روز چهارشنبه، دهم دی ماه دو فروند بمب‌افکن غول‌پیکر آمریکایی از پایگاهی در داکوتای شمالی به پرواز درآمدند و پس از گشت زدن بر فراز خلیج فارس به پایگاه خود بازگشتند.
این دومین پرواز بمب‌افکن‌های استراتژیک بی۵۲ نیروی هوایی ارتش ایالات متحده بر فراز خلیج فارس در یک ماه اخیر است. پرواز قبلی حدود سه هفته پیش انجام شده بود.
خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام ارشد ارتش آمریکا می‌گوید هدف از این عملیات هشدار به جمهوری اسلامی و به خاطر نشانه‌های مبنی بر برنامه‌ریزی ایران برای حمله به منافع آمریکا و متحدانش در منطقه بوده است.
عملیات احتمالی در سالروز کشته شدن سلیمانی
این مقام نظامی که نامش فاش نشده می‌گوید سرویس‌های اطلاعاتی ایالات متحده موفق به ردیابی شواهدی شده‌اند که حکایت از زمینه‌سازی برای یک حمله تلافی‌جویانه دارند که ممکن است پرتاب موشک به محل استقرار نیروهای آمریکایی در عراق باشد.
در روزهای گذشته و با نزدیکی سالروز کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس، واحد برون مرزی سپاه پاسداران، مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی بار دیگر بر گرفتن "انتقام سخت" از آمریکا تاکید می‌کنند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
۱۳ دی ماه سال پیش دو خودروی حامل سلیمانی و همراهانش، از جمله ابومهدی مهندس، معاون فرمانده گروه حشد الشعبی نزدیک فرودگاه بغداد هدف حمله پهپادهای آمریکایی قرار گرفتند و همه سرنشینان کشته شدند.
نیروی هوافضای سپاه پاسداران پنج روز بعد تعدادی موشک به پایگاه عین‌الاسد و اطراف آن در استان الانبار عراق شلیک کرد که در جریان آن حسارت‌هایی به محل استقرار نیروهای امریکایی و متحدانش وارد شد اما این عملیات تلفات جانی نداشت.
چند ساعت پس از شلیک موشک به سمت پایگاه عین‌الاسد، یک هواپیمای مسافربری شرکت هواپیمایی اوکراین اینترنشنال اندکی پس از برخاستن از فرودگاه تهران هدف دو موشک سامانه دفاعی سپاه قرار گرفت و سرنگون شد. در جریان این فاجعه تمام ۱۷۶ سرنشین هواپیمای اوکراینی کشته شدند.
در شب حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد نیروهای سپاه پاسداران به خاطر نگرانی از حمله متقابل آمریکا به حال آماده باش درآمد بودند و مسئولان جمهوری اسلامی با وجود شرایط جنگی مانع پرواز هواپیماهای مسافربری نشده بودند.
"انتقام سخت" و سرنگونی هواپیمای مسافربری
پس از سه روز که مسئولان جمهوری اسلامی با وجود اطلاع از واقعیت، علت سرنگونی هواپیمای اوکراینی را پنهان می‌کردند، سرانجام امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه، مسئولیت این خطای فاجعه‌بار را بر عهده گرفت و گفت مامور سامانه پدافند هوایی سپاه هواپیمای مسافربری اوکراینی را "اشتباها موشک کروز تشخیص داده" و به سمت آن شلیک کرده است.
مقام ارشد ارتش آمریکا به آسوشیتدپرس می‌گوید نشانه‌هایی از تدارک حمله احتمالی ایران به منافع آمریکا و متحدانش ردگیری شده و از روزهای پس از کشته شدن قاسم سلیمانی جدی‌تر ارزیابی می‌شوند.
در روزها و هفته‌های گذشته روابط ایران و آمریکا، دست کم در جدال‌های لفظی پرتنش‌تر شده است. برخی از اعضای دولت دونالد ترامپ گفته‌اند احتمال اقدام نظامی علیه جمهوری اسلامی تا آخرین روز حضور او در کاخ سفید وجود دارد.
عکس آرشیوی از قاسم سلیمانی در کنار رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای
افزون بر این آمریکا شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران را مسئول حمله راکتی اخیر به اطراف سفارت‌خانه ایالات متحده در بغداد می‌داند. دونالد ترامپ هفته پیش هشدار داد که اگر یک آمریکایی در عراق کشته شود او تهران را مسئول آن می‌داند.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، حسن روحانی در نشست روز چهارشنبه هیئت دولت ترامپ و مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا را مسئولان اصلی کشته شدن سلیمانی خواند و در عین حال گفت که "انتقام نهایی" از آمریکا پایان حضور نظامی آمریکایی‌ها در منطقه خواهد بود.
همزمان فرماندهی ستاد مرکزی ایالات متحده در منطقه (سنتکام) با انتشار بیانیه‌ای پیام پرواز بمب‌افکن‌های آمریکایی در آسمان خلیج فارس را اعلام آمادگی برای "مقابله با هر نوع ستیزه‌جویی" خواند.
فرماندهی سنتکام بدون اشاره مستقیم به جمهوری اسلامی هشدار داده که کسی نباید آمادگی ایالات متحده در دفاع از منافع خود و متحدانش در منطقه و پاسخ دادن به هر حمله احتمالی را دست‌کم بگیرد.
افزایش تحرکات شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران در عراق با انتقاد و واکنش مقام‌ها و شخصیت‌های عراقی روبرو شده است. مقتدی صدر، روحانی صاحب نفوذ شیعه عراقی پنجم دی ماه در پیامی زیر عنوان "آخرین درخواست از ایران و آمریکا" از جمهوری اسلامی خواست از تبدیل عراق به محل درگیری خود با آمریکا دست بردارد.
پیام ایران: دنبال تنش نیستیم
رسانه‌های عراقی چند روز پیش از سفر اعلام نشده ابوجهاد هاشمی، رئیس دفتر نخست‌وزیر سابق و مشاور نخست‌وزیر کنونی عراق به تهران خبر دادند که ظاهرا بی‌ارتباط با تحولات اخیر نبوده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
برخی رسانه‌ها مدعی شدند مشاور مصطفی کاظمی پیامی از او درباره شبه‌نظامیان حشد الشعبی که از سوی جمهوری اسلامی حمایت و تجهیز می‌شود به تهران برده است. همچنین گفته می‌شود این سفر به درخواست آمریکا انجام شده و ایران از طریق فرستاده نخست‌وزیر عراق پیام داده که خواستار ایجاد تنش در منطقه نیست.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری هشتم دی ماه سفر ابوجهاد هاشمی به تهران را تائید و با وجود اعلام نشدن رسمی خبر آن، ادعا کرد که این گونه سفرها "امری کاملا عادی و مرسوم" است.
خطیب‌زاده در این نشست درباره اتهام مسئولان آمریکایی درباره دست داشتن شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی در حمله به اطراف سفارت آمریکا در بغداد گفت، پیام جمهوری اسلامی در ارتباط با این مسئله روشن است و ایران "از طریق مختلف" این پیام را منتقل کرده که "ما به دنبال تنش نیستیم".
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
در جریان جنگ ایران و عراق، دولت سوریه با ریاست جمهوری مادام‌العمر آن حافظ السد، به پشتیبانی از جمهوری اسلامی خط لوله نفت کرکوک که از خاک سوریه می‌گذشت و به لبنان می‌رسید را مسدود کرد و با این عمل صادرات نفت عراق عملا به نصف کاهش یافت. ترکیه و عربستان سعودی برای کمک به صادرات نفت عراق خط لوله جدید تاسیس کردند.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
در سال ۱۹۸۱ عراق در مرحله اول به کشتی‌های غیرنظامی ایران که وظیفه واردات کالاهای نظامی پشتیبانی جنگ را به عهده داشتند حمله هوایی کرد. یک سال بعد نفتکشهای اطلس ترکیه و اسکپیمانت یونان که نفت ایران را صادر می‌کردند هدف موشک‌های عراقی قرار گرفتند. این حملات عراق با جنگنده‌های میگ ۲۳ (عکس) هلیکوپترهای سوپر فرلون مجهر به موشک اگزوسه و جنگنده‌های میراژ اف ۱ صورت می‌گرفت.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
به تلافی این حملات، نیروی هوایی ایران حمله به کشتی‌های کوچک عراقی را آغاز کرد. از سوی دیگر نیروی دریایی ایران نیز نفتکشهای کویت و عربستان را با هدف تحت فشار قرار دادن این دو کشور برای عدم کمک رسانی به دولت صدام حسین مورد حمله قرار داد. در مجموع ۵۴۳ کشتی در جریان جنگ نفت‌کش‌ها از سوی ایران و عراق مورد حمله قرار گرفتند.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
در ۵ ژوئن ۱۹۸۴ عربستان سعودی در جهت فشار به ایران برای پایان دادن به عملیات‌های نظامیش در خلیج فارس، یک فروند جنگنده اف-۴ فانتوم ۲ ایران را به خلبانی همایون حکمتی (عکس) و کمک‌خلبانی سیروس کریمی در خلیج فارس توسط یک فروند جنگنده اف-۱۵ ایگل منهدم ساخت.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
از آوریل ۱۹۸۵ (فروردین ۱۳۶۴) حملات عراق با شدت و قدرت بسیار بیشتر همراه شد و تأسیسات جزیره خارک هدف اصلی حملات هوایی جنگنده‌های عراقی قرار گرفت. در پی حملات ماه‌های اولیه خسارت‌های بسیار سنگینی به پایانه‌های نفتی جزیده خارک وارد شد.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
بعد از سال ۱۹۸۴ ایران تلاش کرد برای مقابله با حملات و فشارهای عراق و متحدانش از حق حاکمیت ایران بر تنگه هرمز استفاده کند و در نهایت دولت تهران اعلام کرد: «اگر ما از صادرات نفت محروم شویم تمامی خلیج فارس محروم خواهند شد.» اخیرا نیز حسن روحانی این جمله را در شاهرود تکرار کرد و گفت:« اگر آمریکا بخواهد روزی جلوی فروش نفت ایران را بگیرد، نفتی از خلیج فارس صادر نمی‌شود.»
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
در سال ۱۳۸۴شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل متحد "تجاوز ایران به آزادی کشتیرانی را تهدید علیه ثبات و امنیت منطقه و خطر جدی نسبت به صلح و امنیت بین‌المللی" دانسته و خواستار تشکیل جلسه فوری این شورا شدند. شورای امنیت نیز با تصویب طرح قطعنامه پیشنهادی شش کشور شورای همکاری در قالب قطعنامه ۵۲۲ حمله به کشتی‌های تجاری را محکوم کرد.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
ایران در سال ۱۹۸۷ با خرید موشک خشکی به دریای ضد کشتی "کرم ابریشم" توانست دامنه حملات خود را گسترش دهد. به دنبال بکارگیری این موشک از جانب ایران، کویت از آمریکا درخواست کرد تا از نفتکشهای آن کشور در مقابل حملات احتمالی موشک‌های ایران محافظت نماید.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
ناوچه یواساس استارک در مارس ۱۹۸۷ وارد خلیج فارس شد و مأموریتش گشت در شمال و مرکز خلیج فارس در طی دوره‌ای ۸ هفته‌ای بود. در ۱۷ مه این کشتی مورد حمله یک فروند جنگنده میراژ اف۱ عراقی قرار گرفت و آسیب جدی دید. ۳۷ تن از ملوانان کشتی با برخورد دو موشک اگزوسه کشته شدند. حکومت وقت عراق از انجام این حمله عذرخواهی کرد و غرامت جانباختگان را پرداخت کرد.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
در ۲۴ ژوئیه ۱۹۸۷ سوپرتانکر آمریکایی اس‌اس بریجتون با مین‌های دریایی در نزدیکی جزیره فارسی در خلیج فارس برخورد کرد و آسیب دید. این کشتی در جریان سفری دریایی در نخستین کاروان "عملیات اراده جدی" بود. این عملیات توسط ارتش آمریکا برای حفاظت از نفتکشهای کویتی از حمله ایران طراحی شده بود.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
در ۲۲ اوت سال ۱۹۸۷ وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد که یک کشتی باری ایرانی با نام "ایران اجر" را که مشغول مین‌گذاری بوده توقیف کرده و ۲۶ نفر از خدمه آن را هم به اسارت گرفته است. دست کم سه نفر از خدمه ایرانی کشتی هم در جریان حمله هلیکوپترهای آمریکایی و توقیف آن کشته شدند.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
در حالی وزارت دفاع آمریکا تصاویر کشتی ایران اجر با مین‌های دریایی را منتشر کرد، علی اکبر ولایتی، وزیر خارجه وقت ایران، در نامه‌ای به دبیر کل سازمان ملل اتهام مین‌گذاری را رد کرد. هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود می‌نویسد: «با مشورت با حسن روحانی و سیروس ناصری "درباره خط تبلیغ" قرار شد مین گذاری را قبول نکنیم و راجع به حامل مین بودن برای بوشهر هم چیزی نگوییم.»
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
در ۱۶ مهر ۱۳۶۶ هلیکوپترهای آمریکایی به قایق‌های سپاه پاسداران در نزدیکی جزیره فارسی در خلیج فارس، حمله کردند. آمریکایی‌ها در این حمله شش نفر از نیروهای سپاه را هم به اسارت گرفتند که دو نفر از آنها کشته شدند. یکی از کشته شدگان نادر مهدوی (نفر سوم از راست) فرمانده ناوگروه دریایی سپاه بود که به گفته خودش عملیات مین‌گذاری در مسیر نفتکش بریجتون را انجام داده بود.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
در آوریل سال ۱۹۸۸ در پاسخ به حمله موشکی ایران به یک سکوی نفت کویتی و به تلافی برخورد یک مین دریایی رهاشده از کشتی مین‌گذار ایران اجر به ناوچه آمریکایی ساموئل بی. رابرتز (عکس) ایالات متحده عملیات "آخوندک" را اجرا کرد.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
در عملیات "آخوندک" نیروهای آمریکا دو سکوی نفتی ایران در خلیج فارس را منهدم شدند. این عملیات بزرگ‌ترین درگیری دریایی آمریکا از زمان جنگ جهانی دوم به بعد بود. در این عملیات ۵۶ تن از نیروهای ایرانی و ۲ تن آمریکایی بر اثر سقوط هلیکوپتر جان باختند.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
عملیات با دو گروه سطحی و هماهنگی نیروی هوایی آمریکا از ناو هواپیمابر "یواس اس انترپرایز" آمریکا آغاز شد. گروهی به همراه دو ناوشکن و یک کشتی تدارکاتی آبی-خاکی به یک سکو در میدان نفتی سلمان (عکس) هجوم بردند، گروه دیگر هم که شامل یک ناو موشک انداز و دو ناوچه بود به سکویی در میدان نفتی ساسان حمله کردند.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
ناوچه سهند که از بندر عباس به نبرد با نیروهای آمریکایی رفته بود بسوی هواپیماهای "اینترودر" شلیک کرد که هواپیماها با دو موشک "هارپون" و چهار "بمب هدایت لیزری" اسکیپر پاسخ دادند. ناوشکن "جوزف استراس" هم یک موشک هارپون شلیک کرد که در نهایت باعث غرق شدن پیشرفته‌ترین کشتی ناوگان ایران شد. ناوچه سبلان هم که به کمک رفته بود، هدف قرار گرفت و کاملا از کار افتاد.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
یک ماه پس از آن ناو موشک‌انداز "وینسنز" به منظور افزایش توان نظامی آمریکا پس از درگیری‌های متناوب با ایران به منطقه فرستاده شد. تنش فوق‌العاده در منطقه خلیج فارس باعث شد تا خدمه وینسنز به‌سوی هواپیمای پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر در پروازی غیر نظامی شلیک کنند که به کشته شدن ۲۹۵ نفر سرنشینان و خدمه این هواپیما در ۱۲ تیر ۱۳۶۷ (۱۹۸۸) انجامید.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
در فروردین ۱۳۸۶ نیروهای سپاه پاسداران ۱۵ ملوان نیروی دریایی بریتانیا را در آب‌های نزدیک ایران و عراق بازداشت کردند. بریتانیا اعلام کرد منطقه‌ای که نیروهایش در آن دستگیر شدند وضعیت مشخصی میان ایران و عراق نداشته است. گرچه با رایزنی‌های دیپلماتیک ملوانان بریتانیایی پس از ١٣ روز آزاد شدند، اما کت و شلوار‌های "شیک و اهدایی" به ملوانان بحث‌برانگیزشد.
-
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
در دی ۱۳۹۴ نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دو قایق نظامی آمریکایی را در آب‌های ایران و در نزدیکی جزایر فارسی توقیف و ۱۰ ملوان نیروی دریایی آمریکا را بازداشت کرد. ایران تصاویری از ملوانان بازداشت‌شده را در حالی که زانو زده و به نشانه تسلیم دست‌هایشان را روی سرشان گذاشته بودند منتشر کرد. ملوانان آمریکایی چند ساعت پس از بازداشت آزاد شدند.
نویسنده: محمود صالحی
