آلزایمر رنج می برد. آقلی رضیانی سرانجام در ششم ۶ شهریور ۹۳ به علت ایست قلبی در سن ۸۳ سالگی درگذشت.
باقر صحرارودی

باقر صحرارودی در هشتم تیر ۹۳ درگذشت. صحرارودی در دانشکده ادبیات فسا و شیراز و دانشکده ادبیات و هنرهای زیبای تهران تحصیل کرده بود و از سال ۱۳۳۴ فعالیت هنری خود را آغاز کرد. نخستین حضور او در سینما در نقش معلم صمد بود.
زاون قوکاسیان

زاون قوکاسیان، منتقد سینمای ایران در نخستین روز اسفند ۹۳ در سن ۶۴ سالگی در اصفهان درگذشت. این مدرس سینما، کارگردانی چند فیلم را نیز در کارنامه خود دارد. قوکاسیان از بیماری سرطان رنج می‌برد و چند ماه گذشته را در بیمارستان بستری بود. قوکاسیان نخستین کتاب خود را در سال ۱۳۵۰ در باره فیلم "چشمه" ساخته آربی آوانسیان نوشته بود.
ناصر گیتی‌جاه

ناصر گیتی‌جاه، بازیگر پیشکسوت سینما، تلویزیون و تئاتر هم در فروردین سال ۹۳ در ۷۹ سالگی درگذشت. از سریال‌هایی که این بازیگر در آنها به ایفای نقش پرداخته بود، می‌توان به خانه به دوش، خاله سارا، مش خیرالله و صندوقچه اسرار، نیمه پنهان ماه، همسایه‌ها، خداحافظ بچه و پهلوانان نمی‌میرند اشاره کرد.
محمدرضا لطفی

محمدرضا لطفی پس از یک دوره جدال با بیماری سرطان در ۶۸ سالگی در اردیبهشت ۹۳ چشم از جهان فروبست. از او به عنوان "استاد مسلم تارنوازی" ایران یاد می‌کنند. لطفی سابقه‌ همکاری با بسیاری از هنرمندان سرشناس را داشت. لطفی در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی به مدت یک سال و نیم مدیریت گروه موسیقی دانشکده‌ موسیقی دانشگاه هنرهای زیبای تهران را برعهده داشت.
صادق ماهرو

صادق ماهرو از مدیران دوبلاژ و گویندگان پیشکسوت در دی ماه سال ۱۳۹۳ در کلن آلمان درگذشت. ماهرو از ۱۸ سالگی فعالیت هنری‌اش را با تئاتر و سپس به طور جدی با دوبله آغاز کرد و در بیش از ۴۰ سال حضورش در این حرفه، تیپ‌های ماندگاری را صداپیشگی کرد. "گوریل انگوری" با صدای او هنوز در ذهن‌ها باقی است. پیکر صادق ماهرو در کلن آلمان در کنار مزار همسرش به خاک سپرده شد.
فرهاد مجدآبادی

فرهاد مجدآبادی کارگردان سینما و تئاتر در ۱۵ مرداد ۹۳ در بیمارستانی در شهر فرانکفورت آلمان درگذشت. آقای مجدآبادی از ۲۷ سال پیش به آلمان مهاجرت کرده بود، علاوه بر کار کارگردانی مدت ۱۷ سال فعالیت مطبوعاتی داشت و مجله‌ رنگین کمان را منتشر می‌کرد. پیکر آقای مجدآبادی در آلمان به خاک سپرده شده است.
حمید مهرآرا

حمید مهرآرا در فروردین سال ۹۳ در ۷۱ سالگی درگذشت. مهرآرا مدت هشت سال به بیماری دیابت مبتلا بود و همین بیماری سبب فوت وی شد. در سال ۱۳۹۱ بر اثر پیشرفت بیماری یک پای او قطع شد و سپس در دی ماه ۱۳۹۲ بر اثر نداشتن تحرک، پزشکان ناچار شدند تا پای دیگر او را نیز قطع کنند. مهرآرا بازیگر قدیمی تئاتر، سینما و تلویزیون در آثار بسیاری هم‌چون تاراج، امیرکبیر، پهلوانان نمی‌میرند و آرایشگاه زیبا بازی کرده بود.